diff --git a/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-eng2.xml index 49233402d..2af1316d2 100644 --- a/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-eng2.xml @@ -6,7 +6,7 @@ >Julius Caesar - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -31,7 +31,7 @@ The Lives of the Twelve Caesars - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus J. Eugene Reed Alexander Thomson diff --git a/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-lat2.xml index 16c3d6ebe..446e7c568 100644 --- a/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo011/phi1348.abo011.perseus-lat2.xml @@ -6,7 +6,7 @@ schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?> Divus Julius - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,7 +30,7 @@ schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?> De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus Maximilian Ihm Leipzig diff --git a/data/phi1348/abo012/__cts__.xml b/data/phi1348/abo012/__cts__.xml index bba8aa9c9..a95236874 100644 --- a/data/phi1348/abo012/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo012/__cts__.xml @@ -5,7 +5,7 @@ Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Augustus + Augustus Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. Philadelphia: Gebbie, 1883. diff --git a/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-eng2.xml index 445c05049..1fff8092b 100644 --- a/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-eng2.xml @@ -5,7 +5,7 @@ Augustus - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,7 +30,7 @@ The Lives of the Twelve Caesars - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus J. Eugene Reed Alexander Thomson diff --git a/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-lat2.xml index 87610615c..ad8468904 100644 --- a/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo012/phi1348.abo012.perseus-lat2.xml @@ -8,7 +8,7 @@ schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?> Divus Augustus - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -31,7 +31,7 @@ schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?> De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus Maximilian Ihm Leipzig diff --git a/data/phi1348/abo013/__cts__.xml b/data/phi1348/abo013/__cts__.xml index cdc00a267..9ae912515 100644 --- a/data/phi1348/abo013/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo013/__cts__.xml @@ -1,11 +1,11 @@ - Tiberius + Tiberius - Tiberius + Tiberius Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Tiberius + Tiberius Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. Philadelphia: Gebbie, 1883. diff --git a/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-eng2.xml index 6f3b6df43..ea9a63d60 100644 --- a/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-eng2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + - <rs key="Tiberius">Tiberius</rs> from The Lives of the Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Tiberius + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -29,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive diff --git a/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-lat2.xml index 8e25a3649..fc6f13fef 100644 --- a/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo013/phi1348.abo013.perseus-lat2.xml @@ -5,8 +5,8 @@ - Tiberius - C. Suetonius Tranquillus + Tiberius + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -31,7 +31,7 @@ De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus Maximilian Ihm Leipzig diff --git a/data/phi1348/abo014/__cts__.xml b/data/phi1348/abo014/__cts__.xml index 6a0d68e64..03cea0d51 100644 --- a/data/phi1348/abo014/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo014/__cts__.xml @@ -1,11 +1,11 @@ - Caligula + Caligula - Caligula + Caligula Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Caligula + C. Caligula Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. Philadelphia: Gebbie, 1883. diff --git a/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-eng2.xml index 5c8be720d..2df6ee7b5 100644 --- a/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-eng2.xml @@ -5,7 +5,7 @@ Caligula - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,7 +30,7 @@ The Lives of the Twelve Caesars - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus J. Eugene Reed Alexander Thomson diff --git a/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-lat2.xml index e4dc02f3f..87b2c2370 100644 --- a/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo014/phi1348.abo014.perseus-lat2.xml @@ -6,7 +6,7 @@ C. Caligula - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane diff --git a/data/phi1348/abo015/__cts__.xml b/data/phi1348/abo015/__cts__.xml index da51b5995..a6f7674c6 100644 --- a/data/phi1348/abo015/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo015/__cts__.xml @@ -5,7 +5,7 @@ Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Claudius + Claudius Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. Philadelphia: Gebbie, 1883. diff --git a/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml index d183836ce..0fa8b6b20 100644 --- a/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml @@ -4,8 +4,8 @@ - Claudius - C. Suetonius Tranquillus + Claudius + Suetonius Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,7 +30,7 @@ The Lives of the Twelve Caesars - Suetonius + C. Suetonius Tranquillus J. Eugene Reed Alexander Thomson diff --git a/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-lat2.xml index 65a92c3e0..47dc69fe8 100644 --- a/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-lat2.xml @@ -6,7 +6,7 @@ Divus Claudius - C. Suetonius Tranquillus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane diff --git a/data/phi1348/abo016/__cts__.xml b/data/phi1348/abo016/__cts__.xml index 1b4e12df9..74f15409b 100644 --- a/data/phi1348/abo016/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo016/__cts__.xml @@ -1,11 +1,11 @@ Nero - Nero, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Nero + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Nero, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor + Nero + Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. Philadelphia: Gebbie and Company, 1889. \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-eng2.xml index 51252199e..16c6e4fd9 100644 --- a/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-eng2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + - <rs key="Nero"><placeName key="tgn,2538429">Nero</placeName></rs><rs key="Nero's Golden House"/> from The Lives of the Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Nero + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -29,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive @@ -74,7 +70,7 @@

Two celebrated families, the Calvini and Aenobarbi, sprung from the race of the Domitii. The AEnobarbi derive both their extraction and their cognomen from one - Lucius Domitius, of whom we have this tradition:—As he was returning out of + Lucius Domitius, of whom we have this tradition:-As he was returning out of the country to Rome, he was met by two young men of a most august appearance, who desired him to announce to the senate and people a victory, of which no certain intelligence had yet reached the city. @@ -84,14 +80,14 @@ beards. This family had the honour of seven consulships, one triumph, and two censorships; and being admitted into the patrician order, they continued the use of the same cognomen, with no other praenomina, than those of Cneius and - Lucius. These, however, they + Lucius. These, however, they assumed with singular irregularity; three persons in succession sometimes adhering to one of them, and then they were changed alternately. For the first, - second, and third of the AEnobarbi had the praenomen of Lucius, and again the three following, + second, and third of the AEnobarbi had the praenomen of Lucius, and again the three following, successively, that of Cneius, while those who came after were called, by turns, - one, Lucius, and the other, Cneius. It + one, Lucius, and the other, Cneius. It appears to me proper to give a short account of several of the family, to show - that Nero so far degenerated from the + that Nero so far degenerated from the noble qualities of his ancestors, that he retained only their vices; as if those alone had been transmitted to him by his descent.

@@ -1509,7 +1505,7 @@

The expenses of his funeral amounted to two hundred thousand sesterces; the bed upon which his body was carried to the pile and burnt, being covered with the white robes, interwoven with gold, which he had worn upon the calends of January - preceding. His nurses, Ecloge and Alexandra, with his concubine Acte, deposited his remains in + preceding. His nurses, Ecloge and Alexandra, with his concubine Acte, deposited his remains in the tomb belonging to the family of the Domitii, which stands upon the top of the Hill of the Gardens,Collis Hortulorum; which was afterwards called the Pincian Hill, from a family of that name, who @@ -1616,7 +1612,7 @@ twenty years afterwards, at which time I was a young man, We have here one of the incidental notices which are so valuable in an historian, as connecting him with the times of which he writes. See also just before, c. lii. some person of obscure birth gave himself out - for Nero, that name secured for him so + for Nero, that name secured for him so favourable a reception from the Parthians, that he was very zealously supported, and it was with much difficulty that they were prevailed upon to give him up.

@@ -1639,14 +1635,14 @@ Livia; that of Caligula had been obvious to those about him from his infancy; Claudius seems to have had naturally a stronger tendency to weakness than to vice; but the inherent wickedness of Nero was discovered at an early period by - his preceptor, Seneca. Yet even this + his preceptor Seneca. Yet even this emperor commenced his reign in a manner which procured him approbation. Of all the Roman emperors who had hitherto reigned, he seems to have been most corrupted by profligate favourites, who flattered his follies and vices, to promote their own aggrandisement. In the number of these was Tigellinus, who met at last with the fate which he had so amply merited.

The several reigns from the death of Augustus present us with uncommon scenes of - cruelty and horror; but it was reserved for that of Nero to exhibit to the world the atrocious act of an emperor + cruelty and horror; but it was reserved for that of Nero to exhibit to the world the atrocious act of an emperor deliberately procuring the death of his mother.

Julia Agrippina was the daughter of Germanicus, and married Domitius Enobarbus, by whom she had Nero. At the death of Messalina she was a widow; and Claudius, @@ -1730,17 +1726,17 @@

The tyrant scrupled not to charge them with the act of burning Rome; and he satiated his fury against them by such outrages as are unexampled in history. They were covered with the skins of wild beasts, and torn by dogs; were crucified, and set on fire, that they might - serve for lights in the night-time. Nero offered his garden for this spectacle, and exhibited the + serve for lights in the night-time. Nero offered his garden for this spectacle, and exhibited the games of the Circus by this dreadful illumination. Sometimes they were covered with wax and other combustible materials, after which a sharp stake was put under their chin, to make them stand upright, and they were burnt alive, to give light to the spectators.

-

In the person of Nero, it is observed by +

In the person of Nero, it is observed by Suetonius, the race of the Casars became extinct; a race rendered illustrious by the first and second emperors, but which their successors no less disgraced. The despotism of Julius Caesar, though haughty and imperious, was liberal and humane: that of Augustus, if we exclude a few instances of vindictive severity - towards individuals, was mild and conciliating; but the reigns of Tiberius, Caligula, and Nero (for we except Claudius from part of the + towards individuals, was mild and conciliating; but the reigns of Tiberius, Caligula, and Nero (for we except Claudius from part of the censure), while discriminated from each other by some peculiar circumstances, exhibited the most flagrant acts of licentiousness and perverted authority. The most abominable lust, the most extravagant luxury, the most shameful diff --git a/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-lat2.xml index 1c3d9a0fe..e18e8dc78 100644 --- a/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo016/phi1348.abo016.perseus-lat2.xml @@ -1,1204 +1,1082 @@ - - - - -Nero from De Vita Caesarum + + + + + + Nero + Suetonius + Maximilian Ihm + Perseus Project, Tufts University + Gregory Crane + + Prepared under the supervision of + Bridget Almas + Lisa Cerrato + William Merrill + David Smith + + Fund for the Improvement of Postsecondary Education + + + Trustees of Tufts University + Medford, MA + Perseus Project + 2000-08-01 + -C. Suetonius Tranquillus -Maximilian Ihm -Perseus Project, Tufts University -Gregory Crane - - Prepared under the supervision of - Bridget Almas - Lisa Cerrato - William Merrill - David Smith - - Fund for the Improvement of Postsecondary Education - - - Trustees of Tufts University - Medford, MA - Perseus Project - 2000-08-01 - + + + + De Vita Caesarum Libri VIII + C. Suetonius Tranquillus + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + + + - -3519018276 - - + + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + + + + + -

This pointer pattern extracts chapter

 - - - - + - + + + Latin + Greek + + - - -Latin -Greek - - + + Capitains, CTS and Bump + edited markup + split speeches and converted to unicode + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) - -Capitains, CTS and Bump -edited markup -split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup - -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - -
-
- -

Ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Caluinorum et Ahenobarborum. Ahenobarbi auctorem -originis itemque cognominis habent L.Lucium Domitium, cui -rure quondam reuertenti iuuenes gemini augustiore -forma ex occursu imperasse traduntur, nuntiaret senatui -ac populo uictoriam, de qua incertum adhuc erat; -atque in fidem maiestatis adeo permulsisse malas, ut e -nigro rutilum aerique adsimilem capillum redderent. -quod insigne mansit et in posteris eius, ac magna pars -rutila barba fuerunt. - -functi autem consulatibus septem, -triumpho censuraque duplici et inter patricios adlecti -perseuerauerunt omnes in eodem cognomine. ac ne -praenomina quidem ulla praeterquam Gnaei et Luci -usurparunt; eaque ipsa notabili uarietate, modo continuantes unum quodque per trinas personas, modo -alternantes per singulas. nam primum secundumque -ac tertium Ahenobarborum Lucios, sequentis rursus -tres ex ordine Gnaeos accepimus, reliquos non nisi -uicissim tum Lucios tum Gnaeos. pluris e familia -cognosci referre arbitror, quo facilius appareat ita -degenerasse a suorum uirtutibus Nero, ut tamen uitia -cuiusque quasi tradita et ingenita rettulerit.

-
-

ut igitur paulo altius repetam, atauus eius Cn. Domitius in -tribunatu pontificibus offensior, quod alium quam se -in patris sui locum cooptassent, ius sacerdotum subrogandorum a collegiis ad populum transtulit; at in consulatu Allobrogibus Aruernisque superatis elephanto -per prouinciam uectus est turba militum quasi inter -sollemnia triumphi prosequente. - -in hunc dixit Licinius -Crassus orator non esse mirandum, quod aeneam -barbam haberet, cui os ferreum, cor plumbeum -esset. huius filius praetor C. Caesarem abeuntem consulatu, quem aduersus auspicia legesque gessisse existimabatur, ad disquisitionem senatus uocauit; mox -consul imperatorem ab exercitibus Gallicis retrahere -temptauit successorque ei per factionem nominatus -principio ciuilis belli ad Corfinium captus est. - -unde -dimissus Massiliensis obsidione laborantis cum aduentu -suo confirmasset, repente destituit acieque demum -Pharsalica occubuit; uir neque satis constans et ingenio -truci in desperatione rerum mortem timore appetitam -ita expauit, ut haustum uenenum paenitentia euomuerit -medicumque manumiserit, quod sibi prudens ac sciens -minus noxium temperasset. consultante autem Cn. Pompeio de mediis ac neutram partem sequentibus solus -censuit hostium numero habendos.

-
- -

Reliquit filium omnibus gentis suae procul dubio -praeferendum. is inter conscios Caesarianae necis -quamquam insons damnatus lege Pedia, cum ad Cassium -Brutumque se propinqua sibi cognatione iunctos contulisset, post utriusque interitum classem olim commissam retinuit, auxit etiam, nec nisi partibus ubique -profligatis M. Antonio sponte et ingentis meriti loco -tradidit. - -solusque omnium ex iis, qui pari lege damnati erant, restitutus in patriam amplissimos honores -percucurrit; ac subinde redintegrata dissensione ciuili, -eidem Antonio legatus, delatam sibi summam imperii -ab iis, quos Cleopatrae pudebat, neque suscipere neque -recusare fidenter propter subitam ualitudinem ausus, -transiit ad Augustum et in diebus paucis obiit, nonnulla -et ipse infamia aspersus. nam Antonius eum desiderio -amicae Seruiliae Naidis transfugisse iactauit.

-
- -

Ex hoc Domitius nascitur, quem emptorem familiae -pecuniaeque in testamento Augusti fuisse mox uulgo -notatum est, non minus aurigandi arte in adulescentia -clarus quam deinde ornamentis triumphalibus ex Germanico bello. uerum arrogans, profusus, immitis censorem L. Plancum uia sibi decedere aedilis coegit; praeturae consulatusque honore equites R.Romanos matronasque ad -agendum mimum produxit in scaenam. uenationes et -in circo et in omnibus urbis regionibus dedit, munus -etiam gladiatorium, sed tanta saeuitia, ut necesse fuerit -Augusto clam frustra monitum edicto coercere.

-
-

ex Antonia maiore patrem Neronis procreauit omni parte -uitae detestabilem, siquidem comes ad Orientem C. Caesaris iuuenis, occiso liberto suo, quod potare quantum -iubebatur recusarat, dimissus e cohorte amicorum nihilo -modestius uixit; sed et in uiae Appiae uico repente -puerum citatis iumentis haud ignarus obtriuit et Romae -medio foro cuidam equiti R. liberius iurganti oculum -eruit; - -perfidiae uero tantae, ut non modo argentarios -pretiis rerum coemptarum, sed et in praetura mercede -palmarum aurigarios fraudauerit, notatus ob haec et -sororis ioco querentibus dominis factionum repraesentanda praemia in posterum sanxit. maiestatis -quoque et adulteriorum incestique cum sorore Lepida -sub excessu Tiberi reus, mutatione temporum euasit -decessitque Pyrgis morbo aquae intercutis, sublato filio -Nerone ex Agrippina Germanico genita.

-
- -

Nero natus est Anti post VIIII. mensem quam -Tiberius excessit, XVIII. Kal. Ian. tantum quod exoriente sole, paene ut radiis prius quam terra contingeretur. de genitura eius statim multa et formidulosa -multis coiectantibus praesagio fuit etiam Domitii -patris uox, inter gratulationes amicorum negantis -quicquam ex se et Agrippina nisi detestabile et -malo publico nasci potuisse. - -eiusdem futurae infelicitatis signum euidens die lustrico extitit; nam -C. Caesar, rogante sorore ut infanti quod uellet nomen -daret, intuens Claudium patruum suum, a quo mox -principe Nero adoptatus est, eius se dixit dare, neque -ipse serio sed per iocum et aspernante Agrippina, quod -tum Claudius inter ludibria aulae erat. - -

-

Trimulus patrem amisit; cuius ex parte tertia heres, -ne hanc quidem integram cepit correptis per coheredem -Gaium uniuersis bonis. et subinde matre etiam relegata -paene inops atque egens apud amitam Lepidam nutritus -est sub duobus paedagogis saltatore atque tonsore. -uerum Claudio imperium adepto non solum paternas -opes reciperauit, sed et Crispi Passieni uitrici sui hereditate ditatus est. - -gratia quidem et potentia reuocatae restitutaeque matris usque eo floruit, ut emanaret -in uulgus missos a Messalina uxore Claudii, qui eum -meridiantem, quasi Britannici aemulum, strangularent. -additum fabulae †ad eosdem dracone e puluino se proferente conterritos refugisse. quae fabula exorta est -deprensis in lecto eius circum ceruicalia serpentis -exuuiis; quas tamen aureae armillae ex uoluntate matris -inclusas dextro brachio gestauit aliquamdiu ac taedio -tandem maternae memoriae abiecit rursusque extremis -suis rebus frustra requisiit.

-
- -

Tener adhuc necdum matura pueritia circensibus -ludis Troiam constantissime fauorabiliterque lusit. undecimo aetatis anno a Claudio adoptatus est Annaeoque Senecae iam tunc senatori in disciplinam traditus. -ferunt Senecam proxima nocte uisum sibi per quietem -C. Caesari praecipere, et fidem somnio Nero breui fecit -prodita immanitate naturae quibus primum potuit experimentis. namque Britannicum fratrem, quod se post -adoptionem Ahenobarbum ex consuetudine salutasset, -ut subditiuum apud patrem arguere conatus est. amitam autem Lepidam ream testimonio coram afflixit -gratificans matri, a qua rea premebatur. - -

-

Deductus in forum tiro populo congiarium, militi -donatiuum proposuit indictaque decursione praetorianis -scutum sua manu praetulit; exin patri gratias in senatu -egit. apud eundem consulem pro Bononiensibus Latine, -pro Rhodis atque Iliensibus Graece uerba fecit. auspicatus est et iuris dictionem praefectus urbi sacro Latinarum, celeberrimis patronis non tralaticias, ut assolet, -et breuis, sed maximas plurimasque postulationes certatim ingerentibus, quamuis interdictum a Claudio -esset. nec multo post duxit uxorem Octauiam edidit -que pro Claudi salute circenses et uenationem.

-
- -

Septemdecim natus annos, ut de Claudio palam -factum est, inter horam sextam septimamque processit -ad excubitores, cum ob totius diei diritatem non aliud -auspicandi tempus accommodatius uideretur; proque -Palati gradibus imperator consalutatus lectica in castra -et inde raptim appellatis militibus in curiam delatus -est discessitque iam uesperi, ex immensis, quibus cumulabatur, honoribus tantum patris patriae nomine recusato propter aetatem.

-
- -

Orsus hinc a pietatis ostentatione Claudium apparatissimo funere elatum laudauit et consecrauit. memoriae Domitii patris honores maximos habuit. matri -summam omnium rerum priuatarum publicarumque permisit. primo etiam imperii die signum excubanti tribuno dedit 'optimam matrem' ac deinceps eiusdem -saepe lectica per publicum simul uectus est. Antium -coloniam deduxit ascriptis ueteranis e praetorio additisque per domicilii translationem ditissimis primipilarium; -ubi et portum operis sumptuosissimi fecit.

-
- -

Atque ut certiorem adhuc indolem ostenderet, ex -Augusti praescripto imperaturum se professus, neque -liberalitatis neque clementiae, ne comitatis quidem exhibendae ullam occasionem omisit. grauiora uectigalia -aut aboleuit aut minuit. praemia delatorum Papiae -legis ad quartas redegit. diuisis populo uiritim quadringenis nummis senatorum nobilissimo cuique, sed -a re familiari destituto annua salaria et quibusdam -quingena constituit, item praetorianis cohortibus frumentum menstruum gratuitum. - -et cum de supplicio -cuiusdam capite damnati ut ex more subscriberet admoneretur: 'quam uellem,' inquit, 'nescire litteras.' -omnis ordines subinde ac memoriter salutauit. agenti -senatui gratias respondit: 'cum meruero.' ad campestres exercitationes suas admisit et plebem declamauitque saepius publice; recitauit et carmina, non modo -domi sed et in theatro, tanta uniuersorum laetitia, ut -ob recitationem supplicatio decreta sit eaque pars carminum aureis litteris Ioui Capitolino dicata.

-
- -

Spectaculorum plurima et uaria genera edidit: iuuenales, circenses, scaenicos ludos, gladiatorium munus. -iuuenalibus senes quoque consulares anusque matronas -recepit ad lusum. circensibus loca equiti secreta a -ceteris tribuit commisitque etiam camelorum quadrigas. - - -ludis, quos pro aeternitate imperii susceptos appellari -'maximos' uoluit, ex utroque ordine et sexu plerique -ludicras partes sustinuerunt; notissimus eques R. elephanto supersidens per catadromum decucurrit; inducta Afrani togata, quae Incendium inscribitur, -concessumque ut scaenici ardentis domus supellectilem -diriperent ac sibi haberent; sparsa et populo missilia -omnium rerum per omnes dies: singula cotidie milia -auium cuiusque generis, multiplex penus, tesserae frumentariae, uestis, aurum, argentum, gemmae, margaritae, tabulae pictae, mancipia, iumenta atque etiam -mansuetae ferae, nouissime naues, insulae, agri.

-
-

hos ludos spectauit e proscaeni fastigio. munere, quod in -amphitheatro ligneo regione Martii campi intra anni -spatium fabricato dedit, neminem occidit, ne noxiorum -quidem. exhibuit autem ad ferrum etiam quadringentos senatores sescentosque equites Romanos et quosdam -fortunae atque existimationis integrae, ex isdem ordinibus confectores quoque ferarum et uaria harenae -ministeria. exhibuit et naumachiam marina aqua innantibus beluis; item pyrrichas quasdam e numero -epheborum, quibus post editam operam diplomata -ciuitatis Romanae singulis optulit. - -inter pyrricharum -argumenta taurus Pasiphaam ligneo iuuencae simulacro -abditam iniit, ut multi spectantium crediderunt; Icarus -primo statim conatu iuxta cubiculum eius decidit ipsumque cruore respersit. nam perraro praesidere, ceterum -accubans, paruis primum foraminibus, deinde toto podio -adaperto spectare consueuerat. - -

-

Instituit et quinquennale certamen primus omnium -Romae more Graeco triplex, musicum gymnicum equestre, quod appellauit Neronia; dedicatisque thermis -atque gymnasio senatui quoque et equiti oleum praebuit. magistros toto certamini praeposuit consulares -sorte, sede praetorum. deinde in orchestram senatumque descendit et orationis quidem carminisque Latini -coronam, de qua honestissimus quisque contenderat, -ipsorum consensu concessam sibi recepit, citharae -autem a iudicibus ad se delatam adorauit ferrique ad -Augusti statuam iussit. - -gymnico, quod in Saeptis -edebat, inter buthysiae apparatum barbam primam -posuit conditamque in auream pyxidem et pretiosissimis margaritis adornatam Capitolio consecrauit. ad -athletarum spectaculum inuitauit et uirgines Vestales, -quia Olympiae quoque Cereris sacerdotibus spectare -conceditur.

-
- -

Non immerito inter spectacula ab eo edita et Tiridatis in urbem introitum rettulerim. quem Armeniae -regem magnis pollicitationibus sollicitatum, cum destinato per edictum die ostensurus populo propter nubilum distulisset, produxit quo oportunissime potuit, -dispositis circa fori templa armatis cohortibus, curuli -residens apud rostra triumphantis habitu inter signa -militaria atque uexilla. - -et primo per deuexum pulpitum subeuntem admisit ad genua adleuatumque dextra -exosculatus est, dein precanti tiaram deductam -diadema inposuit, uerba supplicis interpretata praetorio -uiro multitudini pronuntiante; perductum inde in theatrum ac rursus supplicantem iuxta se latere dextro -conlocauit. ob quae imperator consalutatus, laurea in -Capitolium lata, Ianum geminum clausit, tamquam -nullo residuo bello.

-
- -

Consulatus quattuor gessit: primum bimenstrem, -secundum et nouissimum semenstres, tertium quadrimenstrem; medios duos continuauit, reliquos inter -annua spatia uariauit.

-
-

in iuris dictione postulatoribus -nisi sequenti die ac per libellos non temere respondit. -cognoscendi morem eum tenuit, ut continuis actionibus omissis singillatim quaeque per uices ageret. -quotiens autem ad consultandum secederet, neque in -commune quicquam neque propalam deliberabat, sed -et conscriptas ab uno quoque sententias tacitus ac secreto legens, quod ipsi libuisset perinde atque pluribus idem uideretur pronuntiabat. - -

-

In curiam libertinorum filios diu non admisit; admissis a prioribus principibus honores denegauit. candidatos, qui supra numerum essent, in solacium dilationis ac morae legionibus praeposuit. consulatum in -senos plerumque menses dedit. defunctoque circa -Kal. Ian. altero e consulibus neminem substituit improbans exemplum uetus Canini Rebili uno die consulis. triumphalia ornamenta etiam quaestoriae dignitatis et nonnullis ex equestri ordine tribuit nec utique -de causa militari. de quibusdam rebus orationes ad -senatum missas praeterito quaestoris officio per consulem plerumque recitabat.

-
-

formam aedificiorum urbis -nouam excogitauit et ut ante insulas ac domos porticus essent, de quarum solariis incendia arcerentur; -easque sumptu suo extruxit. destinarat etiam Ostia -tenus moenia promouere atque inde fossa mare ueteri -urbi inducere. - -

-

Multa sub eo et animaduersa seuere et coercita nec -minus instituta: adhibitus sumptibus modus; publicae -cenae ad sportulas redactae; interdictum ne quid in -popinis cocti praeter legumina aut holera ueniret, cum -antea nullum non obsonii genus proponeretur; afflicti -suppliciis Christiani, genus hominum superstitionis -nouae ac maleficae; uetiti quadrigariorum lusus, quibus -inueterata licentia passim uagantibus fallere ac furari -per iocum ius erat; pantomimorum factiones cum ipsis -simul relegatae;

-
-

aduersus falsarios tunc primum repertum, ne tabulae nisi pertusae ac ter lino per foramina -traiecto obsignarentur; cautum ut testamentis primae -duae cerae testatorum modo nomine inscripto uacuae -signaturis ostenderentur, ac ne qui alieni testamenti -scriptor legatum sibi ascriberet; item ut litigatores -pro patrociniis certam iustamque mercedem, pro subsellis nullam omnino darent praebente aerario gratuita; -utque rerum actu ab aerario causae ad forum ac reciperatores transferrentur et ut omnes appellationes a -iudicibus ad senatum fierent.

-
- -

Augendi propagandique imperii neque uoluntate ulla -neque spe motus umquam, etiam ex Britannia deducere exercitum cogitauit, nec nisi uerecundia, ne obtrectare parentis gloriae uideretur, destitit. Ponti modo -regnum concedente Polemone, item Alpium defuncto -Cottio in prouinciae formam redegit.

-
- -

Peregrinationes duas omnino suscepit, Alexandrinam et Achaicam; sed Alexandrina ipso profectionis -die destitit turbatus religione simul ac periculo. nam -cum circumitis templis in aede Vestae resedisset, consurgenti ei primum lacinia obhaesit, dein tanta oborta -caligo est, ut dispicere non posset. - -in Achaia Isthmum perfodere adgressus praetorianos pro contione ad -incohandum opus cohortatus est tubaque signo dato -primus rastello humum effodit et corbulae congestam -umeris extulit. parabat et ad Caspias portas expeditionem conscripta ex Italicis senum pedum tironibus -noua legione, quam Magni Alexandri phalanga appellabat. - -

-

Haec partim nulla reprehensione, partim etiam non -mediocri laude digna in unum contuli, ut secernerem -a probris ac sceleribus eius, de quibus dehinc dicam.

-
- -

Inter ceteras disciplinas pueritiae tempore imbutus -et musica, statim ut imperium adeptus est, Terpnum -citharoedum uigentem tunc praeter alios arcessiit diebusque continuis post cenam canenti in multam noctem -assidens paulatim et ipse meditari exercerique coepit -neque eorum quicquam omittere, quae generis eius -artifices uel conseruandae uocis causa uel augendae -factitarent; sed et plumbeam chartam supinus pectore -sustinere et clystere uomituque purgari et abstinere -pomis cibisque officientibus; donec blandiente profectu, -quamquam exiguae uocis et fuscae, prodire in scaenam -concupiit, subinde inter familiares Graecum prouerbium -iactans occultae musicae nullum esse respectum. - -et prodit Neapoli primum ac ne concusso quidem repente motu terrae theatro ante cantare destitit, -quam incohatum absolueret nomon. ibidem saepius et -per complures cantauit dies; sumpto etiam ad reficiendam uocem breui tempore, impatiens secreti a balineis -in theatrum transiit mediaque in orchestra frequente -populo epulatus, si paulum subbibisset, aliquid se -sufferi tinniturum Graeco sermone promisit. - -captus -autem modulatis Alexandrinorum laudationibus, qui de -nouo commeatu Neapolim confluxerant, plures Alexandria euocauit. neque eo segnius adulescentulos equestris ordinis et quinque amplius milia e plebe robustissimae iuuentutis undique elegit, qui diuisi in -factiones plausuum genera condiscerent — bombos -et imbrices et testas uocabant — operamque nauarent -cantanti sibi, insignes pinguissima coma et excellentissimo cultu, pueris ac sine anulo laeuis, quorum duces -quadringena milia sestertia merebant.

-
- -

Cum magni aestimaret cantare etiam Romae, Neroneum agona ante praestitutam diem reuocauit flagitantibusque -cunctis caelestem uocem respondit quidem in hortis se copiam uolentibus facturum, sed adiuuante uulgi preces etiam statione militum, quae tunc -excubabat, repraesentaturum se pollicitus est libens; -ac sine mora nomen suum in albo profitentium citharoedorum iussit ascribi sorticulaque in urnam cum -ceteris demissa intrauit ordine suo, simul praefecti -praetorii citharam sustinentes, post tribuni militum -iuxtaque amicorum intimi. - -utque constitit, peracto -principio, Niobam se cantaturum per Cluuium Rufum consularem pronuntiauit -et in horam fere decimam perseuerauit coronamque eam et reliquam certaminis partem in annum sequentem distulit, ut saepius -canendi occasio esset. quod cum tardum uideretur, -non cessauit identidem se publicare. dubitauit etiam -an priuatis spectaculis operam inter scaenicos daret -quodam praetorum sestertium decies offerente. - -tragoedias quoque cantauit personatus heroum deorumque, -item heroidum ac dearum, personis effectis ad similitudinem oris sui et feminae, prout quamque diligeret. -inter cetera cantauit Canachen parturientem, Oresten -matricidam, Oedipodem excaecatum, Herculem insanum. in qua fabula fama est tirunculum militem positum ad custodiam aditus, cum eum ornari ac uinciri -catenis, sicut argumentum postulabat, uideret, accurrisse -ferendae opis gratia.

-
- -

Equorum studio uel praecipue ab ineunte aetate -flagrauit plurimusque illi sermo, quanquam uetaretur, -de circensibus erat; et quondam tractum prasini agitatorem inter condiscipulos querens, obiurgante paedagogo, de Hectore se loqui ementitus est. sed cum -inter initia imperii eburneis quadrigis cotidie in abaco -luderet, ad omnis etiam minimos circenses e secessu -commeabat, primo clam, deinde propalam, ut nemini -dubium esset eo die utique affuturum. - -neque dissimulabat uelle se palmarum numerum ampliari; quare -spectaculum multiplicatis missibus in serum protrahebatur, ne dominis quidem iam factionum dignantibus -nisi ad totius diei cursum greges ducere. mox et ipse -aurigare atque etiam spectari saepius uoluit positoque -in hortis inter seruitia et sordidam plebem rudimento -uniuersorum se oculis in circo maximo praebuit, aliquo liberto mittente mappam unde magistratus solent. - - -nec contentus harum artium experimenta Romae dedisse, Achaiam, ut diximus, petit hinc maxime -motus. instituerant ciuitates, apud quas musici agones -edi solent, omnes citharoedorum coronas ad ipsum -mittere. eas adeo grate recipiebat, ut legatos, qui pertulissent, non modo primos admitteret, sed etiam familiaribus epulis interponeret. a quibusdam ex his -rogatus ut cantaret super cenam, exceptusque effusius, -solos scire audire Graecos solosque se et studiis -suis dignos ait. nec profectione dilata, ut primum -Cassiopen traiecit, statim ad aram Iouis Cassii cantare -auspicatus certamina deinceps obiit omnia.

-
-

nam et -quae diuersissimorum temporum sunt, cogi in unum -annum, quibusdam etiam iteratis, iussit et Olympiae -quoque praeter consuetudinem musicum agona commisit. ac ne quid circa haec occupatum auocaret detineretue, cum praesentia eius urbicas res egere a liberto -Helio admoneretur, rescripsit his uerbis: quamuis -nunc tuum consilium sit et uotum celeriter -reuerti me, tamen suadere et optare potius -debes, ut Nerone dignus reuertar. - -

-

Cantante eo ne necessaria quidem causa excedere -theatro licitum est. itaque et enixae quaedam in -spectaculis dicuntur et multi taedio audiendi laudandique clausis oppidorum portis aut furtim desiluisse -de muro aut morte simulata funere elati. quam autem -trepide anxieque certauerit, quanta aduersariorum aemulatione, quo metu iudicum, uix credi potest. aduersarios, quasi plane condicionis eiusdem, obseruare, -captare, infamare secreto, nonnumquam ex occursu -maledictis incessere ac, si qui arte praecellerent, conrumpere etiam solebat. - -iudices autem prius quam inciperet reuerentissime adloquebatur, -omnia se facienda fecisse, sed euentum in manu esse Fortunae; illos ut sapientis et doctos uiros fortuita -debere excludere; atque, ut auderet hortantibus, -aequiore animo recedebat, ac ne sic quidem sine sollicitudine, taciturnitatem pudoremque quorundam pro -tristitia et malignitate arguens suspectosque sibi dicens -in certando uero ita legi oboediebat, -ut numquam -excreare ausus sudorem quoque frontis brachio detergeret;

-
-

atque etiam in tragico quodam actu, cum elapsum baculum cito resumpsisset, pauidus et metuens -ne ob delictum certamine summoueretur, non aliter -confirmatus est quam adiurante hypocrita non animaduersum id inter exultationes succlamationesque populi. -uictorem autem se ipse pronuntiabat; qua de causa et -praeconio ubique contendit. ac ne cuius alterius hieronicarum memoria aut uestigium extaret usquam, subuerti et unco trahi abicique in latrinas omnium statuas -et imagines imperauit. - -aurigauit quoque plurifariam, -Olympiis uero etiam decemiugem, quamuis id ipsum -in rege Mithradate carmine quodam suo reprehendisset; -sed excussus curru ac rursus repositus, cum perdurare -non posset, destitit ante decursum; neque eo setius -coronatus est. decedens deinde prouinciam uniuersam -libertate donauit simulque iudices ciuitate Romana et -pecunia grandi. quae beneficia e medio stadio Isthmiorum die sua ipse uoce pronuntiauit. -

-
- -

Reuersus e Graecia Neapolim, quod in ea primum -artem protulerat, albis equis introiit disiecta parte -muri, ut mos hieronicarum est; simili modo Antium, -inde Albanum, inde Romam; sed et Romam eo curru, -quo Augustus olim triumphauerat, et in ueste purpurea distinctaque stellis aureis chlamyde coronamque -capite gerens Olympiacam, dextra manu Pythiam, praeeunte pompa ceterarum cum titulis, ubi et quos quo -cantionum quoue fabularum argumento uicisset; sequentibus currum ouantium ritu plausoribus, Augustianos militesque se triumphi eius clamitantibus. - - -dehinc diruto circi maximi arcu per Velabrum forumque Palatium et Apollinem petit. incedenti passim -uictimae caesae sparso per uias identidem croco ingestaeque aues ac lemnisci et bellaria. sacras coronas in -cubiculis circum lectos posuit, item statuas suas citharoedico habitu, qua nota etiam nummum percussit -ac post haec tantum afuit a remittendo laxandoque studio, - - -ut conseruandae uocis gratia neque milites umquam, nisi absens aut alio uerba pronuntiante, appellaret neque quicquam serio iocoue egerit, nisi astante -phonasco, qui moneret parceret arteriis ac sudarium ad os applicaret; multisque uel amicitiam -suam optulerit uel simultatem indixerit, prout quisque -se magis parciusue laudasset.

-
- -

Petulantiam, libidinem, luxuriam, auaritiam, crudelitatem sensim quidem primo et occulte et uelut -iuuenili errore exercuit, sed ut tunc quoque dubium -nemini foret naturae illa uitia, non aetatis esse. post -crepusculum statim adrepto pilleo uel galero popinas -inibat circumque uicos uagabatur ludibundus nec sine -pernicie tamen, siquidem redeuntis a cena uerberare -ac repugnantes uulnerare cloacisque demergere assuerat, -tabernas etiam effringere et expilare; quintana domi -constituta, ubi partae et ad licitationem diuidendae -praedae pretium absumeretur. - -ac saepe in eius modi -rixis oculorum et uitae periculum adiit, a quodam -laticlauio, cuius uxorem adtrectauerat, prope ad necem -caesus. quare numquam postea publico se illud horae -sine tribunis commisit procul et occulte subsequentibus. interdiu quoque clam gestatoria sella delatus in -theatrum seditionibus pantomimorum e parte proscaeni -superiore signifer simul ac spectator aderat; et cum -ad manus uentum esset lapidibusque et subselliorum -fragminibus decerneretur, multa et ipse iecit in populum atque etiam praetoris caput consauciauit.

-
-

paulatim -uero inualescentibus uitiis iocularia et latebras omisit -nullaque dissimulandi cura ad maiora palam erupit. - -

-

Epulas a medio die ad mediam noctem protrahebat, -refotus saepius calidis piscinis ac tempore aestiuo niuatis; cenitabatque nonnumquam et in publico, naumachia praeclusa uel Martio campo uel circo maximo, -inter scortorum totius urbis et ambubaiarum ministeria. - -quotiens Ostiam Tiberi deflueret aut Baianum -sinum praeternauigaret, dispositae per litora et ripas -deuersoriae tabernae parabantur insignes ganeae et -matronarum institorio copas imitantium atque hinc -inde hortantium ut appelleret. indicebat et familiaribus -cenas, quorum uni mitellita quadragies sestertium constitit, alteri pluris aliquanto rosaria.

-
- -

Super ingenuorum paedagogia et nuptarum concubinatus Vestali uirgini Rubriae uim intulit. Acten -libertam paulum afuit quin iusto sibi matrimonio coniungeret, summissis consularibus uiris qui regio genere -ortam peierarent. puerum Sporum exectis testibus etiam -in muliebrem naturam transfigurare conatus cum dote -et flammeo per sollemnia nuptiarum celeberrimo officio deductum ad se pro uxore habuit; -extatque cuiusdam non inscitus iocus bene agi potuisse cum rebus -humanis, si Domitius pater talem habuisset uxorem. - -hunc Sporum, Augustarum ornamentis excultum lecticaque uectum, et circa conuentus mercatusque -Graeciae ac mox Romae circa Sigillaria comitatus est -identidem exosculans. nam matris concubitum appetisse -et ab obtrectatoribus eius, ne ferox atque impotens -mulier et hoc genere gratiae praeualeret, deterritum -nemo dubitauit, utique postquam meretricem, quam -fama erat Agrippinae simillimam, inter concubinas recepit. olim etiam quotiens lectica cum matre ueheretur, -libidinatum inceste ac maculis uestis proditum affirmant.

-
- -

Suam quidem pudicitiam usque adeo prostituit, ut -contaminatis paene omnibus membris nouissime quasi -genus lusus excogitaret, quo ferae pelle contectus emitteretur e cauea uirorumque ac feminarum ad stipitem -deligatorum inguina inuaderet et, cum affatim desaeuisset, conficeretur a Doryphoro liberto; cui etiam, -sicut ipsi Sporus, ita ipse denupsit, uoces quoque et -heiulatus uim patientium uirginum imitatus. ex nonnullis comperi persuasissimum habuisse eum neminem -hominem pudicum aut ulla corporis parte purum -esse, uerum plerosque dissimulare uitium et -callide optegere; ideoque professis apud se obscaenitatem cetera quoque concessisse delicta.

-
- -

Diuitiarum et pecuniae fructum non alium putabat -quam profusionem, sordidos ac deparcos esse quibus impensarum ratio constaret, praelautos -uereque magnificos qui abuterentur ac perderent. laudabat mirabaturque auunculum Gaium nullo -magis nomine, quam quod ingentis a Tiberio relictas -opes in breui spatio prodegisset. - -quare nec largiendi -nec absumendi modum tenuit. in Tiridatem, quod uix -credibile uideatur, octingena nummum milia diurna -erogauit abeuntique super sestertium milies contulit. -Menecraten citharoedum et Spiculum murmillonem triumphalium uirorum patrimoniis aedibusque donauit. -cercopithecum Panerotem faeneratorem et urbanis rusticisque praediis locupletatum prope regio extulit funere. - - -nullam uestem bis induit. quadringenis in punctum -sestertiis aleam lusit. piscatus est rete aurato et purpura coccoque funibus nexis. numquam minus mille -carrucis fecisse iter traditur, soleis mularum argenteis, -canusinatis mulionibus, armillata phalerataque Mazacum turba atque cursorum.

-
- -

Non in alia re tamen damnosior quam in aedificando domum a Palatio Esquilias usque fecit, quam -primo transitoriam, mox incendio absumptam restitutamque auream nominauit. de cuius spatio atque cultu -suffecerit haec rettulisse. uestibulum eius fuit, in -quo colossus CXX pedum staret ipsius effigie; tanta -laxitas, ut porticus triplices miliarias haberet; item -stagnum maris instar, circumsaeptum aedificiis ad urbium speciem; rura insuper aruis atque uinetis et -pascuis siluisque uaria, cum multitudine omnis generis -pecudum ac ferarum. - -in ceteris partibus cuncta auro -lita, distincta gemmis unionumque conchis erant; cenationes laqueatae tabulis eburneis uersatilibus, ut flores, -fistulatis, ut unguenta desuper spargerentur; praecipua -cenationum rotunda, quae perpetuo diebus ac noctibus -uice mundi circumageretur; balineae marinis et albulis -fluentes aquis. eius modi domum cum absolutam dedicaret, -hactenus comprobauit, ut se diceret quasi hominem tandem habitare coepisse. - -

-

Praeterea incohabat piscinam a Miseno ad Auernum -lacum contectam porticibusque conclusam, quo quidquid totis Bais calidarum aquarum esset conuerteretur; -fossam ab Auerno Ostiam usque, ut nauibus nec tamen -mari iretur, longitudinis per centum sexaginta milia, -latitudinis, qua contrariae quinqueremes commearent. -quorum operum perficiendorum gratia quod ubique -esset custodiae in Italiam deportari, etiam scelere conuictos non nisi ad opus damnari praeceperat. - -

-

Ad hunc impendiorum furorem, super fiduciam imperii, etiam spe quadam repentina immensarum et -reconditarum opum impulsus est ex indicio equitis R.Romani -pro comperto pollicentis thesauros antiquissimae gazae, -quos Dido regina fugiens Tyro secum extulisset, esse -in Africa uastissimis specubus abditos ac posse erui -paruula molientium opera.

-
-

uerum ut spes fefellit, destitutus atque ita iam exhaustus et egens ut stipendia -quoque militum et commoda ueteranorum protrahi ac -differri necesse esset, calumniis rapinisque intendit -animum. - -

-

Ante omnia instituit, ut e libertorum defunctorum -bonis pro semisse dextans ei cogeretur, qui sine probabili causa eo nomine essent, quo fuissent ullae fa -miliae quas ipse contingeret; deinde, ut ingratorum in -principem testamenta ad fiscum pertinerent, ac ne -impune esset studiosis iuris, qui scripsissent uel dictassent ea; tunc ut lege maiestatis facta dictaque -omnia, quibus modo delator non deesset, tenerentur. - - -reuocauit et praemia coronarum, quae umquam sibi -ciuitates in certaminibus detulissent. et cum interdixisset usum amethystini ac Tyrii coloris summisissetque qui nundinarum die pauculas uncias uenderet, praeclusit cunctos negotiatores. quin etiam inter canendum -animaduersam matronam in spectaculis uetita purpura -cultam demonstrasse procuratoribus suis dicitur detractamque ilico non ueste modo sed et bonis exuit. - - -nulli delegauit officium ut non adiceret: 'scis quid -mihi opus sit,' et: 'hoc agamus, ne quis quicquam habeat.' -ultimo templis compluribus dona detraxit simulacraque ex auro uel argento fabricata conflauit, in iis Penatium deorum, quae mox Galba restituit.

-
- -

Parricidia et caedes a Claudio exorsus est; cuius -necis etsi non auctor, at conscius fuit, neque dissimulanter, ut qui boletos, in quo cibi genere uenenum is -acceperat, quasi deorum cibum posthac prouerbio Graeco -conlaudare sit solitus. certe omnibus rerum uerborumque contumeliis mortuum insectatus est, modo stultitiae -modo saeuitiae arguens; nam et morari eum desisse -inter homines producta prima syllaba iocabatur multaque decreta et constituta, ut insipientis atque deliri, -pro irritis habuit; denique bustum eius consaepiri nisi -humili leuique maceria neglexit. - -

-

Britannicum non minus aemulatione uocis, quae illi -iucundior suppetebat, quam metu ne quandoque apud -hominum gratiam paterna memoria praeualeret, ueneno -adgressus est. quod acceptum a quadam Lucusta, -uenenariorum indice, cum opinione tardius cederet -uentre modo Britannici moto, accersitam mulierem sua -manu uerberauit arguens pro ueneno remedium dedisse; excusantique minus datum ad occultandam facinoris inuidiam: 'sane,' inquit, 'legem Iuliam timeo,' -coegitque se coram in cubiculo quam posset uelocissimum ac praesentaneum coquere. - -deinde in haedo expertus, postquam is quinque horas protraxit, iterum -ac saepius recoctum porcello obiecit; quo statim exanimato inferri in triclinium darique cenanti secum Britannico imperauit. et cum ille ad primum gustum concidisset, comitiali morbo ex consuetudine correptum -apud conuiuas ementitus postero die raptim inter maximos imbres tralaticio extulit funere. Lucustae pro nauata opera impunitatem praediaque ampla, sed et discipulos dedit.

-
- -

Matrem facta dictaque sua exquirentem acerbius et -corrigentem hactenus primo grauabatur, ut inuidia -identidem oneraret quasi cessurus imperio Rhodumque -abiturus, mox et honore omni et potestate priuauit -abductaque militum et Germanorum statione contubernio quoque ac Palatio expulit; neque in diuexanda -quicquam pensi habuit, summissis qui et Romae morantem litibus et in secessu quiescentem per conuicia -et iocos terra marique praeteruehentes inquietarent. - - -uerum minis eius ac uiolentia territus perdere statuit; -et cum ter ueneno temptasset sentiretque antidotis praemunitam, lacunaria, quae noctu super dormientem -laxata machina deciderent, parauit. hoc consilio per -conscios parum celato solutilem nauem, cuius uel -naufragio uel camarae ruina periret, commentus est -atque ita reconciliatione simulata iucundissimis litteris -Baias euocauit ad sollemnia Quinquatruum simul celebranda; datoque negotio trierarchis, qui liburnicam qua -aduecta erat uelut fortuito concursu confringerent, protraxit conuiuium repetentique Baulos in locum corrupti nauigii machinosum illud optulit, hilare prosecutus atque in digressu papillas quoque exosculatus. - - -reliquum temporis cum magna trepidatione uigilauit -opperiens coeptorum exitum. sed ut diuersa omnia -nandoque euasisse eam comperit, inops consilii L. Agermum libertum eius saluam et incolumem cum gaudio -nuntiantem, abiecto clam iuxta pugione ut percussorem -sibi subornatum arripi constringique iussit, matrem -occidi, quasi deprehensum crimen uoluntaria morte -uitasset. - -adduntur his atrociora nec incertis auctoribus: -ad uisendum interfectae cadauer accurrisse, contrectasse -membra, alia uituperasse, alia laudasse, sitique interim -oborta bibisse. neque tamen conscientiam sceleris, -quanquam et militum et senatus populique gratulationibus confirmaretur, aut statim aut umquam postea ferre -potuit, saepe confessus exagitari se materna specie -uerberibusque Furiarum ac taedis ardentibus. quin et -facto per Magos sacro euocare Manes et exorare temptauit. peregrinatione quidem Graeciae et Eleusinis sacris, quorum initiatione impii et scelerati uoce praeconis summouentur, interesse non ausus est. - -

-

Iunxit parricidio matris amitae necem. quam -cum ex duritie alui cubantem uisitaret, et illa tractans lanuginem eius, ut assolet, iam grandis natu -per blanditias forte dixisset: 'simul hanc excepero, -mori uolo,' conuersus ad proximos confestim -se positurum uelut irridens ait, praecepitque medicis ut largius purgarent aegram; necdum defunctae bona inuasit suppresso testamento, ne quid abscederet.

-
- -

Vxores praeter Octauiam duas postea duxit, Poppaeam Sabinam quaestorio patre natam et equiti R.Romano -antea nuptam, deinde Statiliam Messalinam Tauri bis -consulis ac triumphalis abneptem. qua ut poteretur, -uirum eius Atticum Vestinum consulem in honore ipso -trucidauit. Octauiae consuetudinem cito aspernatus, -corripientibus amicis sufficere illi debere respondit -uxoria ornamenta. - -eandem mox saepe frustra strangulare meditatus dimisit ut sterilem, sed improbante -diuortium populo nec parcente conuiciis, etiam relegauit, denique occidit sub crimine adulteriorum adeo -inpudenti falsoque, ut in quaestione pernegantibus -cunctis Anicetum paedagogum suum indicem subiecerit, -qui fingeret† dolo stupratam a se fateretur. - -Poppaeam -duodecimo die post diuortium Octauiae in matrimonium acceptam dilexit unice; et tamen ipsam quoque -ictu calcis occidit, quod se ex aurigatione sero reuersum grauida et aegra conuiciis incesserat. ex hac -filiam tulit Claudiam Augustam amisitque admodum -infantem. - -

-

Nullum adeo necessitudinis genus est, quod non -scelere perculerit. Antoniam Claudi filiam, recusantem -post Poppaeae mortem nuptias suas, quasi molitricem -nouarum rerum interemit; similiter inter ceteros aut -affinitate aliqua sibi aut propinquitate coniunctos; in -quibus Aulum Plautium iuuenem, quem cum ante -mortem per uim conspurcasset: 'eat nunc,' inquit, -'mater mea et successorem meum osculetur,' iactans dilectum ab ea et ad spem imperii impulsum. -priuignum Rufrium Crispinum Poppaea natum, - -impuberem adhuc, quia ferebatur ducatus et imperia ludere, -mergendum mari, dum piscaretur, seruis ipsius demandauit. Tuscum nutricis filium relegauit, quod in procuratione Aegypti balineis in aduentum suum extructis -lauisset. Senecam praeceptorem ad necem compulit, -quamuis saepe commeatum petenti bonisque cedenti -persancte iurasset suspectum se frustra periturumque -potius quam nociturum ei. Burro praefecto remedium -ad fauces pollicitus toxicum misit. libertos diuites et -senes, olim adoptionis mox dominationis suae fautores -atque rectores, ueneno partim cibis partim potionibus -indito intercepit.

-
- -

Nec minore saeuitia foris et in exteros grassatus -est. stella crinita, quae summis potestatibus exitium -portendere uulgo putatur, per continuas noctes oriri -coeperat. anxius ea re, ut ex Balbillo astrologo didicit, -solere reges talia ostenta caede aliqua illustri expiare -atque a semet in capita procerum depellere, nobilissimo cuique exitium destinauit; enimuero multo -magis et quasi per iustam causam duabus coniurationibus prouulgatis, quarum prior maiorque Pisoniana -Romae, posterior Viniciana Beneuenti conflata atque -detecta est. - -coniurati e uinculis triplicium catenarum -dixere causam, cum quidam ultro crimen faterentur, -nonnulli etiam imputarent, tamquam aliter illi non -possent nisi morte succurrere dedecorato flagitiis omnibus. damnatorum liberi urbe pulsi enecti -que ueneno aut fame; constat quosdam cum paedagogis et capsaris uno prandio pariter necatos, alios -diurnum uictum prohibitos quaerere.

-
- -

Nullus posthac adhibitus dilectus aut modus interimendi quoscumque libuisset quacumque de causa. sed -ne de pluribus referam, Saluidieno Orfito obiectum -est quod tabernas tres de domo sua circa forum ciuitatibus ad stationem locasset, Cassio Longino iuris consulto ac luminibus orbato, quod in uetere gentilis -stemmate C.Cai Cassi percussoris Caesaris imagines retinuisset, Paeto Thraseae tristior et paedagogi uultus. - - -mori iussis non amplius quam horarum spatium dabat; ac ne quid morae interueniret, medicos admouebat -qui cunctantes continuo curarent: ita enim uocabatur -uenas mortis gratia incidere. creditur etiam polyphago -cuidam Aegypti generis crudam carnem et quidquid -daretur mandere assueto, concupisse uiuos homines -laniandos absumendosque obicere. - -elatus inflatusque -tantis uelut successibus negauit quemquam principum scisse quid sibi liceret, multasque nec dubias -significationes saepe iecit, ne reliquis quidem se parsurum senatoribus, eumque ordinem -sublaturum quandoque e re p.publica ac prouincias et exercitus equiti R.Romano ac -libertis permissurum. certe neque adueniens neque -proficiscens quemquam osculo impertiit ac ne resalutatione quidem; et in auspicando opere Isthmi -magna frequentia clare ut sibi ac populo R.Romano bene -res uerteret optauit dissimulata senatus mentione.

-
- -

Sed nec populo aut moenibus patriae pepercit. dicente quodam in sermone communi:

-ἐμοῦ θανόντοσ γαῖα μειχθήτω πυρί, -'immo,' inquit, 'ἐμοῦ ζῶντοσ,' planeque ita fecit. nam -quasi offensus deformitate ueterum aedificiorum et -angustiis flexurisque uicorum, incendit urbem tam palam, ut plerique consulares cubicularios eius cum -stuppa taedaque in praediis suis deprehensos non -attigerint, et quaedam horrea circa domum Auream, -quorum spatium maxime desiderabat, ut bellicis machinis labefacta atque inflammata sint, quod saxeo -muro constructa erant. - -per sex dies septemque noctes -ea clade saeuitum est ad monumentorum bustorumque -deuersoria plebe compulsa. tunc praeter immensum -numerum insularum domus priscorum ducum arserunt -hostilibus adhuc spoliis adornatae deorumque aedes ab -regibus ac deinde Punicis et Gallicis bellis uotae dedicataeque, et quidquid uisendum atque memorabile ex -antiquitate durauerat. hoc incendium e turre Maecenatiana prospectans laetusque 'flammae,' ut aiebat, 'pulchritudine' Halosin Ilii in illo suo scaenico habitu -decantauit. - -ac ne non hinc quoque quantum posset -praedae et manubiarum inuaderet, pollicitus cadauerum -et ruderum gratuitam egestionem nemini ad reliquias -rerum suarum adire permisit; conlationibusque non -receptis modo uerum et efflagitatis prouincias priuatorumque census prope exhausit.
-
-

accesserunt tantis -ex principe malis probrisque quaedam et fortuita: -pestilentia unius autumni, quo triginta funerum milia -in rationem Libitinae uenerunt; clades Britannica, qua -duo praecipua oppida magna ciuium sociorumque caede -direpta sunt; ignominia ad Orientem legionibus in Armenia sub iugum missis aegreque Syria retenta. mirum -et uel praecipue notabile inter haec fuerit nihil eum -patientius quam maledicta et conuicia hominum tulisse, -neque in ullos leniorem quam qui se dictis aut carminibus lacessissent extitisse. - -multa Graece Latineque -proscripta aut uulgata sunt, sicut illa: -Νέρων Ὀρέστησ Ἀλκμέων μητροκτόνος. -νεόψηφον: Νέρων ἰδίαν μητέρα ἀπέκτεινε. -Quis negat Aeneae magna de stirpe Neronem? -sustulit hic matrem, sustulit ille patrem. -Dum tendit citharam noster, dum cornua Parthus, -noster erit Paean, ille Hecatebeletes. -Roma domus fiet: Veios migrate, Quirites, -si non et Veios occupat ista domus. -sed neque auctores requisiit et quosdam per indicem -delatos ad senatum adfici grauiore poena prohibuit. - - -transeuntem eum Isidorus Cynicus in publico clara uoce -corripuerat, quod Naupli mala bene cantitaret, -sua bona male disponeret; et Datus Atellanarum -histrio in cantico quodam -ὑγίαινε πάτερ, ὑγίαινε μῆτερ -ita demonstrauerat, ut bibentem natantemque faceret, -exitum scilicet Claudi Agrippinaeque significans, et in -nouissima clausula -Orcus uobis ducit pedes -senatum gestu notarat. histrionem et philosophum -Nero nihil amplius quam urbe Italiaque summouit, uel -contemptu omnis infamiae uel ne fatendo dolorem irritaret ingenia.

-
- -

Talem principem paulo minus quattuordecim annos -perpessus terrarum orbis tandem destituit, initium facientibus Gallis duce Iulio Vindice, qui tum eam prouinciam pro praetore optinebat. - -

-

Praedictum a mathematicis Neroni olim erat fore -ut quandoque destitueretur; unde illa uox eius celeberrima: τὸ τέχνιον ἡμᾶσ διατρέφει, quo maiore scilicet -uenia meditaretur citharoedicam artem, principi sibi -gratam, priuato necessariam. spoponderant tamen quidam destituto Orientis dominationem, nonnulli nominatim regnum Hierosolymorum, plures omnis pristinae -fortunae restitutionem. cui spei pronior, Britannia -Armeniaque amissa ac rursus utraque recepta, defunctum se fatalibus malis existimabat. - -ut uero consulto -Delphis Apolline septuagensimum ac tertium annum -cauendum sibi audiuit, quasi eo demum obiturus, ac -nihil coniectans de aetate Galbae, tanta fiducia non -modo senectam sed etiam perpetuam singularemque -concepit felicitatem, ut amissis naufragio pretiosissimis -rebus non dubitauerit inter suos dicere pisces eas -sibi relaturos. - -

-

Neapoli de motu Galliarum cognouit die ipso quo -matrem occiderat, adeoque lente ac secure tulit ut -gaudentis etiam suspicionem praeberet tamquam occasione nata spoliandarum iure belli opulentissimarum -prouinciarum; statimque in gymnasium progressus certantis athletas effusissimo studio spectauit. cenae quoque tempore interpellatus tumultuosioribus litteris -hactenus excanduit, ut malum iis qui descissent minaretur. denique per octo continuos dies non rescribere -cuiquam, non mandare quid aut praecipere conatus -rem silentio obliterauit.

-
-

edictis tandem Vindicis contumeliosis et frequentibus permotus senatum epistula -in ultionem sui reique publicae adhortatus est, excusato -languore faucium, propter quem non adesset. nihil -autem aeque doluit, quam ut malum se citharoedum -increpitum ac pro Nerone Ahenobarbum appellatum; -et nomen quidem gentile, quod sibi per contumeliam -exprobraretur, resumpturum se professus est deposito -adoptiuo, cetera conuicia, ut falsa, non alio argumento -refellebat, quam quod etiam inscitia sibi tanto opere -elaboratae perfectaeque a se artis obiceretur, singulos -subinde rogitans, nossentne quemquam praestantiorem. - -sed urgentibus aliis super alios nuntiis Romam -praetrepidus rediit; leuiterque modo in itinere friuolo -auspicio mente recreata, cum adnotasset insculptum -monumento militem Gallum ab equite R.Romano oppressum -trahi crinibus, ad eam speciem exiluit gaudio caelumque adorauit. ac ne tunc quidem aut senatu aut populo -coram appellato quosdam e primoribus uiris domum -euocauit transactaque raptim consultatione reliquam -diei partem per organa hydraulica noui et ignoti -generis circumduxit, ostendensque singula, de ratione -ac difficultate cuiusque disserens, iam se etiam prolaturum omnia in theatrum affirmauit, si per -Vindicem liceat.

-
- -

Postquam deinde etiam Galbam et Hispanias desciuisse cognouit, conlapsus animoque male facto diu -sine uoce et prope intermortuus iacuit, utque resipiit, -ueste discissa, capite conuerberato, actum de se pronuntiauit consolantique nutriculae et aliis quoque iam -principibus similia accidisse memoranti, se uero praeter ceteros inaudita et incognita pati respondit, -qui summum imperium uiuus amitteret. - -nec eo -setius quicquam ex consuetudine luxus atque desidiae -omisit uel inminuit; quin immo, cum prosperi quiddam -ex prouinciis nuntiatum esset, super abundantissimam -cenam iocularia in defectionis duces carmina lasciueque -modulata, quae uulgo notuerunt, etiam gesticulatus est; -ac spectaculis theatri clam inlatus cuidam scaenico -placenti nuntium misit abuti eum occupationibus suis.

-
- -

Initio statim tumultus multa et inmania, uerum -non abhorrentia a natura sua creditur destinasse: successores percussoresque summittere exercitus et prouincias regentibus, quasi conspiratis idemque et unum -sentientibus; quidquid ubique exulum, quidquid in urbe -hominum Gallicanorum esset contrucidare, illos ne desciscentibus adgregarentur, hos ut conscios popularium -suorum atque fautores; Gallias exercitibus diripiendas -permittere; senatum uniuersum ueneno per conuiuia -necare; urbem incendere feris in populum immissis, -quo difficilius defenderentur. - -sed absterritus non tam -paenitentia quam perficiendi desperatione credensque -expeditionem necessariam, consules ante tempus priuauit -honore atque in utriusque locum solus iniit consulatum, -quasi fatale esset non posse Gallias debellari nisi a consule. ac susceptis fascibus cum post epulas triclinio -digrederetur, innixus umeris familiarium affirmauit, -simul ac primum prouinciam attigisset, inermem se in conspectum exercituum proditurum -nec quicquam aliud quam fleturum, reuocatisque ad paenitentiam defectoribus insequenti -die laetum inter laetos cantaturum epinicia, -quae iam nunc sibi componi oporteret.

-
- -

In praeparanda expeditione primam curam habuit -deligendi uehicula portandis scaenicis organis concubinasque, quas secum educeret, tondendi ad uirilem modum et securibus peltisque Amazonicis instruendi. mox -tribus urbanas ad sacramentum citauit ac nullo idoneo -respondente certum dominis seruorum numerum indixit; nec nisi ex tota cuiusque familia probatissimos, ne -dispensatoribus quidem aut amanuensibus exceptis, recepit. - -partem etiam census omnes ordines conferre -iussit et insuper inquilinos priuatarum aedium atque -insularum pensionem annuam repraesentare fisco; exegitque ingenti fastidio et acerbitate nummum asperum, -argentum pustulatum, aurum ad obrussam, ut plerique -omnem collationem palam recusarent, consensu flagitantes a delatoribus potius reuocanda praemia quaecumque cepissent.

-
-

ex annonae quoque caritate lucrantia adcreuit inuidia; nam et forte accidit, ut in publica fame Alexandrina nauis nuntiaretur puluerem -luctatoribus aulicis aduexisse. - -

-

Quare omnium in se odio incitato nihil contumeliarum defuit quin subiret. statuae eius a uertice cirrus -appositus est cum inscriptione Graeca: nunc demum -agona esse, et traderet tandem. alterius collo -ascopa deligata simulque titulus: 'ego quid potui? -sed tu culleum meruisti.' ascriptum et columnis, -etiam Gallos eum cantando excitasse. iam noctibus iurgia cum seruis plerique simulantes crebro Vindicem poscebant.

-
- -

Terrebatur ad hoc euidentibus portentis somniorum -et auspiciorum et ominum, cum ueteribus tum nouis. -numquam antea somniare solitus occisa demum matre -uidit per quietem nauem sibi regenti extortum gubernaculum trahique se ab Octauia uxore in artissimas tenebras et modo pinnatarum formicarum multitudine oppleri, modo a simulacris gentium ad Pompei theatrum -dedicatarum circumiri arcerique progressu; asturconem, -quo maxime laetabatur, posteriore corporis parte in -simiae speciem transfiguratum ac tantum capite integro -hinnitus edere canoros. - -de Mausoleo, sponte foribus -patefactis, exaudita uox est nomine eum cientis. Kal. -Ian. exornati Lares in ipso sacrificii apparatu conciderunt; auspicanti Sporus anulum muneri optulit, cuius -gemmae scalptura erat Proserpinae raptus; uotorum -nuncupatione, magna iam ordinum frequentia, uix repertae Capitolii claues. - -cum ex oratione eius, qua in Vindicem perorabat, recitaretur in senatu daturos poenas -sceleratos ac breui dignum exitum facturos, conclamatum est ab uniuersis: 'tu facies, Auguste.' obseruatum etiam fuerat nouissimam fabulam cantasse eum -publice Oedipodem exulem atque in hoc desisse uersu: -θανεῖν μ' ἄνωγε σύγγαμος, μήτηρ, πατήρ.

-
- -

Nuntiata interim etiam ceterorum exercituum defectione litteras prandenti sibi redditas concerpsit, mensam subuertit, duos scyphos gratissimi usus, quos Homerios a caelatura carminum Homeri uocabat, solo inlisit -ac sumpto a Lucusta ueneno et in auream pyxidem -condito transiit in hortos Seruilianos, ubi praemissis -libertorum fidissimis Ostiam ad classem praeparandam -tribunos centurionesque praetorii de fugae societate -temptauit. - -sed partim tergiuersantibus, partim aperte -detrectantibus, uno uero etiam proclamante: -usque adeone mori miserum est? -uarie agitauit, Parthosne an Galbam supplex peteret, -an atratus prodiret in publicum proque rostris quanta -maxima posset miseratione ueniam praeteritorum precaretur, ac ni flexisset animos, uel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret. inuentus est postea in scrinio -eius hac de re sermo formatus; sed deterritum putant, -ne prius quam in forum perueniret discerperetur. - -

-

Sic cogitatione in posterum diem dilata ad mediam -fere noctem excitatus, ut comperit stationem militum -recessisse, prosiluit e lecto misitque circum amicos, et -quia nihil a quoquam renuntiabatur, ipse cum paucis -hospitia singulorum adiit. uerum clausis omnium foribus, respondente nullo, in cubiculum rediit, unde iam -et custodes diffugerant, direptis etiam stragulis, amota -et pyxide ueneni; ac statim Spiculum murmillonem uel -quemlibet alium percussorem, cuius manu periret, requisiit et nemine reperto: 'ergo ego,' inquit, 'nec amicum habeo nec inimicum?' procurritque, quasi praecipitaturus se in Tiberim.

-
-

sed reuocato rursus impetu -aliquid secretioris latebrae ad colligendum animum desiderauit, et offerente Phaonte liberto suburbanum suum -inter Salariam et Nomentanam uiam circa quartum -miliarium, ut erat nudo pede atque tunicatus, paenulam obsoleti coloris superinduit adopertoque capite et -ante faciem optento sudario equum inscendit, quattuor -solis comitantibus, inter quos et Sporus erat. - -statimque tremore terrae et fulgure aduerso pauefactus audiit -e proximis castris clamorem militum et sibi aduersa -et Galbae prospera ominantium, etiam ex obuiis uiatoribus quendam dicentem: 'hi Neronem persequuntur,' alium sciscitantem: 'ecquid in urbe noui de -Nerone?' equo autem ex odore abiecti in uia cadaueris consternato, detecta facie agnitus est a quodam -missicio praetoriano et salutatus. - -ut ad deuerticulum -uentum est, dimissis equis inter fruticeta ac uepres -per harundineti semitam aegre nec nisi strata sub pedibus ueste ad auersum uillae parietem euasit. ibi -hortante eodem Phaonte, ut interim in specum egestae -harenae concederet, negauit se uiuum sub terram iturum, ac parumper commoratus, dum clandestinus ad -uillam introitus pararetur, aquam ex subiecta lacuna -poturus manu hausit et: 'haec est,' inquit, 'Neronis decocta.' - -dein diuolsa sentibus paenula traiectos surculos rasit, atque ita quadripes per angustias effossae -cauernae receptus in proximam cellam decubuit super -lectum modica culcita, uetere pallio strato, instructum; -fameque et iterum siti interpellante panem quidem -sordidum oblatum aspernatus est, aquae autem tepidae -aliquantum bibit.

-
-

tunc uno quoque hinc inde instante -ut quam primum se impendentibus contumeliis eriperet, -scrobem coram fieri imperauit dimensus ad corporis -sui modulum, componique simul, si qua inuenirentur, -frusta marmoris et aquam simul ac ligna conferri curando mox cadaueri, flens ad singula atque identidem -dictitans: 'qualis artifex pereo!' - -

-

Inter moras perlatos a cursore Phaonti codicillos -praeripuit legitque se hostem a senatu iudicatum et -quaeri, ut puniatur more maiorum, interrogauitque -quale id genus esset poenae; et cum comperisset nudi -hominis ceruicem inseri furcae, corpus uirgis ad necem -caedi, conterritus duos pugiones, quos secum extulerat, -arripuit temptataque utriusque acie rursus condidit, -causatus nondum adesse fatalem horam. - -ac modo -Sporum hortabatur ut lamentari ac plangere inciperet, -modo orabat ut se aliquis ad mortem capessendam -exemplo iuuaret; interdum segnitiem suam his uerbis -increpabat: 'uiuo deformiter, turpiter—οὐ πρέπει - -Νέρωνι, οὐ πρέπει—νήφειν δεῖ ἐν τοῖσ τοιούτοισ— -ἄγε ἔγειρε σεαυτόν.' iamque equites appropinquabant, -quibus praeceptum erat ut uiuum eum adtraherent. -quod ut sensit, trepidanter effatus: -ἵππων μ' ὠκυπόδων ἀμφὶ κτύποσ οὔατα βάλλει -ferrum iugulo adegit iuuante Epaphrodito a libellis. - - -semianimisque adhuc irrumpenti centurioni et paenula -ad uulnus adposita in auxilium se uenisse simulanti -non aliud respondit quam: 'sero' et: 'haec est fides.' -atque in ea uoce defecit, extantibus rigentibusque oculis -usque ad horrorem formidinemque uisentium. nihil prius -aut magis a comitibus exegerat quam ne potestas cuiquam capitis sui fieret, sed ut quoquo modo totus cremaretur. permisit hoc Icelus, Galbae libertus, non multo ante -uinculis exolutus, in quae primo tumultu coniectus fuerat.

-
- -

Funeratus est impensa ducentorum milium, stragulis -albis auro intextis, quibus usus Kal. Ian. fuerat. reliquias Egloge et Alexandria nutrices cum Acte concubina gentili Domitiorum monimento condiderunt, quod -prospicitur e campo Martio impositum colli Hortulorum. -in eo monimento solium porphyretici marmoris, superstante Lunensi ara, circumsaeptum est lapide Thasio.

-
- -

Statura fuit prope iusta, corpore maculoso et fetido, -subflauo capillo, uultu pulchro magis quam uenusto, -oculis caesis et hebetioribus, ceruice obesa, uentre proiecto, gracillimis cruribus, ualitudine prospera: nam -qui luxuriae immoderatissimae esset, ter omnino per -quattuordecim annos languit, atque ita ut neque uino -neque consuetudine reliqua abstineret; circa cultum -habitumque adeo pudendus, ut comam semper in gradus -formatam peregrinatione Achaica etiam pone uerticem -summiserit ac plerumque synthesinam indutus ligato -circum collum sudario prodierit in publicum sine -cinctu et discalciatus.

-
- -

Liberalis disciplinas omnis fere puer attigit. sed a -philosophia eum mater auertit monens imperaturo contrariam esse; a cognitione ueterum oratorum Seneca -praeceptor, quo diutius in admiratione sui detineret. -itaque ad poeticam pronus carmina libenter ac sine -labore composuit nec, ut quidam putant, aliena pro suis -edidit. uenere in manus meas pugillares libellique cum -quibusdam notissimis uersibus ipsius chirographo scriptis, ut facile appareret non tralatos aut dictante aliquo -exceptos, sed plane quasi a cogitante atque generante -exaratos; ita multa et deleta et inducta et superscripta -inerant. habuit et pingendi fingendique maxime non -mediocre studium.

-
- -

Maxime autem popularitate efferebatur, omnium -aemulus, qui quoquo modo animum uulgi mouerent. -exiit opinio post scaenicas coronas proximo lustro descensurum eum ad Olympiam inter athletas; nam et -luctabatur assidue nec aliter certamina gymnica tota -Graecia spectauerat quam brabeutarum more in stadie -humi assidens ac, si qua paria longius recessissent, in -medium manibus suis protrahens. destinauerat etiam, -quia Apollinem cantu, Solem aurigando aequiperare -existimaretur, imitari et Herculis facta; praeparatumque leonem aiunt, quem uel claua uel brachiorum nexibus in amphitheatri harena spectante populo nudus -elideret.

-
-

sub exitu quidem uitae palam uouerat, si sibi -incolumis status permansisset, proditurum se partae -uictoriae ludis etiam hydraulam et choraulam et utricularium ac nouissimo die histrionem saltaturumque -Vergili Turnum. et sunt qui tradant Paridem histrionem -occisum ab eo quasi grauem aduersarium.

-
-

erat illi -aeternitatis perpetuaeque famae cupido, sed inconsulta. -ideoque multis rebus ac locis uetere appellatione detracta nouam indixit ex suo nomine, mensem quoque -Aprilem Neroneum appellauit; destinauerat et Romam -Neropolim nuncupare.

-
- -

Religionum usque quaque contemptor, praeter unius -Deae Syriae, hanc mox ita spreuit ut urina contaminaret, alia superstitione captus, in qua sola pertinacissime haesit, siquidem imagunculam puellarem, cum -quasi remedium insidiarum a plebeio quodam et ignoto -muneri accepisset, detecta confestim coniuratione pro -summo numine trinisque in die sacrificiis colere perseuerauit uolebatque credi monitione eius futura praenoscere. ante paucos quam periret menses attendit et -extispicio nec umquam litauit.

-
- -

Obiit tricensimo et secundo aetatis anno, die quo -quondam Octauiam interemerat, tantumque gaudium -publice praebuit, ut plebs pilleata tota urbe discurreret. et tamen non defuerunt qui per longum tempus -uernis aestiuisque floribus tumulum eius ornarent ac -modo imagines praetextatas in rostris proferrent, modo -edicta quasi uiuentis et breui magno inimicorum malo -reuersuri. - -quin etiam Vologaesus Parthorum rex missis -ad senatum legatis de instauranda societate hoc etiam -magno opere orauit, ut Neronis memoria coleretur. -denique cum post uiginti annos adulescente me extitisset condicionis incertae qui se Neronem esse iactaret, -tam fauorabile nomen eius apud Parthos fuit, ut uehementer adiutus et uix redditus sit. - -

-
 \ No newline at end of file + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + + + + +
+
+ +

Ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Caluinorum et Ahenobarborum. Ahenobarbi + auctorem originis itemque cognominis habent + L.Lucium Domitium, cui rure quondam reuertenti + iuuenes gemini augustiore forma ex occursu imperasse traduntur, nuntiaret senatui ac + populo uictoriam, de qua incertum adhuc erat; atque in fidem maiestatis adeo permulsisse + malas, ut e nigro rutilum aerique adsimilem capillum redderent. quod insigne mansit et + in posteris eius, ac magna pars rutila barba fuerunt. + functi autem consulatibus septem, triumpho censuraque duplici et inter patricios adlecti + perseuerauerunt omnes in eodem cognomine. ac ne praenomina quidem ulla praeterquam Gnaei + et Luci usurparunt; eaque ipsa notabili uarietate, modo continuantes unum quodque per + trinas personas, modo alternantes per singulas. nam primum secundumque ac tertium + Ahenobarborum Lucios, sequentis rursus tres ex ordine Gnaeos accepimus, reliquos non + nisi uicissim tum Lucios tum Gnaeos. pluris e familia cognosci referre arbitror, quo + facilius appareat ita degenerasse a suorum uirtutibus Nero, ut tamen uitia cuiusque + quasi tradita et ingenita rettulerit.

+
+
+ +

ut igitur paulo altius repetam, atauus eius Cn. Domitius in tribunatu pontificibus + offensior, quod alium quam se in patris sui locum cooptassent, ius sacerdotum + subrogandorum a collegiis ad populum transtulit; at in consulatu Allobrogibus + Aruernisque superatis elephanto per prouinciam uectus est turba militum quasi inter + sollemnia triumphi prosequente. in hunc dixit Licinius + Crassus orator non esse mirandum, quod aeneam barbam haberet, cui os ferreum, cor + plumbeum esset. huius filius praetor C. Caesarem abeuntem consulatu, quem + aduersus auspicia legesque gessisse existimabatur, ad disquisitionem senatus uocauit; + mox consul imperatorem ab exercitibus Gallicis retrahere temptauit successorque ei per + factionem nominatus principio ciuilis belli ad Corfinium captus est. unde dimissus Massiliensis obsidione laborantis cum aduentu suo + confirmasset, repente destituit acieque demum Pharsalica occubuit; uir neque satis + constans et ingenio truci in desperatione rerum mortem timore appetitam ita expauit, ut + haustum uenenum paenitentia euomuerit medicumque manumiserit, quod sibi prudens ac + sciens minus noxium temperasset. consultante autem Cn. Pompeio de mediis ac neutram + partem sequentibus solus censuit hostium numero habendos.

+
+
+ +

Reliquit filium omnibus gentis suae procul dubio praeferendum. is inter conscios + Caesarianae necis quamquam insons damnatus lege Pedia, cum ad Cassium Brutumque se + propinqua sibi cognatione iunctos contulisset, post utriusque interitum classem olim + commissam retinuit, auxit etiam, nec nisi partibus ubique profligatis M. Antonio sponte + et ingentis meriti loco tradidit. solusque omnium ex + iis, qui pari lege damnati erant, restitutus in patriam amplissimos honores percucurrit; + ac subinde redintegrata dissensione ciuili, eidem Antonio legatus, delatam sibi summam + imperii ab iis, quos Cleopatrae pudebat, neque suscipere neque recusare fidenter propter + subitam ualitudinem ausus, transiit ad Augustum et in diebus paucis obiit, nonnulla et + ipse infamia aspersus. nam Antonius eum desiderio amicae Seruiliae Naidis transfugisse + iactauit.

+
+
+ +

Ex hoc Domitius nascitur, quem emptorem familiae pecuniaeque in testamento Augusti + fuisse mox uulgo notatum est, non minus aurigandi arte in adulescentia clarus quam + deinde ornamentis triumphalibus ex Germanico bello. uerum arrogans, profusus, immitis + censorem L. Plancum uia sibi decedere aedilis coegit; praeturae consulatusque honore + equites R.Romanos matronasque ad agendum mimum + produxit in scaenam. uenationes et in circo et in omnibus urbis regionibus dedit, munus + etiam gladiatorium, sed tanta saeuitia, ut necesse fuerit Augusto clam frustra monitum + edicto coercere.

+
+
+ +

ex Antonia maiore patrem Neronis procreauit omni parte uitae detestabilem, siquidem + comes ad Orientem C. Caesaris iuuenis, occiso liberto suo, quod potare quantum iubebatur + recusarat, dimissus e cohorte amicorum nihilo modestius uixit; sed et in uiae Appiae + uico repente puerum citatis iumentis haud ignarus obtriuit et Romae medio foro cuidam + equiti R. liberius iurganti oculum eruit; perfidiae + uero tantae, ut non modo argentarios pretiis rerum coemptarum, sed et in praetura + mercede palmarum aurigarios fraudauerit, notatus ob haec et sororis ioco querentibus dominis factionum repraesentanda praemia in posterum + sanxit. maiestatis quoque et adulteriorum incestique cum sorore Lepida sub excessu + Tiberi reus, mutatione temporum euasit decessitque Pyrgis morbo aquae intercutis, + sublato filio Nerone ex Agrippina Germanico genita.

+
+
+ +

Nero natus est Anti post VIIII. mensem quam Tiberius excessit, XVIII. Kal. Ian. tantum + quod exoriente sole, paene ut radiis prius quam terra contingeretur. de genitura eius + statim multa et formidulosa multis coiectantibus praesagio fuit etiam Domitii + patris uox, inter gratulationes amicorum negantis quicquam ex se et Agrippina + nisi detestabile et malo publico nasci potuisse. + eiusdem futurae infelicitatis signum euidens die + lustrico extitit; nam C. Caesar, rogante sorore ut infanti quod uellet nomen daret, + intuens Claudium patruum suum, a quo mox principe Nero adoptatus est, eius se dixit + dare, neque ipse serio sed per iocum et aspernante Agrippina, quod tum Claudius inter + ludibria aulae erat.

+

Trimulus patrem amisit; cuius ex parte tertia heres, ne hanc quidem integram cepit + correptis per coheredem Gaium uniuersis bonis. et subinde matre etiam relegata paene + inops atque egens apud amitam Lepidam nutritus est sub duobus paedagogis saltatore atque + tonsore. uerum Claudio imperium adepto non solum paternas opes reciperauit, sed et + Crispi Passieni uitrici sui hereditate ditatus est. + gratia quidem et potentia reuocatae restitutaeque matris usque eo floruit, ut emanaret + in uulgus missos a Messalina uxore Claudii, qui eum meridiantem, quasi + Britannici aemulum, strangularent. additum fabulae †ad eosdem dracone e puluino se + proferente conterritos refugisse. quae fabula exorta est deprensis in lecto eius circum + ceruicalia serpentis exuuiis; quas tamen aureae armillae ex uoluntate matris inclusas + dextro brachio gestauit aliquamdiu ac taedio tandem maternae memoriae abiecit rursusque + extremis suis rebus frustra requisiit.

+
+
+ +

Tener adhuc necdum matura pueritia circensibus ludis Troiam constantissime + fauorabiliterque lusit. undecimo aetatis anno a Claudio adoptatus est Annaeoque Senecae + iam tunc senatori in disciplinam traditus. ferunt Senecam proxima nocte uisum sibi per + quietem C. Caesari praecipere, et fidem somnio Nero breui fecit prodita immanitate + naturae quibus primum potuit experimentis. namque Britannicum fratrem, quod se post + adoptionem Ahenobarbum ex consuetudine salutasset, ut subditiuum apud patrem arguere + conatus est. amitam autem Lepidam ream testimonio coram afflixit gratificans matri, a + qua rea premebatur.

+

Deductus in forum tiro populo congiarium, militi donatiuum proposuit indictaque + decursione praetorianis scutum sua manu praetulit; exin patri gratias in senatu egit. + apud eundem consulem pro Bononiensibus Latine, pro Rhodis atque Iliensibus Graece uerba + fecit. auspicatus est et iuris dictionem praefectus urbi sacro Latinarum, celeberrimis + patronis non tralaticias, ut assolet, et breuis, sed maximas plurimasque postulationes + certatim ingerentibus, quamuis interdictum a Claudio esset. nec multo post duxit uxorem + Octauiam edidit que pro Claudi salute circenses et uenationem.

+
+
+ +

Septemdecim natus annos, ut de Claudio palam factum est, inter horam sextam septimamque + processit ad excubitores, cum ob totius diei diritatem non aliud auspicandi tempus + accommodatius uideretur; proque Palati gradibus imperator consalutatus lectica in castra + et inde raptim appellatis militibus in curiam delatus est discessitque iam uesperi, ex + immensis, quibus cumulabatur, honoribus tantum patris patriae nomine recusato propter + aetatem.

+
+
+ +

Orsus hinc a pietatis ostentatione Claudium apparatissimo funere elatum laudauit et + consecrauit. memoriae Domitii patris honores maximos habuit. matri summam + omnium rerum priuatarum publicarumque permisit. primo etiam imperii die signum excubanti + tribuno dedit 'optimam matrem' ac deinceps eiusdem saepe lectica per publicum simul + uectus est. Antium coloniam deduxit ascriptis ueteranis e praetorio additisque per + domicilii translationem ditissimis primipilarium; ubi et portum operis sumptuosissimi + fecit.

+
+
+ +

Atque ut certiorem adhuc indolem ostenderet, ex Augusti praescripto imperaturum se + professus, neque liberalitatis neque clementiae, ne comitatis quidem exhibendae ullam + occasionem omisit. grauiora uectigalia aut aboleuit aut minuit. praemia delatorum Papiae + legis ad quartas redegit. diuisis populo uiritim quadringenis nummis senatorum + nobilissimo cuique, sed a re familiari destituto annua salaria et quibusdam quingena + constituit, item praetorianis cohortibus frumentum menstruum gratuitum. et cum de supplicio cuiusdam capite damnati ut ex more subscriberet + admoneretur: 'quam uellem,' inquit, 'nescire litteras.' omnis ordines subinde ac + memoriter salutauit. agenti senatui gratias respondit: 'cum meruero.' ad campestres + exercitationes suas admisit et plebem declamauitque saepius publice; recitauit et + carmina, non modo domi sed et in theatro, tanta uniuersorum laetitia, ut ob recitationem + supplicatio decreta sit eaque pars carminum aureis litteris Ioui Capitolino dicata.

+
+
+ +

Spectaculorum plurima et uaria genera edidit: iuuenales, circenses, scaenicos ludos, + gladiatorium munus. iuuenalibus senes quoque consulares anusque matronas recepit ad + lusum. circensibus loca equiti secreta a ceteris tribuit commisitque etiam camelorum + quadrigas. ludis, quos pro aeternitate imperii + susceptos appellari 'maximos' uoluit, ex utroque ordine et sexu plerique ludicras partes + sustinuerunt; notissimus eques R. elephanto supersidens per catadromum decucurrit; + inducta Afrani togata, quae Incendium inscribitur, concessumque ut scaenici ardentis + domus supellectilem diriperent ac sibi haberent; sparsa et populo missilia omnium rerum + per omnes dies: singula cotidie milia auium cuiusque generis, multiplex penus, tesserae + frumentariae, uestis, aurum, argentum, gemmae, margaritae, tabulae pictae, mancipia, + iumenta atque etiam mansuetae ferae, nouissime naues, insulae, agri.

+
+
+ +

hos ludos spectauit e proscaeni fastigio. munere, quod in amphitheatro ligneo regione + Martii campi intra anni spatium fabricato dedit, neminem occidit, ne noxiorum quidem. + exhibuit autem ad ferrum etiam quadringentos senatores sescentosque equites Romanos et + quosdam fortunae atque existimationis integrae, ex isdem ordinibus confectores quoque + ferarum et uaria harenae ministeria. exhibuit et naumachiam marina aqua innantibus + beluis; item pyrrichas quasdam e numero epheborum, quibus post editam operam diplomata + ciuitatis Romanae singulis optulit. inter pyrricharum + argumenta taurus Pasiphaam ligneo iuuencae simulacro abditam iniit, ut multi spectantium + crediderunt; Icarus primo statim conatu iuxta cubiculum eius decidit ipsumque cruore + respersit. nam perraro praesidere, ceterum accubans, paruis primum foraminibus, deinde + toto podio adaperto spectare consueuerat.

+

Instituit et quinquennale certamen primus omnium Romae more Graeco triplex, musicum + gymnicum equestre, quod appellauit Neronia; dedicatisque thermis atque gymnasio senatui + quoque et equiti oleum praebuit. magistros toto certamini praeposuit consulares sorte, + sede praetorum. deinde in orchestram senatumque descendit et orationis quidem + carminisque Latini coronam, de qua honestissimus quisque contenderat, ipsorum consensu + concessam sibi recepit, citharae autem a iudicibus ad se delatam adorauit ferrique ad + Augusti statuam iussit. gymnico, quod in Saeptis + edebat, inter buthysiae apparatum barbam primam posuit conditamque in auream pyxidem et + pretiosissimis margaritis adornatam Capitolio consecrauit. ad athletarum spectaculum + inuitauit et uirgines Vestales, quia Olympiae quoque Cereris sacerdotibus spectare + conceditur.

+
+
+ +

Non immerito inter spectacula ab eo edita et Tiridatis in urbem introitum rettulerim. + quem Armeniae regem magnis pollicitationibus sollicitatum, cum destinato per edictum die + ostensurus populo propter nubilum distulisset, produxit quo oportunissime potuit, + dispositis circa fori templa armatis cohortibus, curuli residens apud rostra + triumphantis habitu inter signa militaria atque uexilla. et primo per deuexum pulpitum subeuntem admisit ad genua adleuatumque dextra + exosculatus est, dein precanti tiaram deductam diadema inposuit, + uerba supplicis interpretata praetorio uiro multitudini pronuntiante; perductum inde in + theatrum ac rursus supplicantem iuxta se latere dextro conlocauit. ob quae imperator + consalutatus, laurea in Capitolium lata, Ianum geminum clausit, tamquam nullo residuo + bello.

+
+
+ +

Consulatus quattuor gessit: primum bimenstrem, secundum et nouissimum semenstres, + tertium quadrimenstrem; medios duos continuauit, reliquos inter annua spatia + uariauit.

+
+
+ +

in iuris dictione postulatoribus nisi sequenti die ac per libellos non temere + respondit. cognoscendi morem eum tenuit, ut continuis actionibus omissis singillatim + quaeque per uices ageret. quotiens autem ad consultandum secederet, neque in commune + quicquam neque propalam deliberabat, sed et conscriptas ab uno quoque sententias tacitus + ac secreto legens, quod ipsi libuisset perinde atque pluribus idem uideretur + pronuntiabat.

+

In curiam libertinorum filios diu non admisit; admissis a prioribus principibus honores + denegauit. candidatos, qui supra numerum essent, in solacium dilationis ac morae + legionibus praeposuit. consulatum in senos plerumque menses dedit. defunctoque circa + Kal. Ian. altero e consulibus neminem substituit improbans exemplum uetus Canini Rebili + uno die consulis. triumphalia ornamenta etiam quaestoriae dignitatis et nonnullis ex + equestri ordine tribuit nec utique de causa militari. de quibusdam rebus orationes ad + senatum missas praeterito quaestoris officio per consulem plerumque recitabat.

+
+
+ +

formam aedificiorum urbis nouam excogitauit et ut ante insulas ac domos porticus + essent, de quarum solariis incendia arcerentur; easque sumptu suo extruxit. destinarat + etiam Ostia tenus moenia promouere atque inde fossa mare ueteri urbi inducere. +

+

Multa sub eo et animaduersa seuere et coercita nec minus instituta: adhibitus sumptibus + modus; publicae cenae ad sportulas redactae; interdictum ne quid in popinis cocti + praeter legumina aut holera ueniret, cum antea nullum non obsonii genus proponeretur; + afflicti suppliciis Christiani, genus hominum superstitionis nouae ac maleficae; uetiti + quadrigariorum lusus, quibus inueterata licentia passim uagantibus fallere ac furari per + iocum ius erat; pantomimorum factiones cum ipsis simul relegatae;

+
+
+ +

aduersus falsarios tunc primum repertum, ne tabulae nisi pertusae ac ter lino per + foramina traiecto obsignarentur; cautum ut testamentis primae duae cerae testatorum modo + nomine inscripto uacuae signaturis ostenderentur, ac ne qui alieni testamenti scriptor + legatum sibi ascriberet; item ut litigatores pro patrociniis certam iustamque mercedem, + pro subsellis nullam omnino darent praebente aerario gratuita; utque rerum actu ab + aerario causae ad forum ac reciperatores transferrentur et ut omnes appellationes a + iudicibus ad senatum fierent.

+
+
+ +

Augendi propagandique imperii neque uoluntate ulla neque spe motus umquam, etiam ex + Britannia deducere exercitum cogitauit, nec nisi uerecundia, ne obtrectare parentis + gloriae uideretur, destitit. Ponti modo regnum concedente Polemone, item Alpium defuncto + Cottio in prouinciae formam redegit.

+
+
+ +

Peregrinationes duas omnino suscepit, Alexandrinam et Achaicam; sed Alexandrina ipso + profectionis die destitit turbatus religione simul ac periculo. nam cum circumitis + templis in aede Vestae resedisset, consurgenti ei primum lacinia obhaesit, dein tanta + oborta caligo est, ut dispicere non posset. in Achaia + Isthmum perfodere adgressus praetorianos pro contione ad incohandum opus cohortatus est + tubaque signo dato primus rastello humum effodit et corbulae congestam umeris extulit. + parabat et ad Caspias portas expeditionem conscripta ex Italicis senum pedum tironibus + noua legione, quam Magni Alexandri phalanga appellabat.

+

Haec partim nulla reprehensione, partim etiam non mediocri laude digna in unum contuli, + ut secernerem a probris ac sceleribus eius, de quibus dehinc dicam.

+
+
+ +

Inter ceteras disciplinas pueritiae tempore imbutus et musica, statim ut imperium + adeptus est, Terpnum citharoedum uigentem tunc praeter alios arcessiit diebusque + continuis post cenam canenti in multam noctem assidens paulatim et ipse meditari + exercerique coepit neque eorum quicquam omittere, quae generis eius artifices uel + conseruandae uocis causa uel augendae factitarent; sed et plumbeam chartam supinus + pectore sustinere et clystere uomituque purgari et abstinere pomis cibisque + officientibus; donec blandiente profectu, quamquam exiguae uocis et fuscae, prodire in + scaenam concupiit, subinde inter familiares Graecum prouerbium iactans occultae musicae + nullum esse respectum. + et prodit Neapoli primum ac ne concusso quidem repente + motu terrae theatro ante cantare destitit, quam incohatum absolueret nomon. ibidem + saepius et per complures cantauit dies; sumpto etiam ad reficiendam uocem breui tempore, + impatiens secreti a balineis in theatrum transiit mediaque in orchestra frequente populo + epulatus, si paulum subbibisset, aliquid se sufferi tinniturum Graeco + sermone promisit. captus autem modulatis + Alexandrinorum laudationibus, qui de nouo commeatu Neapolim confluxerant, plures + Alexandria euocauit. neque eo segnius adulescentulos equestris ordinis et quinque + amplius milia e plebe robustissimae iuuentutis undique elegit, qui diuisi in factiones + plausuum genera condiscerent — bombos et imbrices et testas uocabant — operamque + nauarent cantanti sibi, insignes pinguissima coma et excellentissimo cultu, + pueris ac sine anulo laeuis, quorum duces quadringena milia sestertia + merebant.

+
+
+ +

Cum magni aestimaret cantare etiam Romae, Neroneum agona ante praestitutam diem + reuocauit flagitantibusque cunctis caelestem uocem respondit quidem in hortis se + copiam uolentibus facturum, sed adiuuante uulgi preces etiam statione militum, + quae tunc excubabat, repraesentaturum se pollicitus est libens; ac sine + mora nomen suum in albo profitentium citharoedorum iussit ascribi sorticulaque in urnam + cum ceteris demissa intrauit ordine suo, simul praefecti praetorii citharam sustinentes, + post tribuni militum iuxtaque amicorum intimi. utque + constitit, peracto principio, Niobam se cantaturum per Cluuium Rufum + consularem pronuntiauit et in horam fere decimam perseuerauit coronamque eam et reliquam + certaminis partem in annum sequentem distulit, ut saepius canendi occasio esset. quod + cum tardum uideretur, non cessauit identidem se publicare. dubitauit etiam an priuatis + spectaculis operam inter scaenicos daret quodam praetorum sestertium decies offerente. + tragoedias quoque cantauit personatus heroum + deorumque, item heroidum ac dearum, personis effectis ad similitudinem oris sui et + feminae, prout quamque diligeret. inter cetera cantauit Canachen + parturientem, Oresten matricidam, Oedipodem excaecatum, Herculem insanum. in qua fabula + fama est tirunculum militem positum ad custodiam aditus, cum eum ornari ac uinciri + catenis, sicut argumentum postulabat, uideret, accurrisse ferendae opis gratia.

+
+
+ +

Equorum studio uel praecipue ab ineunte aetate flagrauit plurimusque illi sermo, + quanquam uetaretur, de circensibus erat; et quondam tractum prasini agitatorem inter + condiscipulos querens, obiurgante paedagogo, de Hectore se loqui ementitus est. sed cum + inter initia imperii eburneis quadrigis cotidie in abaco luderet, ad omnis etiam minimos + circenses e secessu commeabat, primo clam, deinde propalam, ut nemini dubium esset eo + die utique affuturum. neque dissimulabat uelle se + palmarum numerum ampliari; quare spectaculum multiplicatis missibus in serum + protrahebatur, ne dominis quidem iam factionum dignantibus nisi ad totius diei cursum + greges ducere. mox et ipse aurigare atque etiam spectari saepius uoluit positoque in + hortis inter seruitia et sordidam plebem rudimento uniuersorum se oculis in circo maximo + praebuit, aliquo liberto mittente mappam unde magistratus solent. nec contentus harum artium experimenta Romae dedisse, Achaiam, ut + diximus, petit hinc maxime motus. instituerant ciuitates, apud quas musici agones edi + solent, omnes citharoedorum coronas ad ipsum mittere. eas adeo grate recipiebat, ut + legatos, qui pertulissent, non modo primos admitteret, sed etiam familiaribus epulis + interponeret. a quibusdam ex his rogatus ut cantaret super cenam, exceptusque effusius, + solos scire audire Graecos solosque se et studiis suis dignos ait. nec + profectione dilata, ut primum Cassiopen traiecit, statim ad aram Iouis Cassii cantare + auspicatus certamina deinceps obiit omnia.

+
+
+ +

nam et quae diuersissimorum temporum sunt, cogi in unum annum, quibusdam etiam + iteratis, iussit et Olympiae quoque praeter consuetudinem musicum agona commisit. ac ne + quid circa haec occupatum auocaret detineretue, cum praesentia eius urbicas res egere a + liberto Helio admoneretur, rescripsit his uerbis: quamuis nunc tuum consilium sit + et uotum celeriter reuerti me, tamen suadere et optare potius debes, ut Nerone dignus + reuertar. +

+

Cantante eo ne necessaria quidem causa excedere theatro licitum est. itaque et enixae + quaedam in spectaculis dicuntur et multi taedio audiendi laudandique clausis oppidorum + portis aut furtim desiluisse de muro aut morte simulata funere elati. quam autem trepide + anxieque certauerit, quanta aduersariorum aemulatione, quo metu iudicum, uix credi + potest. aduersarios, quasi plane condicionis eiusdem, obseruare, captare, infamare + secreto, nonnumquam ex occursu maledictis incessere ac, si qui arte praecellerent, + conrumpere etiam solebat. iudices autem prius quam + inciperet reuerentissime adloquebatur, omnia se facienda fecisse, sed euentum in + manu esse Fortunae; illos ut sapientis et doctos uiros fortuita debere + excludere; atque, ut auderet hortantibus, aequiore animo recedebat, ac ne sic + quidem sine sollicitudine, taciturnitatem pudoremque quorundam pro tristitia et + malignitate arguens suspectosque sibi dicens in certando uero ita legi oboediebat, ut + numquam excreare ausus sudorem quoque frontis brachio detergeret;

+
+
+ +

atque etiam in tragico quodam actu, cum elapsum baculum cito resumpsisset, pauidus et + metuens ne ob delictum certamine summoueretur, non aliter confirmatus est quam adiurante + hypocrita non animaduersum id inter exultationes succlamationesque populi. uictorem + autem se ipse pronuntiabat; qua de causa et praeconio ubique contendit. ac ne cuius + alterius hieronicarum memoria aut uestigium extaret usquam, subuerti et unco trahi + abicique in latrinas omnium statuas et imagines imperauit. aurigauit quoque plurifariam, Olympiis uero etiam decemiugem, quamuis + id ipsum in rege Mithradate carmine quodam suo reprehendisset; sed excussus curru ac + rursus repositus, cum perdurare non posset, destitit ante decursum; neque eo setius + coronatus est. decedens deinde prouinciam uniuersam libertate donauit simulque iudices + ciuitate Romana et pecunia grandi. quae beneficia e medio stadio Isthmiorum die sua ipse + uoce pronuntiauit.

+
+
+ +

Reuersus e Graecia Neapolim, quod in ea primum artem protulerat, albis equis introiit + disiecta parte muri, ut mos hieronicarum est; simili modo Antium, inde Albanum, inde + Romam; sed et Romam eo curru, quo Augustus olim triumphauerat, et in ueste purpurea + distinctaque stellis aureis chlamyde coronamque capite gerens Olympiacam, dextra manu + Pythiam, praeeunte pompa ceterarum cum titulis, ubi et quos quo cantionum quoue + fabularum argumento uicisset; sequentibus currum ouantium ritu plausoribus, Augustianos + militesque se triumphi eius clamitantibus. dehinc + diruto circi maximi arcu per Velabrum forumque Palatium et Apollinem petit. incedenti + passim uictimae caesae sparso per uias identidem croco ingestaeque aues ac lemnisci et + bellaria. sacras coronas in cubiculis circum lectos posuit, item statuas suas + citharoedico habitu, qua nota etiam nummum percussit ac post haec tantum afuit a + remittendo laxandoque studio, ut conseruandae uocis + gratia neque milites umquam, nisi absens aut alio uerba pronuntiante, appellaret neque + quicquam serio iocoue egerit, nisi astante phonasco, qui moneret parceret + arteriis ac sudarium ad os applicaret; multisque uel amicitiam suam optulerit + uel simultatem indixerit, prout quisque se magis parciusue laudasset.

+
+
+ +

Petulantiam, libidinem, luxuriam, auaritiam, crudelitatem sensim quidem primo et + occulte et uelut iuuenili errore exercuit, sed ut tunc quoque dubium nemini foret + naturae illa uitia, non aetatis esse. post crepusculum statim adrepto pilleo uel galero + popinas inibat circumque uicos uagabatur ludibundus nec sine pernicie tamen, siquidem + redeuntis a cena uerberare ac repugnantes uulnerare cloacisque demergere assuerat, + tabernas etiam effringere et expilare; quintana domi constituta, ubi partae et ad + licitationem diuidendae praedae pretium absumeretur. + ac saepe in eius modi rixis oculorum et uitae periculum adiit, a quodam laticlauio, + cuius uxorem adtrectauerat, prope ad necem caesus. quare numquam postea publico se illud + horae sine tribunis commisit procul et occulte subsequentibus. interdiu quoque clam + gestatoria sella delatus in theatrum seditionibus pantomimorum e parte proscaeni + superiore signifer simul ac spectator aderat; et cum ad manus uentum esset lapidibusque + et subselliorum fragminibus decerneretur, multa et ipse iecit in populum atque etiam + praetoris caput consauciauit.

+
+
+ +

paulatim uero inualescentibus uitiis iocularia et latebras omisit nullaque dissimulandi + cura ad maiora palam erupit.

+

Epulas a medio die ad mediam noctem protrahebat, refotus saepius calidis piscinis ac + tempore aestiuo niuatis; cenitabatque nonnumquam et in publico, naumachia praeclusa uel + Martio campo uel circo maximo, inter scortorum totius urbis et ambubaiarum ministeria. + quotiens Ostiam Tiberi deflueret aut Baianum sinum + praeternauigaret, dispositae per litora et ripas deuersoriae tabernae parabantur + insignes ganeae et matronarum institorio copas imitantium atque hinc inde + hortantium ut appelleret. indicebat et familiaribus cenas, quorum uni mitellita + quadragies sestertium constitit, alteri pluris aliquanto rosaria.

+
+
+ +

Super ingenuorum paedagogia et nuptarum concubinatus Vestali uirgini Rubriae uim + intulit. Acten libertam paulum afuit quin iusto sibi matrimonio coniungeret, summissis + consularibus uiris qui regio genere ortam peierarent. puerum Sporum exectis testibus + etiam in muliebrem naturam transfigurare conatus cum dote et flammeo per sollemnia + nuptiarum celeberrimo officio deductum ad se pro uxore habuit; extatque cuiusdam non + inscitus iocus bene agi potuisse cum rebus humanis, si Domitius pater talem + habuisset uxorem. + hunc Sporum, Augustarum ornamentis excultum lecticaque + uectum, et circa conuentus mercatusque Graeciae ac mox Romae circa Sigillaria comitatus + est identidem exosculans. nam matris concubitum appetisse et ab obtrectatoribus eius, ne + ferox atque impotens mulier et hoc genere gratiae praeualeret, deterritum nemo + dubitauit, utique postquam meretricem, quam fama erat Agrippinae simillimam, inter + concubinas recepit. olim etiam quotiens lectica cum matre ueheretur, libidinatum inceste + ac maculis uestis proditum affirmant.

+
+
+ +

Suam quidem pudicitiam usque adeo prostituit, ut contaminatis paene omnibus membris + nouissime quasi genus lusus excogitaret, quo ferae pelle contectus emitteretur e cauea + uirorumque ac feminarum ad stipitem deligatorum inguina inuaderet et, cum affatim + desaeuisset, conficeretur a Doryphoro liberto; cui etiam, sicut ipsi Sporus, ita ipse + denupsit, uoces quoque et heiulatus uim patientium uirginum imitatus. ex nonnullis + comperi persuasissimum habuisse eum neminem hominem pudicum aut ulla corporis + parte purum esse, uerum plerosque dissimulare uitium et callide optegere; + ideoque professis apud se obscaenitatem cetera quoque concessisse delicta.

+
+
+ +

Diuitiarum et pecuniae fructum non alium putabat quam profusionem, sordidos ac + deparcos esse quibus impensarum ratio constaret, praelautos uereque magnificos qui + abuterentur ac perderent. laudabat mirabaturque auunculum Gaium nullo magis + nomine, quam quod ingentis a Tiberio relictas opes in breui spatio prodegisset. + quare nec largiendi nec absumendi modum tenuit. in + Tiridatem, quod uix credibile uideatur, octingena nummum milia diurna erogauit + abeuntique super sestertium milies contulit. Menecraten citharoedum et Spiculum + murmillonem triumphalium uirorum patrimoniis aedibusque donauit. cercopithecum Panerotem + faeneratorem et urbanis rusticisque praediis locupletatum prope regio extulit funere. + nullam uestem bis induit. quadringenis in punctum + sestertiis aleam lusit. piscatus est rete aurato et purpura coccoque funibus nexis. + numquam minus mille carrucis fecisse iter traditur, soleis mularum argenteis, + canusinatis mulionibus, armillata phalerataque Mazacum turba atque cursorum.

+
+
+ +

Non in alia re tamen damnosior quam in aedificando domum a Palatio Esquilias usque + fecit, quam primo transitoriam, mox incendio absumptam restitutamque auream nominauit. + de cuius spatio atque cultu suffecerit haec rettulisse. uestibulum eius fuit, in quo + colossus CXX pedum staret ipsius effigie; tanta laxitas, ut + porticus triplices miliarias haberet; item stagnum maris instar, circumsaeptum + aedificiis ad urbium speciem; rura insuper aruis atque uinetis et pascuis siluisque + uaria, cum multitudine omnis generis pecudum ac ferarum. in ceteris partibus cuncta auro lita, distincta gemmis unionumque conchis erant; + cenationes laqueatae tabulis eburneis uersatilibus, ut flores, fistulatis, ut unguenta + desuper spargerentur; praecipua cenationum rotunda, quae perpetuo diebus ac noctibus + uice mundi circumageretur; balineae marinis et albulis fluentes aquis. eius modi domum + cum absolutam dedicaret, hactenus comprobauit, ut se diceret quasi hominem tandem + habitare coepisse. +

+

Praeterea incohabat piscinam a Miseno ad Auernum lacum contectam porticibusque + conclusam, quo quidquid totis Bais calidarum aquarum esset conuerteretur; fossam ab + Auerno Ostiam usque, ut nauibus nec tamen mari iretur, longitudinis per centum sexaginta + milia, latitudinis, qua contrariae quinqueremes commearent. quorum operum perficiendorum + gratia quod ubique esset custodiae in Italiam deportari, etiam scelere conuictos non + nisi ad opus damnari praeceperat.

+

Ad hunc impendiorum furorem, super fiduciam imperii, etiam spe quadam repentina + immensarum et reconditarum opum impulsus est ex indicio equitis + R.Romani pro comperto pollicentis thesauros + antiquissimae gazae, quos Dido regina fugiens Tyro secum extulisset, esse in Africa + uastissimis specubus abditos ac posse erui paruula molientium opera.

+
+
+ +

uerum ut spes fefellit, destitutus atque ita iam exhaustus et egens ut stipendia quoque + militum et commoda ueteranorum protrahi ac differri necesse esset, calumniis rapinisque + intendit animum.

+

Ante omnia instituit, ut e libertorum defunctorum bonis pro semisse dextans ei + cogeretur, qui sine probabili causa eo nomine essent, quo fuissent ullae fa miliae quas + ipse contingeret; deinde, ut ingratorum in principem testamenta ad fiscum pertinerent, + ac ne impune esset studiosis iuris, qui scripsissent uel dictassent ea; tunc ut lege + maiestatis facta dictaque omnia, quibus modo delator non deesset, tenerentur. reuocauit et praemia coronarum, quae umquam sibi ciuitates in + certaminibus detulissent. et cum interdixisset usum amethystini ac Tyrii coloris + summisissetque qui nundinarum die pauculas uncias uenderet, praeclusit cunctos + negotiatores. quin etiam inter canendum animaduersam matronam in spectaculis uetita + purpura cultam demonstrasse procuratoribus suis dicitur detractamque ilico non ueste + modo sed et bonis exuit. nulli delegauit officium ut + non adiceret: 'scis quid mihi opus sit,' et: 'hoc agamus, ne quis quicquam habeat.' + ultimo templis compluribus dona detraxit simulacraque ex auro uel argento fabricata + conflauit, in iis Penatium deorum, quae mox Galba restituit.

+
+
+ +

Parricidia et caedes a Claudio exorsus est; cuius necis etsi non auctor, at conscius + fuit, neque dissimulanter, ut qui boletos, in quo cibi genere uenenum is acceperat, + quasi deorum cibum posthac prouerbio Graeco conlaudare sit solitus. certe omnibus rerum + uerborumque contumeliis mortuum insectatus est, modo stultitiae modo saeuitiae arguens; + nam et morari eum desisse inter homines producta prima syllaba iocabatur multaque + decreta et constituta, ut insipientis atque deliri, pro irritis habuit; denique bustum + eius consaepiri nisi humili leuique maceria neglexit.

+

Britannicum non minus aemulatione uocis, quae illi iucundior suppetebat, quam metu ne + quandoque apud hominum gratiam paterna memoria praeualeret, ueneno adgressus est. quod + acceptum a quadam Lucusta, uenenariorum indice, cum opinione tardius cederet uentre modo + Britannici moto, accersitam mulierem sua manu uerberauit arguens pro ueneno remedium + dedisse; excusantique minus datum ad occultandam facinoris inuidiam: 'sane,' inquit, + 'legem Iuliam timeo,' coegitque se coram in cubiculo quam posset uelocissimum ac + praesentaneum coquere. deinde in haedo expertus, + postquam is quinque horas protraxit, iterum ac saepius recoctum porcello obiecit; quo + statim exanimato inferri in triclinium darique cenanti secum Britannico imperauit. et + cum ille ad primum gustum concidisset, comitiali morbo ex consuetudine correptum apud + conuiuas ementitus postero die raptim inter maximos imbres tralaticio extulit funere. + Lucustae pro nauata opera impunitatem praediaque ampla, sed et discipulos dedit.

+
+
+ +

Matrem facta dictaque sua exquirentem acerbius et corrigentem hactenus primo + grauabatur, ut inuidia identidem oneraret quasi cessurus imperio Rhodumque abiturus, mox + et honore omni et potestate priuauit abductaque militum et Germanorum statione + contubernio quoque ac Palatio expulit; neque in diuexanda quicquam pensi habuit, + summissis qui et Romae morantem litibus et in secessu quiescentem per conuicia et iocos + terra marique praeteruehentes inquietarent. uerum + minis eius ac uiolentia territus perdere statuit; et cum ter ueneno temptasset + sentiretque antidotis praemunitam, lacunaria, quae noctu super dormientem laxata machina + deciderent, parauit. hoc consilio per conscios parum celato solutilem nauem, cuius uel + naufragio uel camarae ruina periret, commentus est atque ita reconciliatione simulata + iucundissimis litteris Baias euocauit ad sollemnia Quinquatruum simul celebranda; + datoque negotio trierarchis, qui liburnicam qua aduecta erat uelut fortuito concursu + confringerent, protraxit conuiuium repetentique Baulos in locum corrupti nauigii + machinosum illud optulit, hilare prosecutus atque in digressu papillas quoque + exosculatus. reliquum temporis cum magna trepidatione + uigilauit opperiens coeptorum exitum. sed ut diuersa omnia nandoque euasisse eam + comperit, inops consilii L. Agermum libertum eius saluam et incolumem cum gaudio + nuntiantem, abiecto clam iuxta pugione ut percussorem sibi subornatum arripi + constringique iussit, matrem occidi, quasi deprehensum crimen uoluntaria morte uitasset. + adduntur his atrociora nec incertis auctoribus: ad + uisendum interfectae cadauer accurrisse, contrectasse membra, alia uituperasse, alia + laudasse, sitique interim oborta bibisse. neque tamen conscientiam sceleris, quanquam et + militum et senatus populique gratulationibus confirmaretur, aut statim aut umquam postea + ferre potuit, saepe confessus exagitari se materna specie uerberibusque Furiarum ac + taedis ardentibus. quin et facto per Magos sacro euocare Manes et exorare temptauit. + peregrinatione quidem Graeciae et Eleusinis sacris, quorum initiatione impii et + scelerati uoce praeconis summouentur, interesse non ausus est.

+

Iunxit parricidio matris amitae necem. quam cum ex duritie alui cubantem uisitaret, et + illa tractans lanuginem eius, ut assolet, iam grandis natu per blanditias forte + dixisset: 'simul hanc excepero, mori uolo,' conuersus ad proximos confestim se + positurum uelut irridens ait, praecepitque medicis ut largius purgarent + aegram; necdum defunctae bona inuasit suppresso testamento, ne quid abscederet.

+
+
+ +

Vxores praeter Octauiam duas postea duxit, Poppaeam Sabinam quaestorio patre natam et + equiti R.Romano antea nuptam, deinde Statiliam + Messalinam Tauri bis consulis ac triumphalis abneptem. qua ut poteretur, uirum eius + Atticum Vestinum consulem in honore ipso trucidauit. Octauiae consuetudinem cito + aspernatus, corripientibus amicis sufficere illi debere respondit + uxoria ornamenta. + eandem mox saepe frustra strangulare meditatus dimisit + ut sterilem, sed improbante diuortium populo nec parcente conuiciis, etiam relegauit, + denique occidit sub crimine adulteriorum adeo inpudenti falsoque, ut in quaestione + pernegantibus cunctis Anicetum paedagogum suum indicem subiecerit, qui fingeret† dolo + stupratam a se fateretur. Poppaeam duodecimo die post + diuortium Octauiae in matrimonium acceptam dilexit unice; et tamen ipsam quoque ictu + calcis occidit, quod se ex aurigatione sero reuersum grauida et aegra conuiciis + incesserat. ex hac filiam tulit Claudiam Augustam amisitque admodum infantem.

+

Nullum adeo necessitudinis genus est, quod non scelere perculerit. Antoniam Claudi + filiam, recusantem post Poppaeae mortem nuptias suas, quasi molitricem nouarum rerum + interemit; similiter inter ceteros aut affinitate aliqua sibi aut + propinquitate coniunctos; in quibus Aulum Plautium iuuenem, quem cum ante mortem per uim + conspurcasset: 'eat nunc,' inquit, 'mater mea et successorem meum osculetur,' iactans + dilectum ab ea et ad spem imperii impulsum. priuignum Rufrium Crispinum Poppaea natum, + impuberem adhuc, quia ferebatur ducatus et imperia + ludere, mergendum mari, dum piscaretur, seruis ipsius demandauit. Tuscum nutricis filium + relegauit, quod in procuratione Aegypti balineis in aduentum suum extructis lauisset. + Senecam praeceptorem ad necem compulit, quamuis saepe commeatum petenti bonisque cedenti + persancte iurasset suspectum se frustra periturumque potius quam nociturum ei. Burro + praefecto remedium ad fauces pollicitus toxicum misit. libertos diuites et senes, olim + adoptionis mox dominationis suae fautores atque rectores, ueneno partim cibis partim + potionibus indito intercepit.

+
+
+ +

Nec minore saeuitia foris et in exteros grassatus est. stella crinita, quae summis + potestatibus exitium portendere uulgo putatur, per continuas noctes oriri coeperat. + anxius ea re, ut ex Balbillo astrologo didicit, solere reges talia ostenta caede aliqua + illustri expiare atque a semet in capita procerum depellere, nobilissimo cuique exitium + destinauit; enimuero multo magis et quasi per iustam causam duabus coniurationibus + prouulgatis, quarum prior maiorque Pisoniana Romae, posterior Viniciana Beneuenti + conflata atque detecta est. coniurati e uinculis + triplicium catenarum dixere causam, cum quidam ultro crimen faterentur, nonnulli etiam + imputarent, tamquam aliter illi non possent nisi morte succurrere dedecorato + flagitiis omnibus. damnatorum liberi urbe pulsi enecti que ueneno aut fame; + constat quosdam cum paedagogis et capsaris uno prandio pariter necatos, alios diurnum + uictum prohibitos quaerere.

+
+
+ +

Nullus posthac adhibitus dilectus aut modus interimendi quoscumque libuisset quacumque + de causa. sed ne de pluribus referam, Saluidieno Orfito obiectum est quod tabernas tres + de domo sua circa forum ciuitatibus ad stationem locasset, Cassio Longino iuris consulto + ac luminibus orbato, quod in uetere gentilis stemmate + C.Cai Cassi percussoris Caesaris imagines + retinuisset, Paeto Thraseae tristior et paedagogi uultus. mori iussis non amplius quam horarum spatium dabat; ac ne quid morae + interueniret, medicos admouebat qui cunctantes continuo curarent: ita enim uocabatur + uenas mortis gratia incidere. creditur etiam polyphago cuidam Aegypti generis crudam + carnem et quidquid daretur mandere assueto, concupisse uiuos homines laniandos + absumendosque obicere. elatus inflatusque tantis uelut + successibus negauit quemquam principum scisse quid sibi liceret, + multasque nec dubias significationes saepe iecit, ne reliquis quidem se parsurum + senatoribus, eumque ordinem sublaturum quandoque e re + p.publica ac prouincias et exercitus equiti + R.Romano ac libertis permissurum. certe neque + adueniens neque proficiscens quemquam osculo impertiit ac ne resalutatione quidem; et in + auspicando opere Isthmi magna frequentia clare ut sibi ac populo + R.Romano bene res uerteret optauit + dissimulata senatus mentione.

+
+
+ +

Sed nec populo aut moenibus patriae pepercit. dicente quodam in sermone communi:

+ ἐμοῦ θανόντοσ γαῖα μειχθήτω πυρί, 'immo,' inquit, + 'ἐμοῦ ζῶντοσ,' planeque ita fecit. nam quasi + offensus deformitate ueterum aedificiorum et angustiis flexurisque uicorum, incendit + urbem tam palam, ut plerique consulares cubicularios eius cum stuppa taedaque in + praediis suis deprehensos non attigerint, et quaedam horrea circa domum Auream, quorum + spatium maxime desiderabat, ut bellicis machinis labefacta atque inflammata sint, quod + saxeo muro constructa erant. per sex dies septemque + noctes ea clade saeuitum est ad monumentorum bustorumque deuersoria plebe compulsa. tunc + praeter immensum numerum insularum domus priscorum ducum arserunt hostilibus adhuc + spoliis adornatae deorumque aedes ab regibus ac deinde Punicis et Gallicis bellis uotae + dedicataeque, et quidquid uisendum atque memorabile ex antiquitate durauerat. hoc + incendium e turre Maecenatiana prospectans laetusque 'flammae,' ut aiebat, + 'pulchritudine' Halosin Ilii in illo suo scaenico habitu decantauit. ac ne non hinc quoque quantum posset praedae et manubiarum inuaderet, + pollicitus cadauerum et ruderum gratuitam egestionem nemini ad reliquias rerum suarum + adire permisit; conlationibusque non receptis modo uerum et efflagitatis prouincias + priuatorumque census prope exhausit. +
+
+ +

accesserunt tantis ex principe malis probrisque quaedam et fortuita: pestilentia unius + autumni, quo triginta funerum milia in rationem Libitinae uenerunt; clades Britannica, + qua duo praecipua oppida magna ciuium sociorumque caede direpta sunt; ignominia ad + Orientem legionibus in Armenia sub iugum missis aegreque Syria retenta. mirum et uel + praecipue notabile inter haec fuerit nihil eum patientius quam maledicta et conuicia + hominum tulisse, neque in ullos leniorem quam qui se dictis aut carminibus lacessissent + extitisse. multa Graece Latineque proscripta aut + uulgata sunt, sicut illa: Νέρων Ὀρέστησ Ἀλκμέων + μητροκτόνος. + νεόψηφον: Νέρων ἰδίαν μητέρα ἀπέκτεινε. + Quis negat Aeneae magna de stirpe Neronem? + sustulit hic matrem, sustulit ille patrem. + Dum tendit citharam noster, dum cornua Parthus, + noster erit Paean, ille Hecatebeletes. + Roma domus fiet: Veios migrate, Quirites, + si non et Veios occupat ista domus. sed neque auctores requisiit et + quosdam per indicem delatos ad senatum adfici grauiore poena prohibuit. transeuntem eum Isidorus Cynicus in publico clara uoce corripuerat, + quod Naupli mala bene cantitaret, sua bona male disponeret; et Datus Atellanarum histrio + in cantico quodam ὑγίαινε πάτερ, ὑγίαινε μῆτερ ita + demonstrauerat, ut bibentem natantemque faceret, exitum scilicet Claudi Agrippinaeque + significans, et in nouissima clausula Orcus uobis ducit pedes + senatum gestu notarat. histrionem et philosophum Nero nihil amplius quam urbe Italiaque + summouit, uel contemptu omnis infamiae uel ne fatendo dolorem irritaret ingenia.

+
+
+ +

Talem principem paulo minus quattuordecim annos perpessus terrarum orbis tandem + destituit, initium facientibus Gallis duce Iulio Vindice, qui tum eam prouinciam pro + praetore optinebat.

+

Praedictum a mathematicis Neroni olim erat fore ut quandoque destitueretur; unde illa + uox eius celeberrima: τὸ τέχνιον ἡμᾶσ διατρέφει, quo + maiore scilicet uenia meditaretur citharoedicam artem, principi sibi gratam, priuato + necessariam. spoponderant tamen quidam destituto Orientis dominationem, nonnulli + nominatim regnum Hierosolymorum, plures omnis pristinae fortunae restitutionem. cui spei + pronior, Britannia Armeniaque amissa ac rursus utraque recepta, defunctum se fatalibus + malis existimabat. ut uero consulto Delphis Apolline + septuagensimum ac tertium annum cauendum sibi audiuit, quasi eo demum obiturus, ac nihil + coniectans de aetate Galbae, tanta fiducia non modo senectam sed etiam perpetuam + singularemque concepit felicitatem, ut amissis naufragio pretiosissimis rebus non + dubitauerit inter suos dicere pisces eas sibi relaturos. +

+

Neapoli de motu Galliarum cognouit die ipso quo matrem occiderat, adeoque lente ac + secure tulit ut gaudentis etiam suspicionem praeberet tamquam occasione nata + spoliandarum iure belli opulentissimarum prouinciarum; statimque in gymnasium progressus + certantis athletas effusissimo studio spectauit. cenae quoque tempore interpellatus + tumultuosioribus litteris hactenus excanduit, ut malum iis qui descissent minaretur. + denique per octo continuos dies non rescribere cuiquam, non mandare quid aut praecipere + conatus rem silentio obliterauit.

+
+
+ +

edictis tandem Vindicis contumeliosis et frequentibus permotus senatum epistula in + ultionem sui reique publicae adhortatus est, excusato languore faucium, propter quem non + adesset. nihil autem aeque doluit, quam ut malum se citharoedum increpitum ac pro Nerone + Ahenobarbum appellatum; et nomen quidem gentile, quod sibi per contumeliam + exprobraretur, resumpturum se professus est deposito adoptiuo, cetera conuicia, ut + falsa, non alio argumento refellebat, quam quod etiam inscitia sibi tanto opere + elaboratae perfectaeque a se artis obiceretur, singulos subinde rogitans, + nossentne quemquam praestantiorem. + sed urgentibus aliis super alios nuntiis Romam + praetrepidus rediit; leuiterque modo in itinere friuolo auspicio mente recreata, cum + adnotasset insculptum monumento militem Gallum ab equite + R.Romano oppressum trahi crinibus, ad eam + speciem exiluit gaudio caelumque adorauit. ac ne tunc quidem aut senatu aut populo coram + appellato quosdam e primoribus uiris domum euocauit transactaque raptim consultatione + reliquam diei partem per organa hydraulica noui et ignoti generis circumduxit, + ostendensque singula, de ratione ac difficultate cuiusque disserens, iam se etiam + prolaturum omnia in theatrum affirmauit, si per Vindicem + liceat.

+
+
+ +

Postquam deinde etiam Galbam et Hispanias desciuisse cognouit, conlapsus animoque male + facto diu sine uoce et prope intermortuus iacuit, utque resipiit, ueste discissa, capite + conuerberato, actum de se pronuntiauit consolantique nutriculae et aliis quoque iam + principibus similia accidisse memoranti, se uero praeter ceteros inaudita et + incognita pati respondit, qui summum imperium uiuus amitteret. + nec eo setius quicquam ex consuetudine luxus atque + desidiae omisit uel inminuit; quin immo, cum prosperi quiddam ex prouinciis nuntiatum + esset, super abundantissimam cenam iocularia in defectionis duces carmina lasciueque + modulata, quae uulgo notuerunt, etiam gesticulatus est; ac spectaculis theatri clam + inlatus cuidam scaenico placenti nuntium misit abuti eum occupationibus suis.

+
+
+ +

Initio statim tumultus multa et inmania, uerum non abhorrentia a natura sua creditur + destinasse: successores percussoresque summittere exercitus et prouincias regentibus, + quasi conspiratis idemque et unum sentientibus; quidquid ubique exulum, quidquid in urbe + hominum Gallicanorum esset contrucidare, illos ne desciscentibus adgregarentur, hos ut + conscios popularium suorum atque fautores; Gallias exercitibus diripiendas permittere; + senatum uniuersum ueneno per conuiuia necare; urbem incendere feris in populum immissis, + quo difficilius defenderentur. sed absterritus non tam + paenitentia quam perficiendi desperatione credensque expeditionem necessariam, consules + ante tempus priuauit honore atque in utriusque locum solus iniit consulatum, quasi + fatale esset non posse Gallias debellari nisi a consule. ac susceptis fascibus cum post + epulas triclinio digrederetur, innixus umeris familiarium affirmauit, simul ac + primum prouinciam attigisset, inermem se in conspectum exercituum proditurum nec + quicquam aliud quam fleturum, reuocatisque ad paenitentiam defectoribus insequenti die + laetum inter laetos cantaturum epinicia, quae iam nunc sibi componi + oporteret.

+
+
+ +

In praeparanda expeditione primam curam habuit deligendi uehicula portandis scaenicis + organis concubinasque, quas secum educeret, tondendi ad uirilem modum et securibus + peltisque Amazonicis instruendi. mox tribus urbanas ad sacramentum citauit ac nullo + idoneo respondente certum dominis seruorum numerum indixit; nec nisi ex tota cuiusque + familia probatissimos, ne dispensatoribus quidem aut amanuensibus exceptis, recepit. + partem etiam census omnes ordines conferre iussit et + insuper inquilinos priuatarum aedium atque insularum pensionem annuam repraesentare + fisco; exegitque ingenti fastidio et acerbitate nummum asperum, argentum pustulatum, + aurum ad obrussam, ut plerique omnem collationem palam recusarent, consensu flagitantes + a delatoribus potius reuocanda praemia quaecumque cepissent.

+
+
+ +

ex annonae quoque caritate lucrantia adcreuit inuidia; nam et forte accidit, + ut in publica fame Alexandrina nauis nuntiaretur puluerem luctatoribus aulicis + aduexisse.

+

Quare omnium in se odio incitato nihil contumeliarum defuit quin subiret. statuae eius + a uertice cirrus appositus est cum inscriptione Graeca: nunc demum agona esse, et + traderet tandem. alterius collo ascopa deligata simulque titulus: 'ego quid + potui? sed tu culleum meruisti.' ascriptum et columnis, etiam Gallos eum cantando + excitasse. iam noctibus iurgia cum seruis plerique simulantes crebro Vindicem + poscebant.

+
+
+ +

Terrebatur ad hoc euidentibus portentis somniorum et auspiciorum et ominum, cum + ueteribus tum nouis. numquam antea somniare solitus occisa demum matre uidit per quietem + nauem sibi regenti extortum gubernaculum trahique se ab Octauia uxore in artissimas + tenebras et modo pinnatarum formicarum multitudine oppleri, modo a simulacris gentium ad + Pompei theatrum dedicatarum circumiri arcerique progressu; asturconem, quo maxime + laetabatur, posteriore corporis parte in simiae speciem transfiguratum ac tantum capite + integro hinnitus edere canoros. de Mausoleo, sponte + foribus patefactis, exaudita uox est nomine eum cientis. Kal. Ian. exornati Lares in + ipso sacrificii apparatu conciderunt; auspicanti Sporus anulum muneri optulit, cuius + gemmae scalptura erat Proserpinae raptus; uotorum nuncupatione, magna iam ordinum + frequentia, uix repertae Capitolii claues. cum ex + oratione eius, qua in Vindicem perorabat, recitaretur in senatu daturos poenas + sceleratos ac breui dignum exitum facturos, conclamatum est ab uniuersis: 'tu facies, + Auguste.' obseruatum etiam fuerat nouissimam fabulam cantasse eum publice Oedipodem + exulem atque in hoc desisse uersu: θανεῖν μ' ἄνωγε σύγγαμος, + μήτηρ, πατήρ.

+
+
+ +

Nuntiata interim etiam ceterorum exercituum defectione litteras prandenti sibi redditas + concerpsit, mensam subuertit, duos scyphos gratissimi usus, quos Homerios a caelatura + carminum Homeri uocabat, solo inlisit ac sumpto a Lucusta ueneno et in auream pyxidem + condito transiit in hortos Seruilianos, ubi praemissis libertorum fidissimis Ostiam ad + classem praeparandam tribunos centurionesque praetorii de fugae societate temptauit. + sed partim tergiuersantibus, partim aperte + detrectantibus, uno uero etiam proclamante: usque adeone mori miserum + est? uarie agitauit, Parthosne an Galbam supplex peteret, an atratus + prodiret in publicum proque rostris quanta maxima posset miseratione ueniam + praeteritorum precaretur, ac ni flexisset animos, uel Aegypti praefecturam concedi sibi + oraret. inuentus est postea in scrinio eius hac de re sermo formatus; sed deterritum + putant, ne prius quam in forum perueniret discerperetur.

+

Sic cogitatione in posterum diem dilata ad mediam fere noctem excitatus, ut comperit + stationem militum recessisse, prosiluit e lecto misitque circum amicos, et quia nihil a + quoquam renuntiabatur, ipse cum paucis hospitia singulorum adiit. uerum clausis omnium + foribus, respondente nullo, in cubiculum rediit, unde iam et custodes diffugerant, + direptis etiam stragulis, amota et pyxide ueneni; ac statim Spiculum murmillonem uel + quemlibet alium percussorem, cuius manu periret, requisiit et nemine reperto: 'ergo + ego,' inquit, 'nec amicum habeo nec inimicum?' procurritque, quasi praecipitaturus se in + Tiberim.

+
+
+ +

sed reuocato rursus impetu aliquid secretioris latebrae ad colligendum animum + desiderauit, et offerente Phaonte liberto suburbanum suum inter Salariam et Nomentanam + uiam circa quartum miliarium, ut erat nudo pede atque tunicatus, paenulam obsoleti + coloris superinduit adopertoque capite et ante faciem optento sudario equum inscendit, + quattuor solis comitantibus, inter quos et Sporus erat. statimque tremore terrae et fulgure aduerso pauefactus audiit e proximis castris + clamorem militum et sibi aduersa et Galbae prospera ominantium, etiam ex obuiis + uiatoribus quendam dicentem: 'hi Neronem persequuntur,' alium sciscitantem: 'ecquid in + urbe noui de Nerone?' equo autem ex odore abiecti in uia cadaueris consternato, detecta + facie agnitus est a quodam missicio praetoriano et salutatus. ut ad deuerticulum uentum est, dimissis equis inter fruticeta ac + uepres per harundineti semitam aegre nec nisi strata sub pedibus ueste ad auersum uillae + parietem euasit. ibi hortante eodem Phaonte, ut interim in specum egestae harenae + concederet, negauit se uiuum sub terram iturum, ac parumper commoratus, dum clandestinus + ad uillam introitus pararetur, aquam ex subiecta lacuna poturus manu hausit et: 'haec + est,' inquit, 'Neronis decocta.' dein diuolsa sentibus + paenula traiectos surculos rasit, atque ita quadripes per angustias effossae cauernae + receptus in proximam cellam decubuit super lectum modica culcita, uetere pallio strato, + instructum; fameque et iterum siti interpellante panem quidem sordidum oblatum + aspernatus est, aquae autem tepidae aliquantum bibit.

+
+
+ +

tunc uno quoque hinc inde instante ut quam primum se impendentibus contumeliis + eriperet, scrobem coram fieri imperauit dimensus ad corporis sui modulum, componique + simul, si qua inuenirentur, frusta marmoris et aquam simul ac ligna conferri curando mox + cadaueri, flens ad singula atque identidem dictitans: 'qualis artifex pereo!'

+

Inter moras perlatos a cursore Phaonti codicillos praeripuit legitque se hostem a + senatu iudicatum et quaeri, ut puniatur more maiorum, interrogauitque quale id genus + esset poenae; et cum comperisset nudi hominis ceruicem inseri furcae, corpus uirgis ad + necem caedi, conterritus duos pugiones, quos secum extulerat, arripuit temptataque + utriusque acie rursus condidit, causatus nondum adesse fatalem horam. + ac modo Sporum hortabatur ut lamentari ac plangere + inciperet, modo orabat ut se aliquis ad mortem capessendam exemplo iuuaret; interdum + segnitiem suam his uerbis increpabat: 'uiuo deformiter, turpiter—οὐ πρέπει + Νέρωνι, οὐ πρέπει—νήφειν δεῖ + ἐν τοῖσ τοιούτοισ— ἄγε ἔγειρε σεαυτόν.' + iamque equites appropinquabant, quibus praeceptum erat ut uiuum eum adtraherent. quod ut + sensit, trepidanter effatus: ἵππων μ' ὠκυπόδων ἀμφὶ κτύποσ + οὔατα βάλλει ferrum iugulo adegit iuuante Epaphrodito a libellis. + semianimisque adhuc irrumpenti centurioni et paenula + ad uulnus adposita in auxilium se uenisse simulanti non aliud respondit quam: 'sero' et: + 'haec est fides.' atque in ea uoce defecit, extantibus rigentibusque oculis usque ad + horrorem formidinemque uisentium. nihil prius aut magis a comitibus exegerat quam ne + potestas cuiquam capitis sui fieret, sed ut quoquo modo totus cremaretur. permisit hoc + Icelus, Galbae libertus, non multo ante uinculis exolutus, in quae primo tumultu + coniectus fuerat.

+
+
+ +

Funeratus est impensa ducentorum milium, stragulis albis auro intextis, quibus usus + Kal. Ian. fuerat. reliquias Egloge et Alexandria nutrices cum Acte concubina gentili + Domitiorum monimento condiderunt, quod prospicitur e campo Martio impositum colli + Hortulorum. in eo monimento solium porphyretici marmoris, superstante Lunensi ara, + circumsaeptum est lapide Thasio.

+
+
+ +

Statura fuit prope iusta, corpore maculoso et fetido, subflauo capillo, uultu pulchro + magis quam uenusto, oculis caesis et hebetioribus, ceruice obesa, uentre proiecto, + gracillimis cruribus, ualitudine prospera: nam qui luxuriae immoderatissimae esset, ter + omnino per quattuordecim annos languit, atque ita ut neque uino neque consuetudine + reliqua abstineret; circa cultum habitumque adeo pudendus, ut comam semper in gradus + formatam peregrinatione Achaica etiam pone uerticem summiserit ac plerumque synthesinam + indutus ligato circum collum sudario prodierit in publicum sine cinctu et + discalciatus.

+
+
+ +

Liberalis disciplinas omnis fere puer attigit. sed a philosophia eum mater auertit + monens imperaturo contrariam esse; a cognitione ueterum oratorum Seneca praeceptor, quo + diutius in admiratione sui detineret. itaque ad poeticam pronus carmina libenter ac sine + labore composuit nec, ut quidam putant, aliena pro suis edidit. uenere in manus meas + pugillares libellique cum quibusdam notissimis uersibus ipsius chirographo scriptis, ut + facile appareret non tralatos aut dictante aliquo exceptos, sed plane quasi a cogitante + atque generante exaratos; ita multa et deleta et inducta et superscripta inerant. habuit + et pingendi fingendique maxime non mediocre studium.

+
+
+ +

Maxime autem popularitate efferebatur, omnium aemulus, qui quoquo modo animum uulgi + mouerent. exiit opinio post scaenicas coronas proximo lustro descensurum eum ad + Olympiam inter athletas; nam et luctabatur assidue nec aliter certamina + gymnica tota Graecia spectauerat quam brabeutarum more in stadie humi assidens ac, si + qua paria longius recessissent, in medium manibus suis protrahens. destinauerat etiam, + quia Apollinem cantu, Solem aurigando aequiperare existimaretur, imitari et Herculis + facta; praeparatumque leonem aiunt, quem uel claua uel brachiorum nexibus in + amphitheatri harena spectante populo nudus elideret.

+
+
+ +

sub exitu quidem uitae palam uouerat, si sibi incolumis status permansisset, proditurum + se partae uictoriae ludis etiam hydraulam et choraulam et utricularium ac nouissimo die + histrionem saltaturumque Vergili Turnum. et sunt qui tradant Paridem histrionem occisum + ab eo quasi grauem aduersarium.

+
+
+ +

erat illi aeternitatis perpetuaeque famae cupido, sed inconsulta. ideoque multis rebus + ac locis uetere appellatione detracta nouam indixit ex suo nomine, mensem quoque Aprilem + Neroneum appellauit; destinauerat et Romam Neropolim nuncupare.

+
+
+ +

Religionum usque quaque contemptor, praeter unius Deae Syriae, hanc mox ita spreuit ut + urina contaminaret, alia superstitione captus, in qua sola pertinacissime haesit, + siquidem imagunculam puellarem, cum quasi remedium insidiarum a plebeio quodam et ignoto + muneri accepisset, detecta confestim coniuratione pro summo numine trinisque in die + sacrificiis colere perseuerauit uolebatque credi monitione eius futura praenoscere. ante + paucos quam periret menses attendit et extispicio nec umquam litauit.

+
+
+ +

Obiit tricensimo et secundo aetatis anno, die quo quondam Octauiam interemerat, + tantumque gaudium publice praebuit, ut plebs pilleata tota urbe discurreret. et tamen + non defuerunt qui per longum tempus uernis aestiuisque floribus tumulum eius ornarent ac + modo imagines praetextatas in rostris proferrent, modo edicta quasi uiuentis et breui + magno inimicorum malo reuersuri. quin etiam Vologaesus + Parthorum rex missis ad senatum legatis de instauranda societate hoc etiam magno opere + orauit, ut Neronis memoria coleretur. denique cum post uiginti annos adulescente me + extitisset condicionis incertae qui se Neronem esse iactaret, tam fauorabile nomen eius + apud Parthos fuit, ut uehementer adiutus et uix redditus sit.

+
+
+ + + diff --git a/data/phi1348/abo017/__cts__.xml b/data/phi1348/abo017/__cts__.xml index 75f19cb0a..863471ba5 100644 --- a/data/phi1348/abo017/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo017/__cts__.xml @@ -1,11 +1,12 @@ Galba - Galba, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Galba + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Galba, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor - + Galba + Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. + Philadelphia: Gebbie, 1883. + \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-eng2.xml index 8d4678a9b..43f34bed1 100644 --- a/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-eng2.xml @@ -1,13 +1,12 @@ - - + - <rs key="Galba">Galba</rs><rs key="Horrea Galbae"/> from The Lives of the - Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Galba + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive @@ -73,8 +68,8 @@
-

THE race of the Caesars became extinct in Nero; an event prognosticated by various signs, two of which - were particularly significant. Formerly, when Livia, after her marriage with Augustus, was making a visit to +

THE race of the Caesars became extinct in Nero; an event prognosticated by various signs, two of which + were particularly significant. Formerly, when Livia after her marriage with Augustus, was making a visit to her villa at Veii, Veii; see the note, NERO, c. xxxix. an eagle flying by, let drop upon her lap a hen, with a sprig of laurel in her mouth, just as she had seized it. Livia gave @@ -120,7 +115,7 @@ erected; and here the mistress of the family, with her maid-servants wrought at spinning and weaving, which, in the time of the ancient Romans, was their principal employment. of the palace; according to the inscriptions on - which, he carried up his pedigree on the father's side to Jupiter; and by the mother's to Pasiphae, the + which, he carried up his pedigree on the father's side to Jupiter; and by the mother's to Pasiphae, the wife of Minos.

@@ -183,7 +178,7 @@ of his hand by an eagle and carried off into an oak-tree loaded with acorns. Upon this, the soothsayers said, that the family would come to be masters of the empire, but not until many years had elapsed: at which he, smiling, said, "Ay, - when a mule comes to bear a foal." When Galba first declared against Nero, nothing gave him so much confidence of + when a mule comes to bear a foal." When Galba first declared against Nero, nothing gave him so much confidence of success, as a mule's happening at that time to have a foal. And whilst all others were shocked at the occurrence, as a most inauspicious prodigy, he alone regarded it as a most fortunate omen, calling to mind the sacrifice and saying @@ -604,7 +599,7 @@ state, when he refused to pay the soldiers the donative which he had promised them. This breach of faith seems to be the only act in his life that affects his integrity; and it contributed more to his ruin than even the odium which he - incurred by the open venality and rapaciousness of his favnurites, particularly + incurred by the open venality and rapaciousness of his favourites, particularly Vinius.

diff --git a/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-lat2.xml index b1c3742c2..f32ff52d2 100644 --- a/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo017/phi1348.abo017.perseus-lat2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + + + - Galba from De Vita Caesarum - - C. Suetonius Tranquillus + Galba + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -17,7 +17,7 @@ William Merrill David Smith - Fund for the Improvement of Postsecondary Education + Fund for the Improvement of Postsecondary Education Trustees of Tufts University @@ -27,16 +27,35 @@ - 3519018276 + + + De Vita Caesarum Libri VIII + C. Suetonius Tranquillus + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + -

This pointer pattern extracts chapter

 + + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + - + @@ -47,373 +66,397 @@ -Capitains, CTS and Bump + Capitains, CTS and Bump edited markup split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + -
-
- -

Progenies Caesarum in Nerone defecit: quod futurum compluribus quidem signis, sed uel - euidentissimis duobus apparuit. Liuiae olim post Augusti statim nuptias Veientanum suum - reuisenti praeteruolans aquila gallinam albam ramulum lauri rostro tenentem, ita ut - rapuerat, demisit in gremium; cumque nutriri alitem, pangi ramulum placuisset, tanta - pullorum suboles prouenit, ut hodieque ea uilla 'ad Gallinas' uocetur, tale uero lauretum, - ut triumphaturi Caesares inde laureas decerperent; fuitque mos triumphantibus, alias - confestim eodem loco pangere; et obseruatum est sub cuiusque obitum arborem ab ipso - institutam elanguisse. ergo nouissimo Neronis anno et silua omnis exaruit radicitus, et - quidquid ibi gallinarum erat interiit. ac subinde tacta de caelo Caesarum aede capita - omnibus simul statuis deciderunt, Augusti etiam sceptrum e manibus excussum est.

-
-
- -

Neroni Galba successit nullo gradu contingens Caesarum domum, sed haud dubie nobilissimus - magnaque et uetere prosapia, ut qui statuarum titulis pronepotem se Quinti Catuli - Capitolini semper ascripserit, imperator uero etiam stemma in atrio proposuerit, quo - paternam originem ad Iouem, maternam ad Pasiphaam Minonis uxorem referret.

-
-
- -

Imagines et elogia uniuersi generis exequi longum est, familiae breuiter attingam. qui - primus Sulpiciorum cognomen Galbae tulit cur aut unde traxerit, ambigitur. quidam putant, - quod oppidum Hispaniae frustra diu oppugnatum inlitis demum galbano facibus succenderit; - alii, quod in diuturna ualitudine galbeo, id est remediis lana inuolutis, assidue - uteretur; nonnulli, quod praepinguis fuerit uisus, quem galbam Galli uocent; uel contra, - quod tam exilis, quam sunt animalia quae in aesculis nascuntur appellanturque galbae. - familiam illustrauit Seruius Galba consularis, - temporum suorum †et eloquentissimus, quem tradunt Hispaniam ex praetura optinentem, - triginta Lusitanorum milibus perfidia trucidatis, Viriathini belli causam - extitisse. eius nepos ob repulsam consulatus infensus Iulio Caesari, cuius legatus in - Gallia fuerat, conspirauit cum Cassio et Bruto, propter quod Pedia lege damnatus est. - ab hoc sunt imperatoris Galbae auus ac pater: auus - clarior studiis quam dignitate—non enim egressus praeturae gradum—multiplicem nec - incuriosam historiam edidit; pater consulatu functus, quanquam breui corpore atque etiam - gibber modicaeque in dicendo facultatis, causas industrie actitauit. uxores habuit Mummiam Achaicam, neptem Catuli proneptemque L. Mummi, - qui Corinthum excidit; item Liuiam Ocellinam ditem admodum et pulchram, a qua tamen - nobilitatis causa appetitus ultro existimatur et aliquanto enixius, postquam subinde - instanti uitium corporis secreto posita ueste detexit, ne quasi ignaram fallere uideretur. - ex Achaica liberos Gaium et Seruium procreauit, quorum maior Gaius attritis facultatibus - urbe cessit prohibitusque a Tiberio sortiri anno suo proconsulatum uoluntaria morte - obiit.

-
-
- -

Ser. Galba imperator M. Valerio Messala Cn. Lentulo cons. natus est VIIII. Kal. Ian. in - uilla colli superposita prope Tarracinam sinistrorsus Fundos petentibus, adoptatusque a - nouerca sua Liuia nomen et Ocellare cognomen assumpsit mutato praenomine; nam Lucium mox - pro Seruio usque ad tempus imperii usurpauit. constat Augustum puero adhuc, salutanti se - inter aequales, apprehensa buccula dixisse: καὶ σὺ τέκνον - ἡμῶν παρατρώξῃ. sed et Tiberius, cum comperisset - imperaturum eum uerum in senecta: 'uiuat sane,' ait, 'quando id ad nos nihil pertinet.' - auo quoque eius fulgur procuranti, cum exta de manibus - aquila rapuisset et in frugiferam quercum contulisset, responsum est summum sed serum - imperium portendi familiae; et ille irridens: 'sane,' inquit, 'cum mula pepererit.' nihil - aeque postea Galbam temptantem res nouas confirmauit quam mulae partus, ceterisque ut - obscaenum ostentum abhorrentibus, solus pro laetissimo accepit memor sacrificii dictique - aui.

-

Sumpta uirili toga somniauit Fortunam dicentem, stare se ante fores defessam et nisi - ocius reciperetur, cuicumque obuio praedae futuram. utque euigilauit, aperto atrio - simulacrum aeneum deae cubitali maius iuxta limen inuenit idque gremio suo Tusculum, ubi - aestiuare consueuerat, auexit et in parte aedium consecratum menstruis deinceps - supplicationibus et peruigilio anniuersario coluit.

-

Quanquam autem nondum aetate constanti ueterem ciuitatis exoletumque morem ac tantum in - domo sua haerentem obstinatissime retinuit, ut liberti seruique bis die frequentes - adessent ac mane saluere, uesperi ualere sibi singuli dicerent.

-
-
- -

inter liberales disciplinas attendit et iuri. dedit et matrimonio operam; uerum amissa - uxore Lepida duobusque ex ea filiis remansit in caelibatu neque sollicitari ulla - condicione amplius potuit, ne Agrippinae quidem, quae uiduata morte - Domitii maritum quoque adhuc necdum caelibem Galbam adeo omnibus - sollicitauerat modis, ut in conuentu matronarum correpta iurgio atque etiam manu pulsata - sit a matre Lepidae.

-

Obseruauit ante omnis Liuiam Augustam, cuius et uiuae gratia plurimum ualuit et mortuae - testamento paene ditatus est; sestertium namque quingenties praecipuum inter legatarios - habuit, sed quia notata, non perscripta erat summa, herede Tiberio legatum ad quingenta - reuocante, ne haec quidem accepit.

-
-
- -

Honoribus ante legitimum tempus initis praetor commissione ludorum Floralium nouum - spectaculi genus elephantos funambulos edidit; exim prouinciae Aquitaniae anno fere - praefuit; mox consulatum per sex menses ordinarium gessit, euenitque ut in eo ipse †L. - Domitio patri Neronis, ipsi Saluius Otho pater Othonis succederet, uelut praesagium - insequentis casus, quo medius inter utriusque filios extitit imperator.

-

A Gaio Caesare - in locum Gaetulici substitutus, postridie quam ad legiones uenit, sollemni - forte spectaculo plaudentes inhibuit data tessera, ut manus paenulas - continerent; statimque per castra iactatum est:

- disce miles militare: Galba est, non Gaetulicus. pari - seueritate interdixit commeatus peti. ueteranum ac tironem militem opere assiduo - corroborauit matureque barbaris, qui iam in Galliam usque proruperant, coercitis, - praesenti quoque Gaio talem et se et exercitum approbauit, ut inter innumeras - contractasque ex omnibus prouinciis copias neque testimonium neque praemia ampliora ulli - perciperent; ipse maxime insignis, quod campestrem decursionem scuto moderatus, etiam ad - essedum imperatoris per uiginti passuum milia cucurrit. -
-
- -

Caede Gai nuntiata multis ad occasionem stimulantibus quietem praetulit. per hoc - gratissimus Claudio receptusque in cohortem amicorum tantae dignationis est habitus, ut - cum subita ei ualitudo nec adeo grauis incidisset, dilatus sit expeditionis Britannicae - dies. Africam pro consule biennio optinuit extra sortem electus ad ordinandam prouinciam - et intestina dissensione et barbarorum tumultu inquietam; ordinauitque magna seueritatis - ac iustitiae cura etiam in paruulis rebus. militi, qui - per expeditionem artissima annona residuum cibariorum tritici modium centum denariis - uendidisse arguebatur, uetuit, simul atque indigere cibo coepisset, a quoquam opem ferri; - et is fame extabuit. at in iure dicendo cum de proprietate iumenti quaereretur, leuibus - utrimque argumentis et testibus ideoque difficili coniectura ueritatis, ita decreuit ut ad - lacum, ubi adaquari solebat, duceretur capite inuoluto atque ibidem reuelato eius esset, - ad quem sponte se a potu recepisset.

-
-
- -

Ob res et tunc in Africa et olim in Germania gestas ornamenta triumphalia accepit et - sacerdotium triplex, inter quindecimuiros sodalesque Titios item Augustales cooptatus; - atque ex eo tempore prope ad medium Neronis principatum in secessu plurimum uixit, ne ad - gestandum quidem umquam iter ingressus quam ut secum uehiculo proximo decies sestertium in - auro efferret, donec in oppido Fundis moranti Hispania Tarraconensis oblata est. - acciditque, ut cum prouinciam ingressus sacrificaret, - intra aedem publicam puero e ministris acerram tenenti capillus repente toto capite - canesceret, nec defuerunt qui interpretarentur significari rerum mutationem successurumque - iuueni senem, hoc est ipsum Neroni. non multo post in Cantabriae lacum fulmen decidit - repertaeque sunt duodecim secures, haud ambiguum summae imperii signum.

-
-
- -

Per octo annos uarie et inaequabiliter prouinciam rexit, primo acer et uehemens et in - coercendis quidem delictis uel immodicus. nam et nummulario non ex fide uersanti pecunias - manus amputauit mensaeque eius adfixit, et tutorem, quod pupillum, cui substitutus heres - erat, ueneno necasset, cruce adfecit; implorantique leges et ciuem Romanum se - testificanti, quasi solacio et honore aliquo poenam leuaturus, mutari multoque praeter - ceteras altiorem et dealbatam statui crucem iussit. paulatim in desidiam segnitiamque - conuersus est, ne quid materiae praeberet Neroni et, ut dicere solebat, quod nemo rationem - otii sui reddere cogeretur.

-

Carthagine noua conuentum agens tumultuari Gallias comperit legato Aquitaniae auxilia - implorante; superuenerunt et Vindicis litterae hortantis, ut humano generi assertorem - ducemque se accommodaret. nec diu cunctatus condicionem partim metu partim spe recepit; - nam et mandata Neronis de nece sua ad procuratores clam missa deprenderat et confirmabatur - cum secundissimis auspiciis et ominibus uirginis honestae uaticinatione, tanto magis quod - eadem illa carmina sacerdos Iouis Cluniae ex penetrali somnio monitus eruerat ante - ducentos annos similiter a fatidica puella pronuntiata. quorum carminum sententia erat - oriturum quandoque ex Hispania principem dominumque rerum.

-
-
- -

Igitur cum quasi manumissioni uacaturus conscendisset tribunal, propositis ante se - damnatorum occisorumque a Nerone quam plurimis imaginibus et astante nobili puero, quem - exulantem e proxima Baliari insula ob id ipsum acciuerat, deplorauit temporum statum - consalutatusque imperator legatum se senatus ac populi R. professus est. dein iustitio indicto, e plebe quidem prouinciae legiones et auxilia - conscripsit super exercitum ueterem legionis unius duarumque alarum et cohortium trium; at - e primoribus prudentia atque aetate praestantibus uel instar senatus, ad quos de maiore re - quotiens opus esset referretur, instituit. delegit et - equestris ordinis iuuenes, qui manente anulorum aureorum usu euocati appellarentur - excubiasque circa cubiculum suum uice militum agerent. etiam per prouincias edicta - dimisit, auctor in singulis uniuersisque conspirandi simul et ut qua posset quisque opera - communem causam iuuarent.

-

Per idem fere tempus in munitione oppidi, quod sedem bello delegerat, repertus est anulus - opere antiquo, scalptura gemmae Victoriam cum tropaeo exprimente; ac subinde Alexandrina - nauis Dertosam appulit armis onusta, sine gubernatore, sine nauta aut uectore ullo, ut - nemini dubium esset iustum piumque et fauentibus diis bellum suscipi: cum repente ex - inopinato prope cuncta turbata sunt. alarum altera - castris appropinquantem paenitentia mutati sacramenti destituere conata est aegreque - retenta in officio, et serui, quos a liberto Neronis ad fraudem praeparatos muneri ac - ceperat, per angiportum in balneas transeuntem paene interemerunt, nisi cohortantibus in - uicem ne occasionem omitterent, interrogatisque de qua occasione loquerentur, expressa - cruciatu confessio esset.

-
-
- -

accessit ad tanta discrimina mors Vindicis, qua maxime consternatus destitutoque similis - non multum afuit quin uitae renuntiaret. sed superuenientibus ab urbe nuntiis ut occisum - Neronem cunctosque in uerba sua iurasse cognouit, deposita legati suscepit Caesaris - appellationem iterque ingressus est paludatus ac dependente a ceruicibus pugione ante - pectus; nec prius usum togae reciperauit quam oppressis qui nouas res moliebantur, - praefecto praetori Nymphidio Sabino Romae, in Germania Fonteio Capitone, in Africa Clodio - Macro legatis.

-
-
- -

Praecesserat de eo fama saeuitiae simul atque auaritiae, quod ciuitates Hispaniarum - Galliarumque, quae cunctantius sibi accesserant, grauioribus tributis, quasdam etiam - murorum destructione punisset et praepositos procuratoresque supplicio capitis adfecisset - cum coniugibus ac liberis; quodque oblatam a Tarraconensibus e uetere templo Iouis coronam - auream librarum quindecim conflasset ac tres uncias, quae ponderi deerant, iussisset - exigi. ea fama et confirmata et aucta est, ut primum - urbem introiit. nam cum classiarios, quos Nero ex remigibus iustos milites fecerat, redire - ad pristinum statum cogeret, recusantis atque insuper aquilam et signa pertinacius - flagitantis non modo inmisso equite disiecit, sed decimauit etiam. item Germanorum - cohortem a Caesaribus olim ad custodiam corporis institutam multisque experimentis - fidelissimam dissoluit ac sine commodo ullo remisit in patriam, quasi Cn. Dolabellae, - iuxta cuius hortos tendebat, proniorem. illa quoque - uerene an falso per ludibrium iactabantur, adposita lautiore cena ingemuisse eum, et - ordinario quidem dispensatori breuiarium rationum offerenti paropsidem leguminis pro - sedulitate ac diligentia porrexisse, Cano autem choraulae mire placenti denarios quinque - donasse prolatos manu sua e peculiaribus loculis suis.

-
-
- -

Quare aduentus eius non perinde gratus fuit, idque proximo spectaculo apparuit, siquidem - Atellanis notissimum canticum exorsis:

- ueniti Onesimus a uilla cuncti simul spectatores consentiente uoce reliquam - partem rettulerunt ac saepius uersu repetito egerunt. -
-
- -

maiore adeo et fauore et auctoritate adeptus est quam gessit imperium, quanquam multa - documenta egregii principis daret; sed nequaquam tam grata erant, quam inuisa quae secus - fierent.

-

Regebatur trium arbitrio, quos una et intra Palatium habitantis nec umquam non - adhaerentis paedagogos uulgo uocabant. ii erant T. Vinius legatus eius in Hispania, - cupiditatis immensae; Cornelius Laco ex assessore praefectus praetorii, arrogantia - socordiaque intolerabilis; libertus Icelus, paulo ante anulis aureis et Marciani cognomine - ornatus ac iam summae equestris gradus candidatus. his diuerso uitiorum genere - grassantibus adeo se abutendum permisit et tradidit, ut uix sibi ipse constaret, modo - acerbior parciorque, modo remissior ac neglegentior quam conueniret principi electo atque - illud aetatis.

-

Quosdam claros ex utroque ordine uiros suspicione minima inauditos condemnauit. ciuitates - R. raro dedit, iura trium liberorum uix uni atque alteri ac ne is quidem nisi ad certum - praefinitumque tempus. iudicibus sextam decuriam adici precantibus non modo negauit, sed - et concessum a Claudio beneficium, ne hieme initioque anni ad iudicandum euocarentur, - eripuit.

-
-
- -

existimabatur etiam senatoria et equestria officia bienni spatio determinaturus nec - daturus nisi inuitis ac recusantibus. liberalitates Neronis non plus decimis concessis per - quinquaginta equites R. ea condicione reuocandas curauit exigendasque, ut et si quid - scaenici ac xystici donatum olim uendidissent, auferretur emptoribus, quando illi pretio - absumpto soluere nequirent. at contra nihil non per - comites atque libertos pretio addici aut donari gratia passus est, uectigalia immunitates, - poenas innocentium impunitates noxiorum. quin etiam populo R. deposcente supplicium Haloti - et Tigillini solos ex omnibus Neronis emissariis uel maleficentissimos incolumes - praestitit atque insuper Halotum procuratione amplissima ornauit, pro Tigillino etiam - saeuitiae populum edicto increpuit.

-
-
- -

Per haec prope uniuersis ordinibus offensis uel praecipua flagrabat inuidia apud milites. - nam cum in uerba eius absentis iurantibus donatiuum grandius solito praepositi - pronuntiassent, neque ratam rem habuit et subinde iactauit legere se militem, non emere - consuesse; atque eo quidem nomine omnis, qui ubique erant, exacerbauit. ceterum - praetorianos etiam metu et indignitate commouit, remouens subinde plerosque ut suspectos - et Nymphidi socios. sed maxime fremebat superioris - Germaniae exercitus fraudari se praemis nauatae aduersus Gallos et Vindicem operae. ergo - primi obsequium rumpere ausi Kal. Ian. adigi sacramento nisi in nomen senatus recusarunt - statimque legationem ad praetorianos cum mandatis destinauerunt: displicere imperatorem in - Hispania factum; eligerent ipsi quem cuncti exercitus comprobarent.

-
-
- -

quod ut nuntiatum est, despectui esse non tam senectam suam quam orbitatem ratus, Pisonem - Frugi Licinianum nobilem egregiumque iuuenem ac sibi olim probatissimum testamentoque - semper in bona et nomen adscitum repente e media salutantium turba adprehendit filiumque - appellans perduxit in castra ac pro contione adoptauit, ne tunc quidem donatiui ulla - mentione facta. quo faciliorem occasionem M. Saluio Othoni praebuit perficiendi conata - intra sextum adoptionis diem.

-
-
- -

Magna et assidua monstra iam inde a principio exitum ei, qualis euenit, portenderant. cum - per omne iter dextra sinistraque oppidatim uictimae caederentur, taurus securis ictu - consternatus rupto uinculo essedum eius inuasit elatisque pedibus totum cruore perfudit; - ac descendentem speculator impulsu turbae lancea prope uulnerauit. urbem quoque et deinde - Palatium ingressum excepit terrae tremor et assimilis quidam mugitui sonus. secuta sunt aliquanto manifestiora. monile margaritis gemmisque - consertum ad ornandam Fortunam suam Tusculanam ex omni gaza secreuerat; id repente quasi - augustiore dignius loco Capitolinae Veneri dedicauit, ac proxima nocte somniauit speciem - Fortunae querentis fraudatam se dono destinato, minantisque erepturam et ipsam quae - dedisset. cumque exterritus luce prima ad expiandum somnium, praemissis qui rem diuinam - appararent, Tusculum excucurrisset, nihil inuenit praeter tepidam in ara fauillam - atratumque iuxta senem in catino uitreo thus tenentem et in calice fictili - merum. obseruatum etiam est Kal. Ian. sacrificanti - coronam de capite excidisse, auspicanti pullos auolasse; adoptionis die neque milites - adlocuturo castrensem sellam de more positam pro tribunali oblitis ministris et in senatu - curulem peruerse collocatam.

-
-
- -

prius uero quam occideretur sacrificantem mane haruspex identidem monuit, caueret - periculum, non longe percussores abesse.

-

Haud multo post cognoscit teneri castra ab Othone, ac plerisque ut eodem quam primum - pergeret suadentibus—posse enim auctoritate et praesentia praeualere —nihil amplius quam - continere se statuit et legionariorum firmare praesidiis, qui multifariam diuerseque - tendebant. loricam tamen induit linteam, quanquam haud dissimulans parum aduersus tot - mucrones profuturam. sed extractus rumoribus falsis, - quos conspirati, ut eum in publicum elicerent, de industria dissiparant, paucis temere - affirmantibus transactum negotium, oppressos, qui tumultuarentur, aduenire frequentis - ceteros gratulabundos et in omne obsequium paratos, iis ut occurreret prodiit tanta - fiducia, ut militi cuidam occisum a se Othonem glorianti: 'quo auctore?' responderit, - atque in forum usque processit. ibi equites, quibus mandata caedes erat, cum per publicum - dimota paganorum turba equos adegissent, uiso procul eo parumper restiterunt; dein rursum - incitati desertum a suis contrucidarunt.

-
-
- -

Sunt qui tradant, ad primum tumultum proclamasse eum: 'quid agitis commilitones? ego - uester sum et uos mei,' donatiuum etiam pollicitum. plures autem prodiderunt optulisse - ultro iugulum et ut hoc agerent ac ferirent, quando ita uideretur, hortatum. illud mirum - admodum fuerit, neque praesentium quemquam opem imperatori ferre conatum et omnes qui - arcesserentur spreuisse nuntium excepta Germanicianorum uexillatione. ii ob recens - meritum, quod se aegros et inualidos magno opere fouisset, in auxilium aduolauerunt, sed - serius itinere deuio per ignorantiam locorum retardati.

-

Iugulatus est ad lacum Curti ac relictus ita uti erat, donec gregarius miles a - frumentatione rediens abiecto onere caput ei amputauit; et quoniam capillo arripere non - poterat, in gremium abdidit, mox inserto per os pollice ad Othonem detulit. ille lixis - calonibusque donauit, qui hasta suffixum non sine ludibrio circum castra portarunt - adclamantes identidem: 'Galba Cupido, fruaris aetate tua,' maxime irritati ad talem - iocorum petulantiam, quod ante paucos dies exierat in uulgus, laudanti cuidam formam suam - ut adhuc floridam et uegetam respondisse eum:

- ἔτι μοι μένοσ ἔμπεδόν ἐστιν. ab is Patrobii - Neroniani libertus centum aureis redemptum eo loco, ubi iussu Galbae animaduersum in - patronum suum fuerat, abiecit. sero tandem dispensator Argiuus et hoc et ceterum truncum - in priuatis eius hortis Aurelia uia sepulturae dedit. -
-
- -

Statura fuit iusta, capite praecaluo, oculis caeruleis, adunco naso, manibus pedibusque - articulari morbo distortissimis, ut neque calceum perpeti neque libellos euoluere aut - tenere omnino ualeret. excreuerat etiam in dexteriore latere eius caro praependebatque - adeo ut aegre fascia substringeretur.

-
-
- -

Cibi plurimi traditur, quem tempore hiberno etiam ante lucem capere consuerat, inter - cenam uero usque eo abundantis, ut congestas super manus reliquias circumferri iuberet - spargique ad pedes stantibus. libidinis in mares pronior et eos non nisi praeduros - exoletosque; ferebant in Hispania Icelum e ueteribus concubinis de Neronis exitu - nuntiantem non modo artissimis osculis palam exceptum ab eo, sed ut sine mora uelleretur - oratum atque seductum.

-
-
- -

Periit tertio et septuagesimo aetatis anno, imperii mense septimo senatus, ut primum - licitum est, statuam ei decreuerat rostratae columnae superstantem in parte fori, qua - trucidatus est; sed decretum Vespasianus aboleuit, percussores sibi ex Hispania in Iudaeam - submisisse opinatus.

+ +
+
+ +

Progenies Caesarum in Nerone defecit: quod futurum compluribus quidem signis, sed uel + euidentissimis duobus apparuit. Liuiae olim post Augusti statim nuptias Veientanum suum + reuisenti praeteruolans aquila gallinam albam ramulum lauri rostro tenentem, ita ut + rapuerat, demisit in gremium; cumque nutriri alitem, pangi ramulum placuisset, tanta + pullorum suboles prouenit, ut hodieque ea uilla 'ad Gallinas' uocetur, tale uero + lauretum, ut triumphaturi Caesares inde laureas decerperent; fuitque mos triumphantibus, + alias confestim eodem loco pangere; et obseruatum est sub cuiusque obitum arborem ab + ipso institutam elanguisse. ergo nouissimo Neronis anno et silua omnis exaruit + radicitus, et quidquid ibi gallinarum erat interiit. ac subinde tacta de caelo Caesarum + aede capita omnibus simul statuis deciderunt, Augusti etiam sceptrum e manibus excussum + est.

+
+
+ +

Neroni Galba successit nullo gradu contingens Caesarum domum, sed haud dubie + nobilissimus magnaque et uetere prosapia, ut qui statuarum titulis pronepotem se Quinti + Catuli Capitolini semper ascripserit, imperator uero etiam stemma in atrio proposuerit, + quo paternam originem ad Iouem, maternam ad Pasiphaam Minonis uxorem referret.

+
+
+ +

Imagines et elogia uniuersi generis exequi longum est, familiae breuiter attingam. qui + primus Sulpiciorum cognomen Galbae tulit cur aut unde traxerit, ambigitur. quidam + putant, quod oppidum Hispaniae frustra diu oppugnatum inlitis demum galbano facibus + succenderit; alii, quod in diuturna ualitudine galbeo, id est remediis lana inuolutis, + assidue uteretur; nonnulli, quod praepinguis fuerit uisus, quem galbam Galli uocent; uel + contra, quod tam exilis, quam sunt animalia quae in aesculis nascuntur appellanturque + galbae. familiam illustrauit Seruius Galba consularis, + temporum suorum †et eloquentissimus, quem tradunt Hispaniam ex praetura optinentem, + triginta Lusitanorum milibus perfidia trucidatis, Viriathini belli causam + extitisse. eius nepos ob repulsam consulatus infensus Iulio Caesari, cuius legatus in + Gallia fuerat, conspirauit cum Cassio et Bruto, propter quod Pedia lege damnatus est. + ab hoc sunt imperatoris Galbae auus ac pater: auus + clarior studiis quam dignitate—non enim egressus praeturae gradum—multiplicem nec + incuriosam historiam edidit; pater consulatu functus, quanquam breui corpore atque etiam + gibber modicaeque in dicendo facultatis, causas industrie actitauit. uxores habuit Mummiam Achaicam, neptem Catuli proneptemque L. Mummi, + qui Corinthum excidit; item Liuiam Ocellinam ditem admodum et pulchram, a qua tamen + nobilitatis causa appetitus ultro existimatur et aliquanto enixius, postquam subinde + instanti uitium corporis secreto posita ueste detexit, ne quasi ignaram fallere + uideretur. ex Achaica liberos Gaium et Seruium procreauit, quorum maior Gaius attritis + facultatibus urbe cessit prohibitusque a Tiberio sortiri anno suo proconsulatum + uoluntaria morte obiit.

+
+
+ +

Ser. Galba imperator M. Valerio Messala Cn. Lentulo cons. natus est VIIII. Kal. Ian. in + uilla colli superposita prope Tarracinam sinistrorsus Fundos petentibus, adoptatusque a + nouerca sua Liuia nomen et Ocellare cognomen assumpsit mutato praenomine; nam Lucium mox + pro Seruio usque ad tempus imperii usurpauit. constat Augustum puero adhuc, salutanti se + inter aequales, apprehensa buccula dixisse: καὶ σὺ + τέκνον + ἡμῶν παρατρώξῃ. sed et Tiberius, cum comperisset + imperaturum eum uerum in senecta: 'uiuat sane,' ait, 'quando id ad nos nihil pertinet.' + auo quoque eius fulgur procuranti, cum exta de + manibus aquila rapuisset et in frugiferam quercum contulisset, responsum est summum sed + serum imperium portendi familiae; et ille irridens: 'sane,' inquit, 'cum mula + pepererit.' nihil aeque postea Galbam temptantem res nouas confirmauit quam mulae + partus, ceterisque ut obscaenum ostentum abhorrentibus, solus pro laetissimo accepit + memor sacrificii dictique aui.

+

Sumpta uirili toga somniauit Fortunam dicentem, stare se ante fores defessam et nisi + ocius reciperetur, cuicumque obuio praedae futuram. utque euigilauit, aperto atrio + simulacrum aeneum deae cubitali maius iuxta limen inuenit idque gremio suo Tusculum, ubi + aestiuare consueuerat, auexit et in parte aedium consecratum menstruis deinceps + supplicationibus et peruigilio anniuersario coluit.

+

Quanquam autem nondum aetate constanti ueterem ciuitatis exoletumque morem ac tantum in + domo sua haerentem obstinatissime retinuit, ut liberti seruique bis die frequentes + adessent ac mane saluere, uesperi ualere sibi singuli dicerent.

+
+
+ +

inter liberales disciplinas attendit et iuri. dedit et matrimonio operam; uerum amissa + uxore Lepida duobusque ex ea filiis remansit in caelibatu neque sollicitari ulla + condicione amplius potuit, ne Agrippinae quidem, quae uiduata morte + Domitii maritum quoque adhuc necdum caelibem Galbam adeo omnibus + sollicitauerat modis, ut in conuentu matronarum correpta iurgio atque etiam manu pulsata + sit a matre Lepidae.

+

Obseruauit ante omnis Liuiam Augustam, cuius et uiuae gratia plurimum ualuit et mortuae + testamento paene ditatus est; sestertium namque quingenties praecipuum inter legatarios + habuit, sed quia notata, non perscripta erat summa, herede Tiberio legatum ad quingenta + reuocante, ne haec quidem accepit.

+
+
+ +

Honoribus ante legitimum tempus initis praetor commissione ludorum Floralium nouum + spectaculi genus elephantos funambulos edidit; exim prouinciae Aquitaniae anno fere + praefuit; mox consulatum per sex menses ordinarium gessit, euenitque ut in eo ipse †L. + Domitio patri Neronis, ipsi Saluius Otho pater Othonis succederet, uelut praesagium + insequentis casus, quo medius inter utriusque filios extitit imperator.

+

A Gaio Caesare + in locum Gaetulici substitutus, postridie quam ad + legiones uenit, sollemni forte spectaculo plaudentes inhibuit data tessera, ut manus + paenulas continerent; statimque per castra iactatum est:

+ disce miles militare: Galba est, non Gaetulicus. pari + seueritate interdixit commeatus peti. ueteranum ac tironem militem opere assiduo + corroborauit matureque barbaris, qui iam in Galliam usque proruperant, coercitis, + praesenti quoque Gaio talem et se et exercitum approbauit, ut inter innumeras + contractasque ex omnibus prouinciis copias neque testimonium neque praemia ampliora ulli + perciperent; ipse maxime insignis, quod campestrem decursionem scuto moderatus, etiam ad + essedum imperatoris per uiginti passuum milia cucurrit. +
+
+ +

Caede Gai nuntiata multis ad occasionem stimulantibus quietem praetulit. per hoc + gratissimus Claudio receptusque in cohortem amicorum tantae dignationis est habitus, ut + cum subita ei ualitudo nec adeo grauis incidisset, dilatus sit expeditionis Britannicae + dies. Africam pro consule biennio optinuit extra sortem electus ad ordinandam prouinciam + et intestina dissensione et barbarorum tumultu inquietam; ordinauitque magna seueritatis + ac iustitiae cura etiam in paruulis rebus. militi, qui + per expeditionem artissima annona residuum cibariorum tritici modium centum denariis + uendidisse arguebatur, uetuit, simul atque indigere cibo coepisset, a quoquam opem + ferri; et is fame extabuit. at in iure dicendo cum de proprietate iumenti quaereretur, + leuibus utrimque argumentis et testibus ideoque difficili coniectura ueritatis, ita + decreuit ut ad lacum, ubi adaquari solebat, duceretur capite inuoluto atque ibidem + reuelato eius esset, ad quem sponte se a potu recepisset.

+
+
+ +

Ob res et tunc in Africa et olim in Germania gestas ornamenta triumphalia accepit et + sacerdotium triplex, inter quindecimuiros sodalesque Titios item Augustales cooptatus; + atque ex eo tempore prope ad medium Neronis principatum in secessu plurimum uixit, ne ad + gestandum quidem umquam iter ingressus quam ut secum uehiculo proximo decies sestertium + in auro efferret, donec in oppido Fundis moranti Hispania Tarraconensis oblata est. + acciditque, ut cum prouinciam ingressus + sacrificaret, intra aedem publicam puero e ministris acerram tenenti capillus repente + toto capite canesceret, nec defuerunt qui interpretarentur significari rerum mutationem + successurumque iuueni senem, hoc est ipsum Neroni. non multo post in Cantabriae lacum + fulmen decidit repertaeque sunt duodecim secures, haud ambiguum summae imperii + signum.

+
+
+ +

Per octo annos uarie et inaequabiliter prouinciam rexit, primo acer et uehemens et in + coercendis quidem delictis uel immodicus. nam et nummulario non ex fide uersanti + pecunias manus amputauit mensaeque eius adfixit, et tutorem, quod pupillum, cui + substitutus heres erat, ueneno necasset, cruce adfecit; implorantique leges et ciuem + Romanum se testificanti, quasi solacio et honore aliquo poenam leuaturus, mutari + multoque praeter ceteras altiorem et dealbatam statui crucem iussit. paulatim in + desidiam segnitiamque conuersus est, ne quid materiae praeberet Neroni et, ut dicere + solebat, quod nemo rationem otii sui reddere cogeretur.

+

Carthagine noua conuentum agens tumultuari Gallias comperit legato Aquitaniae auxilia + implorante; superuenerunt et Vindicis litterae hortantis, ut humano generi assertorem + ducemque se accommodaret. nec diu cunctatus condicionem partim metu partim spe recepit; + nam et mandata Neronis de nece sua ad procuratores clam missa deprenderat et + confirmabatur cum secundissimis auspiciis et ominibus uirginis honestae uaticinatione, + tanto magis quod eadem illa carmina sacerdos Iouis Cluniae ex penetrali somnio monitus + eruerat ante ducentos annos similiter a fatidica puella pronuntiata. quorum carminum + sententia erat oriturum quandoque ex Hispania principem dominumque rerum.

+
+
+ +

Igitur cum quasi manumissioni uacaturus conscendisset tribunal, propositis ante se + damnatorum occisorumque a Nerone quam plurimis imaginibus et astante nobili puero, quem + exulantem e proxima Baliari insula ob id ipsum acciuerat, deplorauit temporum statum + consalutatusque imperator legatum se senatus ac populi R. professus est. dein iustitio indicto, e plebe quidem prouinciae legiones et + auxilia conscripsit super exercitum ueterem legionis unius duarumque alarum et cohortium + trium; at e primoribus prudentia atque aetate praestantibus uel instar senatus, ad quos + de maiore re quotiens opus esset referretur, instituit. delegit et equestris ordinis iuuenes, qui manente anulorum aureorum usu euocati + appellarentur excubiasque circa cubiculum suum uice militum agerent. etiam per + prouincias edicta dimisit, auctor in singulis uniuersisque conspirandi simul et ut qua + posset quisque opera communem causam iuuarent.

+

Per idem fere tempus in munitione oppidi, quod sedem bello delegerat, repertus est + anulus opere antiquo, scalptura gemmae Victoriam cum tropaeo exprimente; ac subinde + Alexandrina nauis Dertosam appulit armis onusta, sine gubernatore, sine nauta aut + uectore ullo, ut nemini dubium esset iustum piumque et fauentibus diis bellum suscipi: + cum repente ex inopinato prope cuncta turbata sunt. + alarum altera castris appropinquantem paenitentia mutati sacramenti destituere conata + est aegreque retenta in officio, et serui, quos a liberto Neronis ad fraudem praeparatos + muneri ac ceperat, per angiportum in balneas transeuntem paene interemerunt, nisi + cohortantibus in uicem ne occasionem omitterent, interrogatisque de qua occasione + loquerentur, expressa cruciatu confessio esset.

+
+
+ +

accessit ad tanta discrimina mors Vindicis, qua maxime consternatus destitutoque + similis non multum afuit quin uitae renuntiaret. sed superuenientibus ab urbe nuntiis ut + occisum Neronem cunctosque in uerba sua iurasse cognouit, deposita legati suscepit + Caesaris appellationem iterque ingressus est paludatus ac dependente a ceruicibus + pugione ante pectus; nec prius usum togae reciperauit quam oppressis qui nouas res + moliebantur, praefecto praetori Nymphidio Sabino Romae, in Germania Fonteio Capitone, in + Africa Clodio Macro legatis.

+
+
+ +

Praecesserat de eo fama saeuitiae simul atque auaritiae, quod ciuitates Hispaniarum + Galliarumque, quae cunctantius sibi accesserant, grauioribus tributis, quasdam etiam + murorum destructione punisset et praepositos procuratoresque supplicio capitis + adfecisset cum coniugibus ac liberis; quodque oblatam a Tarraconensibus e uetere templo + Iouis coronam auream librarum quindecim conflasset ac tres uncias, quae ponderi deerant, + iussisset exigi. ea fama et confirmata et aucta est, + ut primum urbem introiit. nam cum classiarios, quos Nero ex remigibus iustos milites + fecerat, redire ad pristinum statum cogeret, recusantis atque insuper aquilam et signa + pertinacius flagitantis non modo inmisso equite disiecit, sed decimauit etiam. item + Germanorum cohortem a Caesaribus olim ad custodiam corporis institutam multisque + experimentis fidelissimam dissoluit ac sine commodo ullo remisit in patriam, quasi Cn. + Dolabellae, iuxta cuius hortos tendebat, proniorem. + illa quoque uerene an falso per ludibrium iactabantur, adposita lautiore cena ingemuisse + eum, et ordinario quidem dispensatori breuiarium rationum offerenti paropsidem leguminis + pro sedulitate ac diligentia porrexisse, Cano autem choraulae mire placenti denarios + quinque donasse prolatos manu sua e peculiaribus loculis suis.

+
+
+ +

Quare aduentus eius non perinde gratus fuit, idque proximo spectaculo apparuit, + siquidem Atellanis notissimum canticum exorsis:

+ ueniti Onesimus a uilla cuncti simul spectatores consentiente uoce reliquam + partem rettulerunt ac saepius uersu repetito egerunt. +
+
+ +

maiore adeo et fauore et auctoritate adeptus est quam gessit imperium, quanquam multa + documenta egregii principis daret; sed nequaquam tam grata erant, quam inuisa quae secus + fierent.

+

Regebatur trium arbitrio, quos una et intra Palatium habitantis nec umquam non + adhaerentis paedagogos uulgo uocabant. ii erant T. Vinius legatus eius in Hispania, + cupiditatis immensae; Cornelius Laco ex assessore praefectus praetorii, arrogantia + socordiaque intolerabilis; libertus Icelus, paulo ante anulis aureis et Marciani + cognomine ornatus ac iam summae equestris gradus candidatus. his diuerso uitiorum genere + grassantibus adeo se abutendum permisit et tradidit, ut uix sibi ipse constaret, modo + acerbior parciorque, modo remissior ac neglegentior quam conueniret principi electo + atque illud aetatis.

+

Quosdam claros ex utroque ordine uiros suspicione minima inauditos condemnauit. + ciuitates R. raro dedit, iura trium liberorum uix uni atque alteri ac ne is quidem nisi + ad certum praefinitumque tempus. iudicibus sextam decuriam adici precantibus non modo + negauit, sed et concessum a Claudio beneficium, ne hieme initioque anni ad iudicandum + euocarentur, eripuit.

+
+
+ +

existimabatur etiam senatoria et equestria officia bienni spatio determinaturus nec + daturus nisi inuitis ac recusantibus. liberalitates Neronis non plus decimis concessis + per quinquaginta equites R. ea condicione reuocandas curauit exigendasque, ut et si quid + scaenici ac xystici donatum olim uendidissent, auferretur emptoribus, quando illi pretio + absumpto soluere nequirent. at contra nihil non per + comites atque libertos pretio addici aut donari gratia passus est, uectigalia + immunitates, poenas innocentium impunitates noxiorum. quin etiam populo R. deposcente + supplicium Haloti et Tigillini solos ex omnibus Neronis emissariis uel maleficentissimos + incolumes praestitit atque insuper Halotum procuratione amplissima ornauit, pro + Tigillino etiam saeuitiae populum edicto increpuit.

+
+
+ +

Per haec prope uniuersis ordinibus offensis uel praecipua flagrabat inuidia apud + milites. nam cum in uerba eius absentis iurantibus donatiuum grandius solito praepositi + pronuntiassent, neque ratam rem habuit et subinde iactauit legere se militem, non emere + consuesse; atque eo quidem nomine omnis, qui ubique erant, exacerbauit. ceterum + praetorianos etiam metu et indignitate commouit, remouens subinde plerosque ut suspectos + et Nymphidi socios. sed maxime fremebat superioris + Germaniae exercitus fraudari se praemis nauatae aduersus Gallos et Vindicem operae. ergo + primi obsequium rumpere ausi Kal. Ian. adigi sacramento nisi in nomen senatus recusarunt + statimque legationem ad praetorianos cum mandatis destinauerunt: displicere imperatorem + in Hispania factum; eligerent ipsi quem cuncti exercitus comprobarent.

+
+
+ +

quod ut nuntiatum est, despectui esse non tam senectam suam quam orbitatem ratus, + Pisonem Frugi Licinianum nobilem egregiumque iuuenem ac sibi olim probatissimum + testamentoque semper in bona et nomen adscitum repente e media salutantium turba + adprehendit filiumque appellans perduxit in castra ac pro contione adoptauit, ne tunc + quidem donatiui ulla mentione facta. quo faciliorem occasionem M. Saluio Othoni praebuit + perficiendi conata intra sextum adoptionis diem.

+
+
+ +

Magna et assidua monstra iam inde a principio exitum ei, qualis euenit, portenderant. + cum per omne iter dextra sinistraque oppidatim uictimae caederentur, taurus securis ictu + consternatus rupto uinculo essedum eius inuasit elatisque pedibus totum cruore perfudit; + ac descendentem speculator impulsu turbae lancea prope uulnerauit. urbem quoque et + deinde Palatium ingressum excepit terrae tremor et assimilis quidam mugitui sonus. + secuta sunt aliquanto manifestiora. monile + margaritis gemmisque consertum ad ornandam Fortunam suam Tusculanam ex omni gaza + secreuerat; id repente quasi augustiore dignius loco Capitolinae Veneri dedicauit, ac + proxima nocte somniauit speciem Fortunae querentis fraudatam se dono destinato, + minantisque erepturam et ipsam quae dedisset. cumque exterritus luce prima ad expiandum + somnium, praemissis qui rem diuinam appararent, Tusculum excucurrisset, nihil inuenit + praeter tepidam in ara fauillam atratumque iuxta senem in catino uitreo thus + tenentem et in calice fictili merum. obseruatum etiam + est Kal. Ian. sacrificanti coronam de capite excidisse, auspicanti pullos auolasse; + adoptionis die neque milites adlocuturo castrensem sellam de more positam pro tribunali + oblitis ministris et in senatu curulem peruerse collocatam.

+
+
+ +

prius uero quam occideretur sacrificantem mane haruspex identidem monuit, caueret + periculum, non longe percussores abesse.

+

Haud multo post cognoscit teneri castra ab Othone, ac plerisque ut eodem quam primum + pergeret suadentibus—posse enim auctoritate et praesentia praeualere —nihil amplius quam + continere se statuit et legionariorum firmare praesidiis, qui multifariam diuerseque + tendebant. loricam tamen induit linteam, quanquam haud dissimulans parum aduersus tot + mucrones profuturam. sed extractus rumoribus falsis, + quos conspirati, ut eum in publicum elicerent, de industria dissiparant, paucis temere + affirmantibus transactum negotium, oppressos, qui tumultuarentur, aduenire frequentis + ceteros gratulabundos et in omne obsequium paratos, iis ut occurreret prodiit tanta + fiducia, ut militi cuidam occisum a se Othonem glorianti: 'quo auctore?' responderit, + atque in forum usque processit. ibi equites, quibus mandata caedes erat, cum per + publicum dimota paganorum turba equos adegissent, uiso procul eo parumper restiterunt; + dein rursum incitati desertum a suis contrucidarunt.

+
+
+ +

Sunt qui tradant, ad primum tumultum proclamasse eum: 'quid agitis commilitones? ego + uester sum et uos mei,' donatiuum etiam pollicitum. plures autem prodiderunt optulisse + ultro iugulum et ut hoc agerent ac ferirent, quando ita uideretur, hortatum. illud mirum + admodum fuerit, neque praesentium quemquam opem imperatori ferre conatum et omnes qui + arcesserentur spreuisse nuntium excepta Germanicianorum uexillatione. ii ob recens + meritum, quod se aegros et inualidos magno opere fouisset, in auxilium aduolauerunt, sed + serius itinere deuio per ignorantiam locorum retardati.

+

Iugulatus est ad lacum Curti ac relictus ita uti erat, donec gregarius miles a + frumentatione rediens abiecto onere caput ei amputauit; et quoniam capillo arripere non + poterat, in gremium abdidit, mox inserto per os pollice ad Othonem detulit. ille lixis + calonibusque donauit, qui hasta suffixum non sine ludibrio circum castra portarunt + adclamantes identidem: 'Galba Cupido, fruaris aetate tua,' maxime irritati ad talem + iocorum petulantiam, quod ante paucos dies exierat in uulgus, laudanti cuidam formam + suam ut adhuc floridam et uegetam respondisse eum:

+ ἔτι μοι μένοσ ἔμπεδόν ἐστιν. ab is Patrobii Neroniani + libertus centum aureis redemptum eo loco, ubi iussu Galbae animaduersum in patronum suum + fuerat, abiecit. sero tandem dispensator Argiuus et hoc et ceterum truncum in priuatis + eius hortis Aurelia uia sepulturae dedit. +
+
+ +

Statura fuit iusta, capite praecaluo, oculis caeruleis, adunco naso, manibus pedibusque + articulari morbo distortissimis, ut neque calceum perpeti neque libellos euoluere aut + tenere omnino ualeret. excreuerat etiam in dexteriore latere eius caro praependebatque + adeo ut aegre fascia substringeretur.

+
+
+ +

Cibi plurimi traditur, quem tempore hiberno etiam ante lucem capere consuerat, inter + cenam uero usque eo abundantis, ut congestas super manus reliquias circumferri iuberet + spargique ad pedes stantibus. libidinis in mares pronior et eos non nisi praeduros + exoletosque; ferebant in Hispania Icelum e ueteribus concubinis de Neronis exitu + nuntiantem non modo artissimis osculis palam exceptum ab eo, sed ut sine mora uelleretur + oratum atque seductum.

+
+
+ +

Periit tertio et septuagesimo aetatis anno, imperii mense septimo senatus, ut primum + licitum est, statuam ei decreuerat rostratae columnae superstantem in parte fori, qua + trucidatus est; sed decretum Vespasianus aboleuit, percussores sibi ex Hispania in + Iudaeam submisisse opinatus.

+
-
+ - \ No newline at end of file + diff --git a/data/phi1348/abo018/__cts__.xml b/data/phi1348/abo018/__cts__.xml index 07a8556ac..005a55591 100644 --- a/data/phi1348/abo018/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo018/__cts__.xml @@ -1,11 +1,12 @@ Otho - Otho, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Otho + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Otho, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor - + Otho + Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. + Philadelphia: Gebbie, 1883. + \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-eng2.xml index 951c0a79f..df9d48fa3 100644 --- a/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-eng2.xml @@ -1,13 +1,12 @@ - - + - <rs key="Otho"><placeName key="tgn,2561794">Otho</placeName></rs> from The - Lives of the Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Otho + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive @@ -73,18 +68,18 @@
-

THE ancestors of Otho were originally of +

THE ancestors of Otho were originally of the town of Ferentum, of an ancient and honourable family, and, indeed, one of the most considerable in Etruria. His grandfather, M. Salvius Otho (whose father was a Roman knight, but his mother of mean extraction, for it is not certain whether she was free-born), by the favour of Livia Augusta, in whose house he had his education, was made a senator, but never rose higher than the praetorship. His father, Lucius Otho, was by the mother's side nobly descended, - allied to several great families, and so dearly beloved by Tiberius, and so much resembled him in his - features, that most people believed Tiberius was his father. He behaved with great strictness and + allied to several great families, and so dearly beloved by Tiberius, and so much resembled him in his + features, that most people believed Tiberius was his father. He behaved with great strictness and severity, not only in the city offices, but in the pro-consulship of Africa, and some extraordinary commands in the army. He had the courage to punish with death some soldiers in Illyricum, who, in the disturbance attempted - by Camillus, upon changing their minds, + by Camillus, upon changing their minds, had put their generals to the sword, as promoters of that insurrection against Claudius. He ordered the execution to take place in the front of the camp, On the esplanade, where the standards, objects of religious reverence, were planted. See note to c. vi. Criminals were usually executed @@ -111,7 +106,7 @@ either drunk or too feeble to mal e resistance, and toss him in a blanket." Distento sago impositum in sublime jactare." After his father's death, to make his court more effectually to a freedwoman about the palace, who was in great favour, he pretended to be in love with her, though she - was old and almost decrepit. Having by her means got into Nero's good graces, he soon became one of the + was old and almost decrepit. Having by her means got into Nero's good graces, he soon became one of the principal favourites, by the congeniality of his disposition to that of the emperor. He had so great a sway at court, that when a man of consular rank was condemned for bribery, having tampered with him for a large sum of money, to @@ -121,7 +116,7 @@

Having by means of this woman, insinuated himself into all the emperor's secrets, he, upon the day designed for the murder of his mother, entertained them both at - a very splendid feast, to prevent suspicion. Poppaea Sabina, for whom Nero entertained such a violent passion that + a very splendid feast, to prevent suspicion. Poppaea Sabina, for whom >Nero entertained such a violent passion that he had taken her from her husband See NERO, C. XXXV. and entrusted her to him, he received, and went through the form of marrying her. And not satisfied with obtaining her favour, he loved her so @@ -148,7 +143,7 @@ enterprises, and at the same time conceived hopes of obtaining the imperial dignity for himself. To this he was much encouraged by the state of the times, but still more by the assurances given him by Seleucus, the astrologer, who, - having formerly told him that he would certainly out-live Nero, came to him at that juncture + having formerly told him that he would certainly out-live Nero, came to him at that juncture unexpectedly, promising him again that he should succeed in the empire, and that in a very short time. He, therefore, let slip no opportunity of making his court to every one about him by all manner of civilities. As often as he entertained @@ -292,7 +287,7 @@ sound of drums, tabors, pipes, and cymbals. The rites of this goddess were disgraced by great indecencies. begin their lamentations and wailing. Besides these, other unlucky omens attended him, For, in a victim offered to - Father Dis,Otherwise called Orcus, Pluto, Jupiter Infernus, and Stygnis. He was the + Father Dis,Otherwise called Orcus, Pluto, Jupiter Infernus, and Stygnis. He was the brother of Jupiter, and king of the infernal regions. His wife was Proserpine, the daughter of Ceres, whom he carried off as she was gathering flowers in the plains of Enna, in diff --git a/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-lat2.xml index a094c0c14..6b329e54d 100644 --- a/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo018/phi1348.abo018.perseus-lat2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + + + - Otho from De Vita Caesarum - - C. Suetonius Tranquillus + Otho + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -17,7 +17,7 @@ William Merrill David Smith - Fund for the Improvement of Postsecondary Education + Fund for the Improvement of Postsecondary Education Trustees of Tufts University @@ -25,19 +25,39 @@ Perseus Project 2000-08-01 - + - 3519018276 + + + De Vita Caesarum Libri VIII + Suetonius + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + + -

This pointer pattern extracts chapter

+ + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + - + @@ -48,225 +68,243 @@ -Capitains, CTS and Bump + Capitains, CTS and Bump edited markup split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + -
-
- -

Maiores Othonis orti sunt oppido Ferentio, familia uetere et honorata atque ex - principibus Etruriae. auus M. Saluius Otho, patre equite R., matre humili incertum an - ingenua, per gratiam Liuiae Augustae, in cuius domo creuerat, senator est factus nec - praeturae gradum excessit.

-

Pater L. Otho, materno genere praeclaro multarumque et magnarum propinquitatium, tam - carus tamque non absimilis facie Tiberio principi fuit, ut plerique procreatum ex eo - crederent. urbanos honores, proconsulatum Africae et extraordinaria imperia seuerissime - administrauit. ausus etiam est in Illyrico milites quosdam, quod motu Camilli ex - paenitentia praepositos suos quasi defectionis aduersus Claudium auctores occiderant, - capite punire et quidem ante principia se coram, quamuis ob id ipsum promotos in ampliorem - gradum a Claudio sciret. quo facto sicut gloriam auxit, - ita gratiam minuit; quam tamen mature reciperauit detecta equitis R. fraude, quem - prodentibus seruis necem Claudio parare compererat. namque et senatus honore rarissimo, - statua in Palatio posita, prosecutus est eum et Claudius adlectum inter patricios - conlaudans amplissimis uerbis hoc quoque adiecit: 'uir, quo meliores liberos habere ne - opto quidem.' ex Albia Terentia splendida femina duos filios tulit, L. Titianum et minorem - M. cognominem sibi; tulit et filiam, quam uixdum nubilem Druso Germanici filio - despondit.

-
-
- -

Otho imperator IIII. Kal. Mai. natus est Camillo Arruntio Domitio Ahenobarbo cons. a - prima adulescentia prodigus ac procax, adeo ut saepe flagris obiurgaretur a patre, - ferebatur et uagari noctibus solitus atque inualidum quemque obuiorum uel potulentum - corripere ac distento sago impositum in sublime iactare. - post patris deinde mortem libertinam aulicam gratiosam, quo efficacius coleret, etiam - diligere simulauit quamuis anum ac paene decrepitam; per hanc insinuatus Neroni facile - summum inter amicos locum tenuit congruentia morum, ut uero quidam tradunt, et - consuetudine mutui stupri. ac tantum potentia ualuit, ut damnatum repetundis consularem - uirum, ingens praemium pactus, prius quam plane restitutionem ei impetrasset, non - dubitaret in senatum ad agendas gratias introducere.

-
-
- -

omnium autem consiliorum secretorumque particeps die, quem necandae matri Nero - destinarat, ad auertendas suspiciones cenam utrique exquisitissimae comitatis dedit; item - Poppaeam Sabinam tunc adhuc amicam eius, abductam marito demandatamque interim sibi, - nuptiarum specie recepit nec corrupisse contentus adeo dilexit, ut ne riualem quidem - Neronem aequo tulerit animo creditur certe non modo missos ad arcessendam non recepisse, - sed ipsum etiam exclusisse quondam pro foribus - astantem miscentemque frustra minas et preces ac depositum reposcentem. quare diducto - matrimonio sepositus est per causam legationis in Lusitaniam. et satis uisum, ne poena - acrior mimum omnem diuulgaret, qui tamen sic quoque hoc disticho enotuit:

- cur Otho mentito sit, quaeritis, exul honore? - uxoris moechus coeperat esse suae. -
-
- -

Prouinciam administrauit quaestorius per decem annos, moderatione atque abstinentia - singulari. ut tandem occasio ultionis data est, conatibus Galbae primus accessit; eodemque - momento et ipse spem imperii cepit magnam quidem et ex condicione temporum, sed aliquanto - maiorem ex affirmatione Seleuci mathematici. qui cum eum olim superstitem Neroni fore - spopondisset, tunc ultro inopinatus aduenerat imperaturum quoque breui repromittens. - nullo igitur officii aut ambitionis in quemquam genere - omisso, quotiens cena principem acciperet, aureos excubanti cohorti uiritim diuidebat, nec - minus alium alia uia militum demerebatur; cuidam etiam de parte finium cum uicino - litiganti adhibitus arbiter totum agrum redemit emancipauitque, ut iam uix ullus esset, - qui non et sentiret et praedicaret solum successione imperii dignum.

-
-
- -

sperauerat autem fore ut adoptaretur a Galba, idque in dies expectabat. sed postquam - Pisone praelato spe decidit, ad uim conuersus est instigante super animi dolorem etiam - magnitudine aeris alieni. neque enim dissimulabat, nisi principem se stare non posse, - nihilque referre ab hoste in acie an in foro sub creditoribus caderet. ante paucos dies seruo Caesaris pro impetrata dispensatione decies - sestertium expresserat; hoc subsidium tanti coepti fuit. ac primo quinque speculatoribus - commissa res est, deinde decem aliis, quos singuli binos produxerant; omnibus dena - sestertia repraesentata et quinquagena promissa. per hos sollicitati reliqui, nec adeo - multi, haud dubia fiducia in ipso negotio pluris adfuturos.

-
-
- -

tulerat animus post adoptionem statim castra occupare cenantemque in Palatio Galbam - adgredi, sed obstitit respectus cohortis, quae tunc excubabat, ne oneraretur inuidia, quod - eiusdem statione et Gaius fuerat occisus et desertus Nero. medium quoque tempus religio et - Seleucus exemit.

-

Ergo destinata die praemonitis consciis, ut se in foro sub aede Saturni ad miliarium - aureum opperirentur, mane Galbam salutauit, utque consueuerat osculo exceptus, etiam - sacrificanti interfuit audiuitque praedicta haruspicis. deinde liberto adesse architectos - nuntiante, quod signum conuenerat, quasi uenalem domum inspecturus abscessit proripuitque - se postica parte Palati ad constitutum. alii febrem simulasse aiunt eamque excusationem - proximis mandasse, si quaereretur. tunc abditus propere - muliebri sella in castra contendit ac deficientibus lecticaris cum descendisset cursumque - cepisset, laxato calceo restitit, donec omissa mora succollatus et a praesente comitatu - imperator consalu tatus inter faustas adclamationes strictosque gladios ad principia - deuenit, obuio quoque non aliter ac si conscius et particeps foret adhaerente. ibi missis - qui Galbam et Pisonem trucidarent, ad conciliandos pollicitationibus militum animos nihil - magis pro contione testatus est, quam id demum se habiturum, quod sibi illi - reliquissent.

-
-
- -

Dein uergente iam die ingressus senatum positaque breui oratione quasi raptus de publico - et suscipere imperium ui coactus gesturusque communi omnium arbitrio, Palatium petit. ac - super ceteras gratulantium adulantiumque blanditias ab infima plebe appellatus Nero nullum - indicium recusantis dedit, immo, ut quidam tradiderunt, etiam diplomatibus primisque - epistulis suis ad quosdam prouinciarum praesides Neronis cognomen adiecit. certe et - imagines statuasque eius reponi passus est et procuratores atque libertos ad eadem officia - reuocauit, nec quicquam prius pro potestate subscripsit quam quingenties sestertium ad - peragendam Auream domum.

-

Dicitur ea nocte per quietem pauefactus gemitus maximos edidisse repertusque a - concursantibus humi ante lectum iacens per omnia piaculorum genera Manes Galbae, a quo - deturbari expellique se uiderat, propitiare temptasse; postridie quoque in augurando - tempestate orta grauiter prolapsum identidem obmurmurasse:

- τί γάρ μοι καὶ μακροῖσ αὐλοῖς; -
-
- -

Sub idem uero tempus Germaniciani exercitus in Vitelli uerba iurarant. quod ut comperit, - auctor senatui fuit mittendae legationis, quae doceret electum iam principem, quietem - concordiamque suaderet; et tamen per internuntios ac litteras consortem imperii generumque - se Vitellio optulit. uerum haud dubio bello iamque ducibus et copiis, quas Vitellius - praemiserat, appropinquantibus animum fidemque erga se praetorianorum paene internecione - amplissimi ordinis expertus est. - et placuerat per classiarios arma transferri remittique nauibus; ea cum in - castris sub noctem promerentur, insidias quidam suspicati tumultum excitauerunt; ac - repente omnes nullo certo duce in Palatium cucurrerunt caedem senatus flagitantes, - repulsisque tribunorum qui inhibere temptabant, nonnullis et occisis, sic ut erant - cruenti, ubinam imperator esset requirentes perruperunt in triclinium usque nec nisi uiso - destiterunt.

-

Expeditionem autem inpigre atque etiam praepropere incohauit, nulla ne religionum quidem - cura, sed et motis necdum conditis ancilibus, quod antiquitus infaustum habetur, et die, - quo cultores deum Matris lamentari et plangere incipiunt, praeterea aduersissimis - auspiciis. nam et uictima Diti patri caesa litauit, cum tali sacrificio contraria exta - potiora sint, et primo egressu inundationibus Tiberis retardatus ad uicensimum etiam - lapidem ruina aedificiorum praeclusam uiam offendit.

-
-
- -

simili temeritate, quamuis dubium nemini esset quin trahi bellum oporteret, quando et - fame et angustiis locorum urgeretur hostis, quam primum tamen decertare statuit, siue - impatiens longioris sollicitudinis speransque ante Vitelli aduentum profligari plurimum - posse, siue impar militum ardori pugnam deposcentium. nec ulli pugnae affuit substititque - Brixelli.

-

Et tribus quidem, uerum mediocribus proelis apud Alpes circaque Placentiam et ad - Castoris, quod loco nomen est, uicit; nouissimo maximoque apud Betriacum fraude superatus - est, cum spe conloquii facta, quasi ad condicionem pacis militibus eductis, ex inprouiso - atque in ipsa consalutatione dimicandum fuisset. ac - statim moriendi impetum cepit, ut multi nec frustra opinantur, magis pudore, ne tanto - rerum hominumque periculo dominationem sibi asserere perseueraret, quam desperatione ulla - aut diffidentia copiarum; quippe residuis integrisque etiam nunc quas secum ad secundos - casus detinuerat, et superuenientibus aliis e Dalmatia Pannoniaque et Moesia, ne uictis - quidem adeo afflictis ut non in ultionem ignominiae quiduis discriminis ultro et uel solae - subirent.

-
-
- -

Interfuit huic bello pater meus Suetonius Laetus, tertiae decimae legionis tribunus - angusticlauius. is mox referre crebro solebat Othonem etiam priuatum usque adeo detestatum - ciuilia arma, ut memorante quodam inter epulas de Cassi Brutique exitu cohorruerit; nec - concursurum cum Galba fuisse, nisi confideret sine bello rem transigi posse; tunc ad - despiciendam uitam exemplo manipularis militis concitatum, qui cum cladem exercitus - nuntiaret nec cuiquam fidem faceret ac nunc mendaci nunc timoris, quasi fugisset, ex acie - argueretur, gladio ante pedes eius incubuerit. hoc uiso proclamasse eum aiebat, non - amplius se in periculum talis tamque bene meritos coniecturum.

-

Fratrem igitur fratrisque filium et singulos amicorum cohortatus, ut sibi quisque pro - facultate consuleret, ab amplexu et osculo suo dimisit omnis, secretoque capto binos - codicillos exarauit, ad sororem consolatorios et ad Messalinam Neronis, quam matrimonio - destinarat, commendans reliquias suas et memoriam. quicquid deinde epistularum erat, ne - cui periculo aut noxae apud uictorem forent, concremauit. diuisit et pecunias domesticis - ex copia praesenti.

-
-
- -

atque ita paratus intentusque iam morti, tumultu inter moras exorto ut eos, qui discedere - et abire coeptabant, corripi quasi desertores detinerique sensit: 'adiciamus,' inquit, - 'uitae et hanc noctem,' his ipsis totidemque uerbis, uetuitque uim cuiquam fieri; et in - serum usque patente cubiculo, si quis adire uellet, potestatem sui praebuit. post hoc sedata siti gelidae aquae potione arripuit duos pugiones - et explorata utriusque acie, cum alterum puluino subdidisset, foribus adopertis artissimo - somno quieuit. et circa lucem demum expergefactus uno se traiecit ictu infra laeuam - papillam irrumpentibusque ad primum gemitum modo celans modo detegens plagam exanimatus - est et celeriter, nam ita praeceperat, funeratus, tricensimo et octauo aetatis anno et - nonagensimo et quinto imperii die.

-
-
- -

Tanto Othonis animo nequaquam corpus aut habitus competit. fuisse enim et modicae - staturae et male pedatus scambusque traditur, munditiarum uero paene muliebrium, uulso - corpore, galericulo capiti propter raritatem capillorum adaptato et adnexo, ut nemo - dinosceret; quin et faciem cotidie rasitare ac pane madido linere consuetum, idque - instituisse a prima lanugine, ne barbatus umquam esset; sacra etiam Isidis saepe in lintea - religiosaque ueste propalam celebrasse. per quae factum - putem, ut mors eius minime congruens uitae maiore miraculo fuerit. multi praesentium - militum cum plurimo fletu manus ac pedes iacentis exosculati, fortissimum uirum, unicum - imperatorem praedicantes, ibidem statim nec procul a rogo uim suae uitae attulerunt; multi - et absentium accepto nuntio prae dolore armis inter se ad internecionem concurrerunt. - denique magna pars hominum incolumem grauissime detestata mortuum laudibus tulit, ut uulgo - iactatum sit etiam, Galbam ab eo non tam dominandi quam rei p. ac libertatis restituendae - causa interemptum.

+ +
+
+ +

Maiores Othonis orti sunt oppido Ferentio, familia uetere et honorata atque ex + principibus Etruriae. auus M. Saluius Otho, patre equite R., matre humili incertum an + ingenua, per gratiam Liuiae Augustae, in cuius domo creuerat, senator est factus nec + praeturae gradum excessit.

+

Pater L. Otho, materno genere praeclaro multarumque et magnarum propinquitatium, tam + carus tamque non absimilis facie Tiberio principi fuit, ut plerique procreatum ex eo + crederent. urbanos honores, proconsulatum Africae et extraordinaria imperia seuerissime + administrauit. ausus etiam est in Illyrico milites quosdam, quod motu Camilli ex + paenitentia praepositos suos quasi defectionis aduersus Claudium auctores occiderant, + capite punire et quidem ante principia se coram, quamuis ob id ipsum promotos in + ampliorem gradum a Claudio sciret. quo facto sicut + gloriam auxit, ita gratiam minuit; quam tamen mature reciperauit detecta equitis R. + fraude, quem prodentibus seruis necem Claudio parare compererat. namque et senatus + honore rarissimo, statua in Palatio posita, prosecutus est eum et Claudius adlectum + inter patricios conlaudans amplissimis uerbis hoc quoque adiecit: 'uir, quo meliores + liberos habere ne opto quidem.' ex Albia Terentia splendida femina duos filios tulit, L. + Titianum et minorem M. cognominem sibi; tulit et filiam, quam uixdum nubilem Druso + Germanici filio despondit.

+
+
+ +

Otho imperator IIII. Kal. Mai. natus est Camillo Arruntio Domitio Ahenobarbo cons. a + prima adulescentia prodigus ac procax, adeo ut saepe flagris obiurgaretur a patre, + ferebatur et uagari noctibus solitus atque inualidum quemque obuiorum uel potulentum + corripere ac distento sago impositum in sublime iactare. post patris deinde mortem libertinam aulicam gratiosam, quo efficacius coleret, etiam + diligere simulauit quamuis anum ac paene decrepitam; per hanc insinuatus Neroni facile + summum inter amicos locum tenuit congruentia morum, ut uero quidam tradunt, et + consuetudine mutui stupri. ac tantum potentia ualuit, ut damnatum repetundis consularem + uirum, ingens praemium pactus, prius quam plane restitutionem ei impetrasset, non + dubitaret in senatum ad agendas gratias introducere.

+
+
+ +

omnium autem consiliorum secretorumque particeps die, quem necandae matri Nero + destinarat, ad auertendas suspiciones cenam utrique exquisitissimae comitatis dedit; + item Poppaeam Sabinam tunc adhuc amicam eius, abductam marito demandatamque interim + sibi, nuptiarum specie recepit nec corrupisse contentus adeo dilexit, ut ne riualem + quidem Neronem aequo tulerit animo creditur certe non modo missos ad arcessendam non + recepisse, sed ipsum etiam exclusisse quondam pro + foribus astantem miscentemque frustra minas et preces ac depositum reposcentem. quare + diducto matrimonio sepositus est per causam legationis in Lusitaniam. et satis uisum, ne + poena acrior mimum omnem diuulgaret, qui tamen sic quoque hoc disticho enotuit:

+ cur Otho mentito sit, quaeritis, exul honore? + uxoris moechus coeperat esse suae. +
+
+ +

Prouinciam administrauit quaestorius per decem annos, moderatione atque abstinentia + singulari. ut tandem occasio ultionis data est, conatibus Galbae primus accessit; + eodemque momento et ipse spem imperii cepit magnam quidem et ex condicione temporum, sed + aliquanto maiorem ex affirmatione Seleuci mathematici. qui cum eum olim superstitem + Neroni fore spopondisset, tunc ultro inopinatus aduenerat imperaturum quoque breui + repromittens. nullo igitur officii aut ambitionis in + quemquam genere omisso, quotiens cena principem acciperet, aureos excubanti cohorti + uiritim diuidebat, nec minus alium alia uia militum demerebatur; cuidam etiam de parte + finium cum uicino litiganti adhibitus arbiter totum agrum redemit emancipauitque, ut iam + uix ullus esset, qui non et sentiret et praedicaret solum successione imperii + dignum.

+
+
+ +

sperauerat autem fore ut adoptaretur a Galba, idque in dies expectabat. sed postquam + Pisone praelato spe decidit, ad uim conuersus est instigante super animi dolorem etiam + magnitudine aeris alieni. neque enim dissimulabat, nisi principem se stare non posse, + nihilque referre ab hoste in acie an in foro sub creditoribus caderet. ante paucos dies seruo Caesaris pro impetrata dispensatione decies + sestertium expresserat; hoc subsidium tanti coepti fuit. ac primo quinque speculatoribus + commissa res est, deinde decem aliis, quos singuli binos produxerant; omnibus dena + sestertia repraesentata et quinquagena promissa. per hos sollicitati reliqui, nec adeo + multi, haud dubia fiducia in ipso negotio pluris adfuturos.

+
+
+ +

tulerat animus post adoptionem statim castra occupare cenantemque in Palatio Galbam + adgredi, sed obstitit respectus cohortis, quae tunc excubabat, ne oneraretur inuidia, + quod eiusdem statione et Gaius fuerat occisus et desertus Nero. medium quoque tempus + religio et Seleucus exemit.

+

Ergo destinata die praemonitis consciis, ut se in foro sub aede Saturni ad miliarium + aureum opperirentur, mane Galbam salutauit, utque consueuerat osculo exceptus, etiam + sacrificanti interfuit audiuitque praedicta haruspicis. deinde liberto adesse + architectos nuntiante, quod signum conuenerat, quasi uenalem domum inspecturus abscessit + proripuitque se postica parte Palati ad constitutum. alii febrem simulasse aiunt eamque + excusationem proximis mandasse, si quaereretur. tunc + abditus propere muliebri sella in castra contendit ac deficientibus lecticaris cum + descendisset cursumque cepisset, laxato calceo restitit, donec omissa mora succollatus + et a praesente comitatu imperator consalu tatus inter faustas adclamationes strictosque + gladios ad principia deuenit, obuio quoque non aliter ac si conscius et particeps foret + adhaerente. ibi missis qui Galbam et Pisonem trucidarent, ad conciliandos + pollicitationibus militum animos nihil magis pro contione testatus est, quam id demum se + habiturum, quod sibi illi reliquissent.

+
+
+ +

Dein uergente iam die ingressus senatum positaque breui oratione quasi raptus de + publico et suscipere imperium ui coactus gesturusque communi omnium arbitrio, Palatium + petit. ac super ceteras gratulantium adulantiumque blanditias ab infima plebe appellatus + Nero nullum indicium recusantis dedit, immo, ut quidam tradiderunt, etiam diplomatibus + primisque epistulis suis ad quosdam prouinciarum praesides Neronis cognomen adiecit. + certe et imagines statuasque eius reponi passus est et procuratores atque libertos ad + eadem officia reuocauit, nec quicquam prius pro potestate subscripsit quam quingenties + sestertium ad peragendam Auream domum.

+

Dicitur ea nocte per quietem pauefactus gemitus maximos edidisse repertusque a + concursantibus humi ante lectum iacens per omnia piaculorum genera Manes Galbae, a quo + deturbari expellique se uiderat, propitiare temptasse; postridie quoque in augurando + tempestate orta grauiter prolapsum identidem obmurmurasse:

+ τί γάρ μοι καὶ μακροῖσ αὐλοῖς; +
+
+ +

Sub idem uero tempus Germaniciani exercitus in Vitelli uerba iurarant. quod ut + comperit, auctor senatui fuit mittendae legationis, quae doceret electum iam principem, + quietem concordiamque suaderet; et tamen per internuntios ac litteras consortem imperii + generumque se Vitellio optulit. uerum haud dubio bello iamque ducibus et copiis, quas + Vitellius praemiserat, appropinquantibus animum fidemque erga se praetorianorum paene + internecione amplissimi ordinis expertus est. + et placuerat per classiarios arma transferri remittique nauibus; ea cum in + castris sub noctem promerentur, insidias quidam suspicati tumultum excitauerunt; ac + repente omnes nullo certo duce in Palatium cucurrerunt caedem senatus flagitantes, + repulsisque tribunorum qui inhibere temptabant, nonnullis et occisis, sic ut erant + cruenti, ubinam imperator esset requirentes perruperunt in triclinium usque nec nisi + uiso destiterunt.

+

Expeditionem autem inpigre atque etiam praepropere incohauit, nulla ne religionum + quidem cura, sed et motis necdum conditis ancilibus, quod antiquitus infaustum habetur, + et die, quo cultores deum Matris lamentari et plangere incipiunt, praeterea + aduersissimis auspiciis. nam et uictima Diti patri caesa litauit, cum tali sacrificio + contraria exta potiora sint, et primo egressu inundationibus Tiberis retardatus ad + uicensimum etiam lapidem ruina aedificiorum praeclusam uiam offendit.

+
+
+ +

simili temeritate, quamuis dubium nemini esset quin trahi bellum oporteret, quando et + fame et angustiis locorum urgeretur hostis, quam primum tamen decertare statuit, siue + impatiens longioris sollicitudinis speransque ante Vitelli aduentum profligari plurimum + posse, siue impar militum ardori pugnam deposcentium. nec ulli pugnae affuit + substititque Brixelli.

+

Et tribus quidem, uerum mediocribus proelis apud Alpes circaque Placentiam et ad + Castoris, quod loco nomen est, uicit; nouissimo maximoque apud Betriacum fraude + superatus est, cum spe conloquii facta, quasi ad condicionem pacis militibus eductis, ex + inprouiso atque in ipsa consalutatione dimicandum fuisset. ac statim moriendi impetum cepit, ut multi nec frustra opinantur, + magis pudore, ne tanto rerum hominumque periculo dominationem sibi asserere + perseueraret, quam desperatione ulla aut diffidentia copiarum; quippe residuis + integrisque etiam nunc quas secum ad secundos casus detinuerat, et superuenientibus + aliis e Dalmatia Pannoniaque et Moesia, ne uictis quidem adeo afflictis ut non in + ultionem ignominiae quiduis discriminis ultro et uel solae subirent.

+
+
+ +

Interfuit huic bello pater meus Suetonius Laetus, tertiae decimae legionis tribunus + angusticlauius. is mox referre crebro solebat Othonem etiam priuatum usque adeo + detestatum ciuilia arma, ut memorante quodam inter epulas de Cassi Brutique exitu + cohorruerit; nec concursurum cum Galba fuisse, nisi confideret sine bello rem transigi + posse; tunc ad despiciendam uitam exemplo manipularis militis concitatum, qui cum cladem + exercitus nuntiaret nec cuiquam fidem faceret ac nunc mendaci nunc timoris, quasi + fugisset, ex acie argueretur, gladio ante pedes eius incubuerit. hoc uiso proclamasse + eum aiebat, non amplius se in periculum talis tamque bene meritos coniecturum. +

+

Fratrem igitur fratrisque filium et singulos amicorum cohortatus, ut sibi quisque pro + facultate consuleret, ab amplexu et osculo suo dimisit omnis, secretoque capto binos + codicillos exarauit, ad sororem consolatorios et ad Messalinam Neronis, quam matrimonio + destinarat, commendans reliquias suas et memoriam. quicquid deinde epistularum erat, ne + cui periculo aut noxae apud uictorem forent, concremauit. diuisit et pecunias domesticis + ex copia praesenti.

+
+
+ +

atque ita paratus intentusque iam morti, tumultu inter moras exorto ut eos, qui + discedere et abire coeptabant, corripi quasi desertores detinerique sensit: 'adiciamus,' + inquit, 'uitae et hanc noctem,' his ipsis totidemque uerbis, uetuitque uim cuiquam + fieri; et in serum usque patente cubiculo, si quis adire uellet, potestatem sui + praebuit. post hoc sedata siti gelidae aquae potione + arripuit duos pugiones et explorata utriusque acie, cum alterum puluino subdidisset, + foribus adopertis artissimo somno quieuit. et circa lucem demum expergefactus uno se + traiecit ictu infra laeuam papillam irrumpentibusque ad primum gemitum modo celans modo + detegens plagam exanimatus est et celeriter, nam ita praeceperat, funeratus, tricensimo + et octauo aetatis anno et nonagensimo et quinto imperii die.

+
+
+ +

Tanto Othonis animo nequaquam corpus aut habitus competit. fuisse enim et modicae + staturae et male pedatus scambusque traditur, munditiarum uero paene muliebrium, uulso + corpore, galericulo capiti propter raritatem capillorum adaptato et adnexo, ut nemo + dinosceret; quin et faciem cotidie rasitare ac pane madido linere consuetum, idque + instituisse a prima lanugine, ne barbatus umquam esset; sacra etiam Isidis saepe in + lintea religiosaque ueste propalam celebrasse. per + quae factum putem, ut mors eius minime congruens uitae maiore miraculo fuerit. multi + praesentium militum cum plurimo fletu manus ac pedes iacentis exosculati, fortissimum + uirum, unicum imperatorem praedicantes, ibidem statim nec procul a rogo uim suae uitae + attulerunt; multi et absentium accepto nuntio prae dolore armis inter se ad + internecionem concurrerunt. denique magna pars hominum incolumem grauissime detestata + mortuum laudibus tulit, ut uulgo iactatum sit etiam, Galbam ab eo non tam dominandi quam + rei p. ac libertatis restituendae causa interemptum.

+
-
+ - \ No newline at end of file + diff --git a/data/phi1348/abo019/__cts__.xml b/data/phi1348/abo019/__cts__.xml index 58a869bbb..e4857de0c 100644 --- a/data/phi1348/abo019/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo019/__cts__.xml @@ -1,11 +1,12 @@ Vitellius - Vitellius, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Vitellius + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Vitellius, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor - + Vitellius + Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. + Philadelphia: Gebbie, 1883. + \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-eng2.xml index 0d221d767..95ef4fbc6 100644 --- a/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-eng2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + - <rs key="Vitellius">Vitellius</rs> from The Lives of the Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Vitellius + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -29,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive @@ -78,7 +74,7 @@ by the flatterers and detractors of Vitellius, after he became emperor, unless the fortunes of the family varied before. There is extant a memoir addressed by Quintus Eulogius to Quintus Vitellius, quzestor to the Divine Augustus, in which - it is said, that the Vitellii were descended from Faunus, king of the aborigines, and Vitellia,Faunus was supposed + it is said, that the Vitellii were descended from Faunus, king of the aborigines, and Vitellia,Faunus was supposed to be the third king who reigned over the original inhabitants of the central parts of Italy, Saturn being the first. Virgil makes his wife's name Marica: Hunc Fauna, et nympha genitum Laurente Marica diff --git a/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-lat2.xml index c04129f46..be423c567 100644 --- a/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo019/phi1348.abo019.perseus-lat2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + + + - Vitellius from De Vita Caesarum - - C. Suetonius Tranquillus + Vitellius + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University @@ -16,7 +16,7 @@ William Merrill David Smith - Fund for the Improvement of Postsecondary Education + Fund for the Improvement of Postsecondary Education Trustees of Tufts University @@ -24,19 +24,39 @@ Perseus Project 2000-08-01 - + - 3519018276 + + + De Vita Caesarum Libri VIII + C. Suetonius Tranquillus + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + + -

This pointer pattern extracts chapter

 + + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + - + @@ -47,308 +67,333 @@ -Capitains, CTS and Bump + Capitains, CTS and Bump edited markup split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + -
-
- -

Vitelliorum originem alii aliam et quidem diuersissimam tradunt, partim ueterem et - nobilem, partim uero nouam et obscuram atque etiam sordidam; quod ego per adulatores - obtrectatoresque imperatoris Vitelli euenisse opinarer, nisi aliquanto prius de familiae - condicione uariatum esset. extat Q. †Elogi ad Quintum - Vitellium Diui Augusti quaestorem libellus, quo continetur, Vitellios Fauno Aboriginum - rege et Vitellia, quae multis locis pro numine coleretur, ortos toto Latio imperasse; - horum residuam stirpem ex Sabinis transisse Romam atque inter patricios adlectam; - indicia stirpis mansisse diu uiam Vitelliam ab - Ianiculo ad mare usque, item coloniam eiusdem nominis, quam gentili copia aduersus - Aequiculos tutandam olim depoposcissent; tempore deinde Samnitici belli praesidio in - Apuliam misso quosdam ex Vitellis subsedisse Nuceriae eorumque progeniem longo post - interuallo repetisse urbem atque ordinem senatorium.

-
-
- -

contra plures auctorem generis libertinum prodiderunt, Cassius Seuerus nec minus alii - eundem et sutorem ueteramentarium, cuius filius sectionibus et cognituris uberius - compendium nanctus, ex muliere uulgari, Antiochi cuiusdam furnariam exercentis filia, - equitem R. genuerit. sed quod discrepat, sit in medio. - ceterum P. Vitellius domo Nuceria, siue ille stirpis antiquae siue pudendis parentibus - atque auis, eques certe R. et rerum Augusti procurator, quattuor filios amplissimae - dignitatis cognomines ac tantum praenominibus distinctos reliquit Aul(um), Q(uintum), - P(ublium), L(ucium). Aulus in consulatu obiit, quem cum Domitio Neronis Caesaris patre - inierat, praelautus alioqui famosusque cenarum magnificentia. Quintus caruit ordine, cum - auctore Tiberio secerni minus idoneos senatores remouerique placuisset. P(ublius), Germanici comes, Cn. Pisonem inimicum et interfectorem eius - accusauit condemnauitque, ac post praeturae honorem inter Seiani conscios arreptus et in - custodiam fratri datus scalpro librario uenas sibi incidit, nec tam mortis paenitentia - quam suorum obtestatione obligari curarique se passus in eadem custodia morbo periit. - L(ucius) ex consulatu Syriae praepositus, Artabanum - Parthorum regem summis artibus non modo ad conloquium suum, sed etiam ad ueneranda - legionum signa pellexit. mox cum Claudio principe duos insuper ordinarios consulatus - censuramque gessit. curam quoque imperi sustinuit absente eo expeditione Britannica; uir - innocens et industrius, sed amore libertinae perinfamis, cuius etiam saliuis melle - commixtis, ne clam quidem aut raro sed cotidie ac palam, arterias et fauces pro remedio - fouebat. idem miri in adulando ingenii primus C. - Caesarem adorare ut deum instituit, cum reuersus ex Syria non aliter adire ausus esset - quam capite uelato circumuertensque se, deinde procumbens. Claudium uxoribus libertisque - addictum ne qua non arte demereretur, proximo munere a Messalina petit ut sibi pedes - praeberet excalciandos; detractumque socculum dextrum inter togam tunicasque gestauit - assidue, nonnumquam osculabundus. Narcissi quoque et Pallantis imagines aureas inter Lares - coluit. huius et illa uox est: 'saepe facias,' cum saeculares ludos edenti Claudio - gratularetur.

-
-
- -

decessit paralysi altero die quam correptus est, duobus filiis superstitibus, quos ex - Sestilia probatissima nec ignobili femina editos consules uidit, et quidem eodem ambos - totoque anno, cum maiori minor in sex menses successisset. defunctum senatus publico - funere honorauit, item statua pro rostris cum hac inscriptione: pietatis immobilis - erga principem.

-

A. Vitellius L. filius imperator natus est VIII. Kal. Oct., uel ut quidam VII. Id. Sept., - Druso Caesare Norbano Flacco cons. genituram eius praedictam a mathematicis ita parentes - exhorruerunt, ut pater magno opere semper contenderit, ne qua ei prouincia uiuo se - committeretur, mater et missum ad legiones et appellatum imperatorem pro afflicto statim - lamentata sit. pueritiam primamque adulescentiam Capreis egit inter Tiberiana scorta, et - ipse perpetuo spintheriae cognomine notatus existimatusque corporis gratia - initium et causa incrementorum patri fuisse;

-
-
- -

sequenti quoque aetate omnibus probris contaminatus, praecipuum in aula locum tenuit, - Gaio per aurigandi, Claudio per aleae studium familiaris, sed aliquanto Neroni acceptior, - cum propter eadem haec, tum peculiari merito, quod praesidens certamini Neroneo cupientem - inter citharoedos contendere nec quamuis flagitantibus cunctis promittere audentem ideoque - egressum theatro reuocauerat, quasi perseuerantis populi legatione suscepta, exorandumque - praebuerat.

-
-
- -

Trium itaque principum indulgentia non solum honoribus uerum et sacerdotiis amplissimis - auctus, proconsulatum Africae post haec curamque operum publicorum administrauit et - uoluntate dispari et existimatione. in prouincia singularem innocentiam praestitit biennio - continuato, cum succedenti fratri legatus substitisset; at in urbano officio dona atque - ornamenta templorum subripuisse et commutasse quaedam ferebatur proque auro et argento - stagnum et aurichalcum supposuisse.

-
-
- -

Vxorem habuit Petroniam consularis uiri filiam et ex ea filium Petronianum captum altero - oculo. hunc heredem a matre sub condicione institutum, si de potestate patris exisset, - manu emisit breuique, ut creditum est, interemit, insimulatum insuper parricidii et quasi - paratum ad scelus uenenum ex conscientia hausisset. duxit mox Galeriam Fundanam praetorio - patre ac de hac quoque liberos utriusque sexus tulit, sed marem titubantia oris prope - mutum et elinguem.

-
-
- -

A Galba in inferiorem Germaniam contra opinionem missus est. adiutum putant T. Vini - suffragio, tunc potentissimi et cui iam pridem per communem factionis Venetae fauorem - conciliatus esset; nisi quod Galba prae se tulit nullos minus metuendos quam qui de solo - uictu cogitarent, ac posse prouincialibus copiis profundam gulam eius expleri, ut cuiuis - euidens sit contemptu magis quam gratia electum. satis - constat exituro uiaticum defuisse, tanta egestate rei familiaris, ut uxore et liberis, - quos Romae relinquebat, meritorio cenaculo abditis domum in reliquam partem anni ablocaret - utque ex aure matris detractum unionem pignerauerit ad itineris impensas. creditorum - quidem praestolantium ac detinentium turbam et in iis Sinuessanos Formianosque, quorum - publica uectigalia interuerterat, non nisi terrore calumniae amouit, cum libertino cuidam - acerbius debitum reposcenti iniuriarum formulam, quasi calce ab eo percussus, intendisset - nec aliter quam extortis quinquaginta sestertiis remisisset.

-

Aduenientem male animatus erga principem exercitus pronusque ad res nouas libens ac - supinis manibus excepit uelut dono deum oblatum, ter consulis filium, aetate integra, - facili ac prodigo animo. quam ueterem de se persuasionem Vitellius recentibus etiam - experimentis auxerat, tota uia caligatorum quoque militum obuios exosculans perque stabula - ac deuersoria mulionibus ac uiatoribus praeter modum comis, ut mane singulos iamne - iantassent sciscitaretur seque fecisse ructu quoque ostenderet.

-
-
- -

castra uero ingressus nihil cuiquam poscenti negauit atque etiam ultro ignominiosis - notas, reis sordes, damnatis supplicia dempsit. quare uixdum mense transacto, neque diei - neque temporis ratione habita, ac iam uespere, subito a militibus e cubiculo raptus, ita - ut erat in ueste domestica, imperator est consalutatus circumlatusque per celeberrimos - uicos, strictum Diui Iulii gladium tenens detractum delubro Martis atque in - prima gratulatione porrectum sibi a quodam. nec ante in - praetorium rediit quam flagrante triclinio ex conceptu camini, cum quidem consternatis et - quasi omine aduerso anxiis omnibus: 'bono,' inquit, 'animo estote! nobis adluxit,' nullo - sermone alio apud milites usus. consentiente deinde etiam superioris prouinciae exercitu, - qui prior a Galba ad senatum defecerat, cognomen Germanici delatum ab uniuersis cupide - recepit, Augusti distulit, Caesaris in perpetuum recusauit.

-
-
- -

ac subinde caede Galbae adnuntiata, compositis Germanicis rebus, partitus est copias, - quas aduersus Othonem praemitteret quasque ipse perduceret. praemisso agmine laetum euenit - auspicium, siquidem a parte dextra repente aquila aduolauit lustratisque signis ingressos - uiam sensim antecessit. at contra ipso mouente statuae equestres, cum plurifariam ei - ponerentur, fractis repente cruribus pariter corruerunt, et laurea, quam religiosissime - circumdederat, in profluentem excidit; mox Viennae pro tribunali iura reddenti gallinaceus - supra umerum ac deinde in capite astitit. quibus ostentis par respondit exitus; nam - confirmatum per legatos suos imperium per se retinere non potuit.

-
-
- -

De Betriacensi uictoria et Othonis exitu, cum adhuc in Gallia esset, audiit nihilque - cunctatus, quicquid praetorianarum cohortium fuit, ut pessimi exempli, uno exauctorauit - edicto iussas tribunis tradere arma. centum autem atque uiginti, quorum libellos Othoni - datos inuenerat exposcentium praemium ob editam in caede Galbae operam, conquiri et - supplicio adfici imperauit, egregie prorsus atque magnifice et ut summi principis spem - ostenderet, nisi cetera magis ex natura et priore uita sua quam ex imperii maiestate - gessisset. namque itinere incohato per medias ciuitates - ritu triumphantium uectus est perque flumina delicatissimis nauigiis et uariarum coronarum - genere redimitis, inter profusissimos obsoniorum apparatus, nulla familiae aut militis - disciplina, rapinas ac petulantiam omnium in iocum uertens, qui non contenti epulo ubique - publice praebito, quoscumque libuisset in libertatem asserebant, uerbera et plagas, saepe - uulnera, nonnumquam necem repraesentantes aduersantibus. - utque campos, in quibus pugnatum est, adit, abhorrentis quosdam cadauerum tabem - detestabili uoce confirmare ausus est, optime olere occisum hostem et melius ciuem. nec eo - setius ad leniendam grauitatem odoris plurimum meri propalam hausit passimque diuisit. - pari uanitate atque insolentia lapidem memoriae Othonis inscriptum intuens dignum eo - Mausoleo ait, pugionemque, quo is se occiderat, in Agrippinensem coloniam misit Marti - dedicandum. in Appennini quidem iugis etiam peruigilium egit.

-
-
- -

urbem denique ad classicum introiit paludatus ferroque succinctus, inter signa atque - uexilla, sagulatis comitibus ac detectis commilitonum armis.

-

Magis deinde ac magis omni diuino humanoque iure neglecto Alliensi die pontificatum - maximum cepit, comitia in decem annos ordinauit seque perpetuum consulem. et ne cui dubium - foret, quod exemplar regendae rei p. eligeret, medio Martio campo adhibita publicorum - sacerdotum frequentia inferias Neroni dedit ac sollemni conuiuio citharoedum placentem - palam admonuit, ut aliquid et de dominico diceret, incohantique Neroniana cantica primus - exultans etiam plausit.

-
-
- -

talibus principiis magnam imperii partem non nisi consilio et arbitrio uilissimi cuiusque - histrionum et aurigarum administrauit et maxime Asiatici liberti. hunc adulescentulum - mutua libidine constupratum, mox taedio profugum cum Puteolis poscam uendentem - reprehendisset, coiecit in compedes statimque soluit et rursus in deliciis habuit; iterum - deinde ob nimiam contumaciam et furacitatem grauatus circumforano lanistae uendidit - dilatumque ad finem muneris repente subripuit et prouincia demum accepta manumisit ac - primo imperii die aureis donauit anulis super cenam, cum mane rogantibus pro eo cunctis - detestatus esset seuerissime talem equestris ordinis maculam.

-
-
- -

Sed uel praecipue luxuriae saeuitiaeque deditus epulas trifariam semper, interdum - quadrifariam dispertiebat, in iantacula et prandia et cenas comisationesque, facile - omnibus sufficiens uomitandi consuetudine. indicebat autem aliud alii eadem die, nec - cuiquam minus singuli apparatus quadringenis milibus nummum constiterunt. famosissima super ceteras fuit cena data ei aduenticia a fratre, in qua - duo milia lectissimorum piscium, septem auium apposita traduntur. hanc quoque exuperauit - ipse dedicatione patinae, quam ob immensam magnitudinem clipeum Mineruae πολιούχου dictitabat. in hac scarorum iocinera, phasianarum - et pauonum cerebella, linguas phoenicopterum, murenarum lactes a Parthia usque fretoque - Hispanico per nauarchos ac triremes petitarum commiscuit. ut autem homo non profundae modo sed intempestiuae quoque ac sordidae gulae, ne in - sacrificio quidem umquam aut itinere ullo temperauit, quin inter altaria ibidem statim - uiscus et farris †paene rapta e foco manderet circaque uiarum popinas fumantia obsonia uel - pridiana atque semesa.

-
-
- -

Pronus uero ad cuiuscumque et quacumque de causa necem atque supplicium nobiles uiros, - condiscipulos et aequales suos, omnibus blanditiis tantum non ad societatem imperii - adlicefactos uario genere fraudis occidit, etiam unum ueneno manu sua porrecto in aquae - frigidae potione, quam is adfectus febre poposcerat. tum - faeneratorum et stipulatorum publicanorumque, qui umquam se aut Romae debitum aut in uia - portorium flagitassent, uix ulli pepercit; ex quibus quendam in ipsa salutatione supplicio - traditum statimque reuocatum, cunctis clementiam laudantibus, coram interfici iussit, - uelle se dicens pascere oculos; alterius poenae duos filios adiecit deprecari pro patre - conatos. sed et equitem R. proclamantem, cum raperetur - ad poenam: 'heres meus es,' exhibere testamenti tabulas coegit, utque legit coheredem sibi - libertum eius ascriptum, iugulari cum liberto imperauit. quosdam et de plebe ob id ipsum, - quod Venetae factioni clare male dixerant, interemit contemptu sui et noua spe id ausos - opinatus. nullis tamen infensior quam uernaculis et - mathematicis, ut quisque deferretur, inauditum capite puniebat exacerbatus, quod post - edictum suum, quo iubebat intra Kal. Oct. urbe Italiaque mathematici excederent, statim - libellus propositus est, et Chaldaeos dicere, bonum factum, ne Vitellius Germanicus intra - eundem Kalendarum diem usquam esset. suspectus et in - morte matris fuit, quasi aegrae praeberi cibum prohibuisset, uaticinante Chatta muliere, - cui uelut oraculo adquiescebat, ita demum firmiter ac diutissime imperaturum, si superstes - parenti extitisset. alii tradunt ipsam taedio praesentium et imminentium metu uenenum a - filio impetrasse, haud sane difficulter.

-
-
- -

Octauo imperii mense desciuerunt ab eo exercitus Moesiarum atque Pannoniae, item ex - transmarinis Iudaicus et Syriaticus, ac pars in absentis pars in praesentis Vespasiani - uerba iurarunt. ad retinendum ergo ceterorum hominum studium ac fauorem nihil non publice - priuatimque nullo adhibito modo largitus est. dilectum quoque ea condicione in urbe egit, - ut uoluntariis non modo missionem post uictoriam, sed etiam ueteranorum iustaeque militiae - commoda polliceretur. urgenti deinde terra marique hosti - hinc fratrem cum classe ac tironibus et gladiatorum manu opposuit, hinc Betriacenses - copias et duces; atque ubique aut superatus aut proditus salutem sibi et milies sestertium - a Flauio Sabino Vespasiani fratre pepigit; statimque pro gradibus Palati apud frequentes - milites cedere se imperio quod inuitus recepisset professus, cunctis reclamantibus rem - distulit ac nocte interposita primo diluculo sordidatus descendit ad rostra multisque cum - lacrimis eadem illa, uerum e libello testatus est. - rursus interpellante milite ac populo et ne deficeret hortante omnemque operam suam - certatim pollicente, animum resumpsit Sabinumque et reliquos Flauianos nihil iam metuentis - ui subita in Capitolium compulit succensoque templo Iouis Optimi Maximi oppressit, cum et - proelium et incendium e Tiberiana prospiceret domo inter epulas. non multo post paenitens - facti et in alios culpam conferens uocata contione iurauit coegitque iurare et ceteros - nihil sibi antiquius quiete publica fore. tunc solutum a - latere pugionem consuli primum, deinde illo recusante magistratibus ac mox senatoribus - singulis porrigens, nullo recipiente, quasi in aede Concordiae positurus abscessit. sed - quibusdam adclamantibus ipsum esse Concordiam, rediit nec solum retinere se ferrum - affirmauit, uerum etiam Concordiae recipere cognomen;

-
-
- -

suasitque senatui, ut legatos cum uirginibus Vestalibus mitterent pacem aut certe tempus - ad consultandum petituros.

-

Postridie responsa opperienti nuntiatum est per exploratorem hostes appropinquare. - continuo igitur abstrusus gestatoria sella duobus solis comitibus, pistore et coco, - Auentinum et paternam domum clam petit, ut inde in Campaniam fugeret; mox leui rumore et - incerto, tamquam pax impetrata esset, referri se in Palatium passus est. ubi cum deserta - omnia repperisset, dilabentibus et qui simul erant, zona se aureorum plena circumdedit - confugitque in cellulam ianitoris, religato pro foribus cane lectoque et culcita - obiectis.

-
-
- -

Irruperant iam agminis antecessores ac nemine obuio rimabantur, ut fit, singula. ab his - extractus e latebra. sciscitantes, quis esset—nam ignorabatur—et ubi esse Vitellium - sciret, mendacio elusit; deinde agnitus rogare non destitit, quasi quaedam de salute - Vespasiani dicturus, ut custodiretur interim uel in carcere, donec religatis post terga - manibus, iniecto ceruicibus laqueo, ueste discissa seminudus in forum tractus est inter - magna rerum uerborumque ludibria per totum uiae Sacrae spatium, reducto coma capite, ceu - noxii solent, atque etiam mento mucrone gladii subrecto, ut uisendam praeberet faciem neue - summitteret; quibusdam stercore et caeno incessentibus, - aliis incendiarium et patinarium uociferantibus, parte uulgi etiam corporis uitia - exprobrante; erat enim in eo enormis proceritas, facies rubida plerumque ex uinulentia, - uenter obesus, alterum femur subdebile impulsu olim quadrigae, cum auriganti Gaio - ministratorem exhiberet. tandem apud Gemonias minutissimis ictibus excarnificatus atque - confectus est et inde unco tractus in Tiberim.

-
-
- -

Periit cum fratre et filio anno uitae septimo quinquagesimo; nec fefellit coiectura eorum - qui augurio, quod factum ei Viennae ostendimus, non aliud portendi praedixerant quam - uenturum in alicuius Gallicani hominis potestatem, siquidem ab Antonio Primo aduersarum - partium duce oppressus est, cui Tolosae nato cognomen in pueritia Becco fuerat: id ualet - gallinacei rostrum.

+ +
+
+ +

Vitelliorum originem alii aliam et quidem diuersissimam tradunt, partim ueterem et + nobilem, partim uero nouam et obscuram atque etiam sordidam; quod ego per adulatores + obtrectatoresque imperatoris Vitelli euenisse opinarer, nisi aliquanto prius de familiae + condicione uariatum esset. extat Q. †Elogi ad Quintum + Vitellium Diui Augusti quaestorem libellus, quo continetur, Vitellios Fauno Aboriginum + rege et Vitellia, quae multis locis pro numine coleretur, ortos toto Latio imperasse; + horum residuam stirpem ex Sabinis transisse Romam atque inter patricios adlectam; + indicia stirpis mansisse diu uiam Vitelliam ab + Ianiculo ad mare usque, item coloniam eiusdem nominis, quam gentili copia aduersus + Aequiculos tutandam olim depoposcissent; tempore deinde Samnitici belli praesidio in + Apuliam misso quosdam ex Vitellis subsedisse Nuceriae eorumque progeniem longo post + interuallo repetisse urbem atque ordinem senatorium.

+
+
+ +

contra plures auctorem generis libertinum prodiderunt, Cassius Seuerus nec minus alii + eundem et sutorem ueteramentarium, cuius filius sectionibus et cognituris uberius + compendium nanctus, ex muliere uulgari, Antiochi cuiusdam furnariam exercentis filia, + equitem R. genuerit. sed quod discrepat, sit in medio. + ceterum P. Vitellius domo Nuceria, siue ille stirpis antiquae siue pudendis parentibus + atque auis, eques certe R. et rerum Augusti procurator, quattuor filios amplissimae + dignitatis cognomines ac tantum praenominibus distinctos reliquit Aul(um), Q(uintum), + P(ublium), L(ucium). Aulus in consulatu obiit, quem cum Domitio Neronis Caesaris patre + inierat, praelautus alioqui famosusque cenarum magnificentia. Quintus caruit ordine, cum + auctore Tiberio secerni minus idoneos senatores remouerique placuisset. P(ublius), Germanici comes, Cn. Pisonem inimicum et interfectorem + eius accusauit condemnauitque, ac post praeturae honorem inter Seiani conscios arreptus + et in custodiam fratri datus scalpro librario uenas sibi incidit, nec tam mortis + paenitentia quam suorum obtestatione obligari curarique se passus in eadem custodia + morbo periit. L(ucius) ex consulatu Syriae + praepositus, Artabanum Parthorum regem summis artibus non modo ad conloquium suum, sed + etiam ad ueneranda legionum signa pellexit. mox cum Claudio principe duos insuper + ordinarios consulatus censuramque gessit. curam quoque imperi sustinuit absente eo + expeditione Britannica; uir innocens et industrius, sed amore libertinae perinfamis, + cuius etiam saliuis melle commixtis, ne clam quidem aut raro sed cotidie ac palam, + arterias et fauces pro remedio fouebat. idem miri in + adulando ingenii primus C. Caesarem adorare ut deum instituit, cum reuersus ex Syria non + aliter adire ausus esset quam capite uelato circumuertensque se, deinde procumbens. + Claudium uxoribus libertisque addictum ne qua non arte demereretur, proximo munere a + Messalina petit ut sibi pedes praeberet excalciandos; detractumque socculum dextrum + inter togam tunicasque gestauit assidue, nonnumquam osculabundus. Narcissi quoque et + Pallantis imagines aureas inter Lares coluit. huius et illa uox est: 'saepe facias,' cum + saeculares ludos edenti Claudio gratularetur.

+
+
+ +

decessit paralysi altero die quam correptus est, duobus filiis superstitibus, quos ex + Sestilia probatissima nec ignobili femina editos consules uidit, et quidem eodem ambos + totoque anno, cum maiori minor in sex menses successisset. defunctum senatus publico + funere honorauit, item statua pro rostris cum hac inscriptione: pietatis + immobilis erga principem.

+

A. Vitellius L. filius imperator natus est VIII. Kal. Oct., uel ut quidam VII. Id. + Sept., Druso Caesare Norbano Flacco cons. genituram eius praedictam a mathematicis ita + parentes exhorruerunt, ut pater magno opere semper contenderit, ne qua ei prouincia uiuo + se committeretur, mater et missum ad legiones et appellatum imperatorem pro afflicto + statim lamentata sit. pueritiam primamque adulescentiam Capreis egit inter Tiberiana + scorta, et ipse perpetuo spintheriae cognomine notatus existimatusque + corporis gratia initium et causa incrementorum patri fuisse;

+
+
+ +

sequenti quoque aetate omnibus probris contaminatus, praecipuum in aula locum tenuit, + Gaio per aurigandi, Claudio per aleae studium familiaris, sed aliquanto Neroni + acceptior, cum propter eadem haec, tum peculiari merito, quod praesidens certamini + Neroneo cupientem inter citharoedos contendere nec quamuis flagitantibus cunctis + promittere audentem ideoque egressum theatro reuocauerat, quasi perseuerantis populi + legatione suscepta, exorandumque praebuerat.

+
+
+ +

Trium itaque principum indulgentia non solum honoribus uerum et sacerdotiis amplissimis + auctus, proconsulatum Africae post haec curamque operum publicorum administrauit et + uoluntate dispari et existimatione. in prouincia singularem innocentiam praestitit + biennio continuato, cum succedenti fratri legatus substitisset; at in urbano officio + dona atque ornamenta templorum subripuisse et commutasse quaedam ferebatur proque auro + et argento stagnum et aurichalcum supposuisse.

+
+
+ +

Vxorem habuit Petroniam consularis uiri filiam et ex ea filium Petronianum captum + altero oculo. hunc heredem a matre sub condicione institutum, si de potestate patris + exisset, manu emisit breuique, ut creditum est, interemit, insimulatum insuper + parricidii et quasi paratum ad scelus uenenum ex conscientia hausisset. duxit mox + Galeriam Fundanam praetorio patre ac de hac quoque liberos utriusque sexus tulit, sed + marem titubantia oris prope mutum et elinguem.

+
+
+ +

A Galba in inferiorem Germaniam contra opinionem missus est. adiutum putant T. Vini + suffragio, tunc potentissimi et cui iam pridem per communem factionis Venetae fauorem + conciliatus esset; nisi quod Galba prae se tulit nullos minus metuendos quam qui de solo + uictu cogitarent, ac posse prouincialibus copiis profundam gulam eius expleri, ut cuiuis + euidens sit contemptu magis quam gratia electum. satis + constat exituro uiaticum defuisse, tanta egestate rei familiaris, ut uxore et liberis, + quos Romae relinquebat, meritorio cenaculo abditis domum in reliquam partem anni + ablocaret utque ex aure matris detractum unionem pignerauerit ad itineris impensas. + creditorum quidem praestolantium ac detinentium turbam et in iis Sinuessanos + Formianosque, quorum publica uectigalia interuerterat, non nisi terrore calumniae + amouit, cum libertino cuidam acerbius debitum reposcenti iniuriarum formulam, quasi + calce ab eo percussus, intendisset nec aliter quam extortis quinquaginta sestertiis + remisisset.

+

Aduenientem male animatus erga principem exercitus pronusque ad res nouas libens ac + supinis manibus excepit uelut dono deum oblatum, ter consulis filium, aetate integra, + facili ac prodigo animo. quam ueterem de se persuasionem Vitellius recentibus etiam + experimentis auxerat, tota uia caligatorum quoque militum obuios exosculans perque + stabula ac deuersoria mulionibus ac uiatoribus praeter modum comis, ut mane singulos + iamne iantassent sciscitaretur seque fecisse ructu quoque ostenderet.

+
+
+ +

castra uero ingressus nihil cuiquam poscenti negauit atque etiam ultro ignominiosis + notas, reis sordes, damnatis supplicia dempsit. quare uixdum mense transacto, neque diei + neque temporis ratione habita, ac iam uespere, subito a militibus e cubiculo raptus, ita + ut erat in ueste domestica, imperator est consalutatus circumlatusque per celeberrimos + uicos, strictum Diui Iulii gladium tenens detractum delubro Martis atque in + prima gratulatione porrectum sibi a quodam. nec ante + in praetorium rediit quam flagrante triclinio ex conceptu camini, cum quidem + consternatis et quasi omine aduerso anxiis omnibus: 'bono,' inquit, 'animo estote! nobis + adluxit,' nullo sermone alio apud milites usus. consentiente deinde etiam superioris + prouinciae exercitu, qui prior a Galba ad senatum defecerat, cognomen Germanici delatum + ab uniuersis cupide recepit, Augusti distulit, Caesaris in perpetuum recusauit.

+
+
+ +

ac subinde caede Galbae adnuntiata, compositis Germanicis rebus, partitus est copias, + quas aduersus Othonem praemitteret quasque ipse perduceret. praemisso agmine laetum + euenit auspicium, siquidem a parte dextra repente aquila aduolauit lustratisque signis + ingressos uiam sensim antecessit. at contra ipso mouente statuae equestres, cum + plurifariam ei ponerentur, fractis repente cruribus pariter corruerunt, et laurea, quam + religiosissime circumdederat, in profluentem excidit; mox Viennae pro tribunali iura + reddenti gallinaceus supra umerum ac deinde in capite astitit. quibus ostentis par + respondit exitus; nam confirmatum per legatos suos imperium per se retinere non + potuit.

+
+
+ +

De Betriacensi uictoria et Othonis exitu, cum adhuc in Gallia esset, audiit nihilque + cunctatus, quicquid praetorianarum cohortium fuit, ut pessimi exempli, uno exauctorauit + edicto iussas tribunis tradere arma. centum autem atque uiginti, quorum libellos Othoni + datos inuenerat exposcentium praemium ob editam in caede Galbae operam, conquiri et + supplicio adfici imperauit, egregie prorsus atque magnifice et ut summi principis spem + ostenderet, nisi cetera magis ex natura et priore uita sua quam ex imperii maiestate + gessisset. namque itinere incohato per medias + ciuitates ritu triumphantium uectus est perque flumina delicatissimis nauigiis et + uariarum coronarum genere redimitis, inter profusissimos obsoniorum apparatus, nulla + familiae aut militis disciplina, rapinas ac petulantiam omnium in iocum uertens, qui non + contenti epulo ubique publice praebito, quoscumque libuisset in libertatem asserebant, + uerbera et plagas, saepe uulnera, nonnumquam necem repraesentantes aduersantibus. + utque campos, in quibus pugnatum est, adit, + abhorrentis quosdam cadauerum tabem detestabili uoce confirmare ausus est, optime olere + occisum hostem et melius ciuem. nec eo setius ad leniendam grauitatem odoris plurimum + meri propalam hausit passimque diuisit. pari uanitate atque insolentia lapidem memoriae + Othonis inscriptum intuens dignum eo Mausoleo ait, pugionemque, quo is se occiderat, in + Agrippinensem coloniam misit Marti dedicandum. in Appennini quidem iugis etiam + peruigilium egit.

+
+
+ +

urbem denique ad classicum introiit paludatus ferroque succinctus, inter signa atque + uexilla, sagulatis comitibus ac detectis commilitonum armis.

+

Magis deinde ac magis omni diuino humanoque iure neglecto Alliensi die pontificatum + maximum cepit, comitia in decem annos ordinauit seque perpetuum consulem. et ne cui + dubium foret, quod exemplar regendae rei p. eligeret, medio Martio campo adhibita + publicorum sacerdotum frequentia inferias Neroni dedit ac sollemni conuiuio citharoedum + placentem palam admonuit, ut aliquid et de dominico diceret, incohantique Neroniana + cantica primus exultans etiam plausit.

+
+
+ +

talibus principiis magnam imperii partem non nisi consilio et arbitrio uilissimi + cuiusque histrionum et aurigarum administrauit et maxime Asiatici liberti. hunc + adulescentulum mutua libidine constupratum, mox taedio profugum cum Puteolis poscam + uendentem reprehendisset, coiecit in compedes statimque soluit et rursus in deliciis + habuit; iterum deinde ob nimiam contumaciam et furacitatem grauatus circumforano + lanistae uendidit dilatumque ad finem muneris repente subripuit et prouincia demum + accepta manumisit ac primo imperii die aureis donauit anulis super cenam, cum mane + rogantibus pro eo cunctis detestatus esset seuerissime talem equestris ordinis + maculam.

+
+
+ +

Sed uel praecipue luxuriae saeuitiaeque deditus epulas trifariam semper, interdum + quadrifariam dispertiebat, in iantacula et prandia et cenas comisationesque, facile + omnibus sufficiens uomitandi consuetudine. indicebat autem aliud alii eadem die, nec + cuiquam minus singuli apparatus quadringenis milibus nummum constiterunt. famosissima super ceteras fuit cena data ei aduenticia a + fratre, in qua duo milia lectissimorum piscium, septem auium apposita traduntur. hanc + quoque exuperauit ipse dedicatione patinae, quam ob immensam magnitudinem clipeum + Mineruae πολιούχου dictitabat. in hac scarorum + iocinera, phasianarum et pauonum cerebella, linguas phoenicopterum, murenarum lactes a + Parthia usque fretoque Hispanico per nauarchos ac triremes petitarum commiscuit. + ut autem homo non profundae modo sed intempestiuae + quoque ac sordidae gulae, ne in sacrificio quidem umquam aut itinere ullo temperauit, + quin inter altaria ibidem statim uiscus et farris †paene rapta e foco manderet circaque + uiarum popinas fumantia obsonia uel pridiana atque semesa.

+
+
+ +

Pronus uero ad cuiuscumque et quacumque de causa necem atque supplicium nobiles uiros, + condiscipulos et aequales suos, omnibus blanditiis tantum non ad societatem imperii + adlicefactos uario genere fraudis occidit, etiam unum ueneno manu sua porrecto in aquae + frigidae potione, quam is adfectus febre poposcerat. + tum faeneratorum et stipulatorum publicanorumque, qui umquam se aut Romae debitum aut in + uia portorium flagitassent, uix ulli pepercit; ex quibus quendam in ipsa salutatione + supplicio traditum statimque reuocatum, cunctis clementiam laudantibus, coram interfici + iussit, uelle se dicens pascere oculos; alterius poenae duos filios adiecit deprecari + pro patre conatos. sed et equitem R. proclamantem, cum + raperetur ad poenam: 'heres meus es,' exhibere testamenti tabulas coegit, utque legit + coheredem sibi libertum eius ascriptum, iugulari cum liberto imperauit. quosdam et de + plebe ob id ipsum, quod Venetae factioni clare male dixerant, interemit contemptu sui et + noua spe id ausos opinatus. nullis tamen infensior + quam uernaculis et mathematicis, ut quisque deferretur, inauditum capite puniebat + exacerbatus, quod post edictum suum, quo iubebat intra Kal. Oct. urbe Italiaque + mathematici excederent, statim libellus propositus est, et Chaldaeos dicere, bonum + factum, ne Vitellius Germanicus intra eundem Kalendarum diem usquam esset. suspectus et in morte matris fuit, quasi aegrae praeberi cibum + prohibuisset, uaticinante Chatta muliere, cui uelut oraculo adquiescebat, ita demum + firmiter ac diutissime imperaturum, si superstes parenti extitisset. alii tradunt ipsam + taedio praesentium et imminentium metu uenenum a filio impetrasse, haud sane + difficulter.

+
+
+ +

Octauo imperii mense desciuerunt ab eo exercitus Moesiarum atque Pannoniae, item ex + transmarinis Iudaicus et Syriaticus, ac pars in absentis pars in praesentis Vespasiani + uerba iurarunt. ad retinendum ergo ceterorum hominum studium ac fauorem nihil non + publice priuatimque nullo adhibito modo largitus est. dilectum quoque ea condicione in + urbe egit, ut uoluntariis non modo missionem post uictoriam, sed etiam ueteranorum + iustaeque militiae commoda polliceretur. urgenti + deinde terra marique hosti hinc fratrem cum classe ac tironibus et gladiatorum manu + opposuit, hinc Betriacenses copias et duces; atque ubique aut superatus aut proditus + salutem sibi et milies sestertium a Flauio Sabino Vespasiani fratre pepigit; statimque + pro gradibus Palati apud frequentes milites cedere se imperio quod inuitus recepisset + professus, cunctis reclamantibus rem distulit ac nocte interposita primo diluculo + sordidatus descendit ad rostra multisque cum lacrimis eadem illa, uerum e libello + testatus est. rursus interpellante milite ac populo et + ne deficeret hortante omnemque operam suam certatim pollicente, animum resumpsit + Sabinumque et reliquos Flauianos nihil iam metuentis ui subita in Capitolium compulit + succensoque templo Iouis Optimi Maximi oppressit, cum et proelium et incendium e + Tiberiana prospiceret domo inter epulas. non multo post paenitens facti et in alios + culpam conferens uocata contione iurauit coegitque iurare et ceteros nihil sibi + antiquius quiete publica fore. tunc solutum a latere + pugionem consuli primum, deinde illo recusante magistratibus ac mox senatoribus singulis + porrigens, nullo recipiente, quasi in aede Concordiae positurus abscessit. sed quibusdam + adclamantibus ipsum esse Concordiam, rediit nec solum retinere se ferrum affirmauit, + uerum etiam Concordiae recipere cognomen;

+
+
+ +

suasitque senatui, ut legatos cum uirginibus Vestalibus mitterent pacem aut certe + tempus ad consultandum petituros.

+

Postridie responsa opperienti nuntiatum est per exploratorem hostes appropinquare. + continuo igitur abstrusus gestatoria sella duobus solis comitibus, pistore et coco, + Auentinum et paternam domum clam petit, ut inde in Campaniam fugeret; mox leui rumore et + incerto, tamquam pax impetrata esset, referri se in Palatium passus est. ubi cum deserta + omnia repperisset, dilabentibus et qui simul erant, zona se aureorum plena circumdedit + confugitque in cellulam ianitoris, religato pro foribus cane lectoque et culcita + obiectis.

+
+
+ +

Irruperant iam agminis antecessores ac nemine obuio rimabantur, ut fit, singula. ab his + extractus e latebra. sciscitantes, quis esset—nam ignorabatur—et ubi esse Vitellium + sciret, mendacio elusit; deinde agnitus rogare non destitit, quasi quaedam de salute + Vespasiani dicturus, ut custodiretur interim uel in carcere, donec religatis post terga + manibus, iniecto ceruicibus laqueo, ueste discissa seminudus in forum tractus est inter + magna rerum uerborumque ludibria per totum uiae Sacrae spatium, reducto coma capite, ceu + noxii solent, atque etiam mento mucrone gladii subrecto, ut uisendam praeberet faciem + neue summitteret; quibusdam stercore et caeno + incessentibus, aliis incendiarium et patinarium uociferantibus, parte uulgi etiam + corporis uitia exprobrante; erat enim in eo enormis proceritas, facies rubida plerumque + ex uinulentia, uenter obesus, alterum femur subdebile impulsu olim quadrigae, cum + auriganti Gaio ministratorem exhiberet. tandem apud Gemonias minutissimis ictibus + excarnificatus atque confectus est et inde unco tractus in Tiberim.

+
+
+ +

Periit cum fratre et filio anno uitae septimo quinquagesimo; nec fefellit coiectura + eorum qui augurio, quod factum ei Viennae ostendimus, non aliud portendi praedixerant + quam uenturum in alicuius Gallicani hominis potestatem, siquidem ab Antonio Primo + aduersarum partium duce oppressus est, cui Tolosae nato cognomen in pueritia Becco + fuerat: id ualet gallinacei rostrum.

+
-
+ - \ No newline at end of file + diff --git a/data/phi1348/abo020/__cts__.xml b/data/phi1348/abo020/__cts__.xml index c0768ab39..c25daae89 100644 --- a/data/phi1348/abo020/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo020/__cts__.xml @@ -1,11 +1,12 @@ Divus Vespasianus - Divus Vespasianus, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Divus Vespasianus + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Divus Vespasianus, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor - + Vespasian + Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. + Philadelphia: Gebbie, 1883. + \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-eng2.xml index 601f3123f..d28a8d81c 100644 --- a/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-eng2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + - <rs key="Vespasian">Vespasian</rs><rs key="Aedes Divi Vespasiani"/><rs key="Temple of Vespasian"/> from The Lives of the Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Vespasian + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -29,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive diff --git a/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-lat2.xml index ef5b99bfe..313ba479f 100644 --- a/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo020/phi1348.abo020.perseus-lat2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + + + - Divus Vespasianus from De Vita Caesarum - - C. Suetonius Tranquillus + Divus Vespasianus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -17,7 +17,7 @@ William Merrill David Smith - Fund for the Improvement of Postsecondary Education + Fund for the Improvement of Postsecondary Education Trustees of Tufts University @@ -26,16 +26,35 @@ 2000-08-01 - 3519018276 + + + De Vita Caesarum Libri VIII + C. Suetonius Tranquillus + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + -

This pointer pattern extracts chapter

 + + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + - + @@ -46,416 +65,444 @@ -Capitains, CTS and Bump + Capitains, CTS and Bump edited markup split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + -
-
- -

Rebellione trium principum et caede incertum diu et quasi uagum imperium suscepit - firmauitque tandem gens Flauia, obscura illa quidem ac sine ullis maiorum imaginibus, sed - tamen rei p. nequaquam paenitenda, constet licet Domitianum cupiditatis ac saeuitiae - merito poenas luisse.

-

T. Flauius Petro, municeps Reatinus, bello ciuili Pompeianarum partium centurio an - euocatus, profugit ex Pharsalica acie domumque se contulit, ubi deinde uenia et missione - impetrata coactiones argentarias factitauit. huius filius, cognomine Sabinus, expers - militiae —etsi quidam eum primipilarem, nonnulli, cum adhuc ordines duceret, sacramento - solutum per causam ualitudinis tradunt—publicum quadragesimae in Asia egit; manebantque - imagines a ciuitatibus ei positae sub hoc titulo: ΚΑΛΩΣ. postea faenus apud - Heluetios exercuit ibique diem obiit superstitibus uxore Vespasia Polla et duobus ex ea - liberis, quorum maior Sabinus ad praefecturam urbis, minor Vespasianus ad principatum - usque processit. Polla Nursiae honesto genere orta patrem habuit Vespasium Pollionem, ter - tribunum militum praefectumque castrorum, fratrem senatorem praetoriae dignitatis. locus - etiam ad sextum miliarium a Nursia Spoletium euntibus in monte summo appellatur Vespasiae, - ubi Vespasiorum complura monumenta extant, magnum indicium splendoris familiae et - uetustatis. non negauerim iactatum a quibusdam Petronis - patrem e regione Transpadana fuisse mancipem operarum, quae ex Vmbria in Sabinos ad - culturam agrorum quotannis commeare soleant; subsedisse autem in oppido Reatino uxore - ibidem ducta. ipse ne uestigium quidem de hoc, quamuis satis curiose inquirerem, - inueni.

-
-
- -

Vespasianus natus est in Sabinis ultra Reate uico modico, cui nomen est Falacrinae, XV. - Kal. Decb. uesperi, Q. Sulpicio Camerino C. Poppaeo Sabino cons., quinquennio ante quam - Augustus excederet; educatus sub paterna auia Tertulla in praediis Cosanis. quare princeps - quoque et locum incunabulorum assidue frequentauit, manente uilla qualis fuerat olim, ne - quid scilicet oculorum consuetudini deperiret; et auiae memoriam tanto opere dilexit, ut - sollemnibus ac festis diebus pocillo quoque eius argenteo potare perseuerauerit. -

-

Sumpta uirili toga latum clauum, quanquam fratre adepto, diu auersatus est, nec ut tandem - appeteret compelli nisi a matre potuit. ea demum extudit magis conuicio quam precibus uel - auctoritate, dum eum identidem per contumeliam anteambulonem fratris appellat.

-

Tribunatum militum in Thracia meruit; quaestor Cretam et Cyrenas prouinciam sorte cepit; - aedilitatis ac mox praeturae candidatus, illam non sine repulsa sextoque uix adeptus est - loco, hanc prima statim petitione et in primis. praetor infensum senatui Gaium ne quo non - genere demereretur, ludos extraordinarios pro uictoria eius Germanica depoposcit poenaeque - coniuratorum addendum censuit, ut insepulti proicerentur. egit et gratias ei apud - amplissimum ordinem, quod se honore cenae dignatus esset.

-
-
- -

Inter haec Flauiam Domitillam duxit uxorem, Statili Capellae equitis R. Sabratensis ex - Africa delicatam olim Latinaeque condicionis, sed mox ingenuam et ciuem Rom. reciperatorio - iudicio pronuntiatam, patre asserente Flauio Liberale Ferenti genito nec quicquam amplius - quam quaestorio scriba. ex hac liberos tulit Titum et Domitianum et Domitillam. uxori ac - filiae superstes fuit atque utramque adhuc priuatus amisit. post uxoris excessum Caenidem, - Antoniae libertam et a manu, dilectam quondam sibi reuocauit in contubernium habuitque - etiam imperator paene iustae uxoris loco.

-
-
- -

Claudio principe Narcissi gratia legatus legionis in Germaniam missus est; inde in - Britanniam translatus tricies cum hoste conflixit. duas ualidissimas gentes superque - uiginti oppida et insulam Vectem Britanniae proximam in dicionem redegit partim Auli - Plauti legati consularis partim Claudii ipsius ductu. quare triumphalia ornamenta et in breui spatio duplex sacerdotium - accepit, praeterea consulatum, quem gessit per duos nouissimos anni menses. medium tempus - ad proconsulatum usque in otio secessuque egit, Agrippinam timens potentem adhuc apud - filium et defuncti quoque Narcissi amici perosam.

-

Exim sortitus Africam integerrime nec sine magna dignatione administrauit, nisi quod - Hadrumeti seditione quadam rapa in eum iacta sunt. rediit certe nihilo opulentior, ut qui - prope labefactata iam fide omnia praedia fratri obligaret necessarioque ad mangonicos - quaestus sustinendae dignitatis causa descenderit; propter quod uulgo mulio uocabatur. - conuictus quoque dicitur ducenta sestertia expressisse iuueni, cui latum clauum aduersus - patris uoluntatem impetrarat, eoque nomine grauiter increpitus.

-

Peregrinatione Achaica inter comites Neronis cum cantante eo aut discederet saepius aut - praesens obdormisceret, grauissimam contraxit offensam, prohibitusque non contubernio modo - sed etiam publica salutatione secessit in paruam ac deuiam ciuitatem, quoad latenti - etiamque extrema metuenti prouincia cum exercitu oblata est.

-

Percrebruerat Oriente toto uetus et constans opinio esse in fatis ut eo tempore Iudaea - profecti rerum potirentur. id de imperatore Romano, quantum postea euentu paruit, - praedictum Iudaei ad se trahentes rebellarunt caesoque praeposito legatum insuper Syriae - consularem suppetias ferentem rapta aquila fugauerunt. ad hunc motum comprimendum cum - exercitu ampliore et non instrenuo duce, cui tamen tuto tanta res committeretur, opus - esset, ipse potissimum delectus est ut et industriae expertae nec metuendus ullo modo ob - humilitatem generis ac nominis. additis igitur ad copias - duabus legionibus, octo alis, cohortibus decem, atque inter legatos maiore filio assumpto, - ut primum prouinciam attigit, proximas quoque conuertit in se, correcta statim castrorum - disciplina, unoque et altero proelio tam constanter inito, ut in oppugnatione castelli - lapidis ictum genu scutoque sagittas aliquot exceperit.

-
-
- -

Post Neronem Galbamque Othone ac Vitellio de principatu certantibus in spem imperii uenit - iam pridem sibi per haec ostenta conceptam.

-

In suburbano Flauiorum quercus antiqua, quae erat Marti sacra, per tres Vespasiae partus - singulos repente ramos a frutice dedit, haud dubia signa futuri cuiusque fati: primum - exilem et cito arefactum, ideoque puella nata non perannauit, secundum praeualidum ac - prolixum et qui magnam felicitatem portenderet, tertium uero instar arboris. quare patrem - Sabinum ferunt, haruspicio insuper confirmatum, renuntiasse matri, nepotem ei Caesarem - genitum; nec illam quicquam aliud quam cachinnasse, mirantem quod adhuc se mentis compote - deliraret iam filius suus.

-

Mox, cum aedilem eum C. Caesar, succensens curam uerrendis uiis non adhibitam, luto - iussisset oppleri congesto per milites in praetextae sinum, non defuerunt qui - interpretarentur, quandoque proculcatam desertamque rem p. ciuili aliqua perturbatione in - tutelam eius ac uelut in gremium deuenturam.

-

Prandente eo quondam canis extrarius e triuio ma num humanam intulit mensaeque subiecit. - cenante rursus bos arator decusso iugo triclinium irrupit ac fugatis ministris quasi - repente defessus procidit ad ipsos accumbentis pedes ceruicemque summisit. arbor quoque - cupressus in agro auito sine ulla ui tempestatis euulsa radicitus atque prostrata - insequenti die uiridior ac firmior resurrexit.

-

At in Achaia somniauit initium sibi suisque felicitatis futurum, simul ac dens Neroni - exemptus esset; euenitque ut sequenti die progressus in atrium medicus dentem ei - ostenderet tantumque quod exemptum.

-

Apud Iudaeam Carmeli dei oraculum consulentem ita confirmauere sortes, ut quidquid - cogitaret uolueretque animo quamlibet magnum, id esse prouenturum pollicerentur; et unus - ex nobilibus captiuis Iosephus, cum coiceretur in uincula, constantissime asseuerauit fore - ut ab eodem breui solueretur, uerum iam imperatore. - nuntiabantur et ex urbe praesagia: Neronem diebus ultimis monitum per quietem, ut tensam - Iouis Optimi Maximi e sacrario in domum Vespasiani et inde in circum deduceret; ac non - multo post comitia secundi consulatus ineunte Galba statuam Diui Iuli ad Orientem sponte - conuersam, acieque Betriacensi, prius quam committeretur, duas aquilas in conspectu omnium - conflixisse uictaque altera superuenisse tertiam ab solis exortu ac uictricem - abegisse.

-
-
- -

nec tamen quicquam ante temptauit, promptissimis atque etiam instantibus suis, quam - sollicitatus quorundam et ignotorum et absentium fortuito fauore.

-

Moesiaci exercitus bina e tribus legionibus milia missa auxilio Othoni, postquam - ingressis iter nuntiatum est uictum eum ac uim uitae suae attulisse, nihilo setius - Aquileiam usque perseuerauerunt, quasi rumori minus crederent. ibi per occasionem ac - licentiam omni rapinarum genere grassati, cum timerent ne sibi reuersis reddenda ratio ac - subeunda poena esset, consilium inierunt eligendi creandique imperatoris; neque enim - deteriores esse aut Hispaniensi exercitu qui Galbam, aut praetoriano qui Othonem, aut - Germaniciano qui Vitellium fecissent. propositis itaque - nominibus legatorum consularium, quot ubique tunc erant, cum ceteros alium alia de causa - improbarent et quidam e legione tertia, quae sub exitu Neronis translata ex Syria in - Moesiam fuerat, Vespasianum laudibus ferrent, assensere cuncti nomenque eius uexillis - omnibus sine mora inscripserunt. et tunc quidem compressa res est reuocatis ad officium - numeris parumper. ceterum diuulgato facto Tiberius Alexander praefectus Aegypti primus in - uerba Vespasiani legiones adegit Kal. Iul., qui principatus dies in posterum obseruatus - est; Iudaicus deinde exercitus V. Idus Iul. apud ipsum iurauit.

-

Plurimum coeptis contulerunt iactatum exemplar epistulae uerae siue falsae defuncti - Othonis ad Vespasianum extrema obtestatione ultionem mandantis et ut rei p. subueniret - optantis, simul rumor dissipatus destinasse uictorem Vitellium permutare hiberna legionum - et Germanicas transferre in Orientem ad securiorem mollioremque militiam, praeterea ex - praesidibus prouinciarum Licinius Mucianus et e regibus Vologaesus Parthus; ille deposita - simultate, quam in id tempus ex aemulatione non obscure gerebat, Syriacum promisit - exercitum, hic quadraginta milia sagittariorum.

-
-
- -

Suscepto igitur ciuili bello ac ducibus copiisque in Italiam praemissis interim - Alexandriam transiit, ut claustra Aegypti optineret. hic cum de firmitate imperii capturus - auspicium aedem Serapidis summotis omnibus solus intrasset ac propitiato multum deo tandem - se conuertisset, uerbenas coronasque et panificia, ut illic assolet, Basilides libertus - obtulisse ei uisus est; quem neque admissum a quoquam et iam pridem propter neruorum - ualitudinem uix ingredi longeque abesse constabat. ac statim aduenere litterae fusas apud - Cremonam Vitelli copias, ipsum in urbe interemptum nuntiantes.

-

Auctoritas et quasi maiestas quaedam ut scilicet inopinato et adhuc nouo principi deerat; - haec quoque accessit. e plebe quidam luminibus orbatus, item alius debili crure sedentem - pro tribunali pariter adierunt orantes opem ualitudini demonstratam a Serapide per - quietem: restituturum oculos, si inspuisset; confirmaturum crus, si dignaretur calce - contingere. cum uix fides esset ullo modo rem - successuram ideoque ne experiri quidem auderet, extremo hortantibus amicis palam pro - contione utrumque temptauit, nec euentus defuit. per idem tempus Tegeae in - Archadia instinctu uaticinantium effossa sunt sacrato loco uasa operis antiqui - atque in iis assimilis Vespasiano imago.

-
-
- -

Talis tantaque cum fama in urbem reuersus acto de Iudaeis triumpho consulatus octo ueteri - addidit; suscepit et censuram ac per totum inperii tempus nihil habuit antiquius quam - prope afflictam nutantemque rem p. stabilire primo, deinde et ornare.

-

Milites pars uictoriae fiducia, pars ignominiae dolore ad omnem licentiam audaciamque - processerant; sed et prouinciae ciuitatesque liberae, nec non et regna quaedam - tumultuosius inter se agebant. quare Vitellianorum quidem et exauctorauit plurimos et - coercuit, participibus autem uictoriae adeo nihil extra ordinem indulsit, ut etiam - legitima praemia sero persoluerit. ac ne quam occasionem - corrigendi disciplinam praetermitteret, adulescentulum fragrantem unguento, cum sibi pro - impetrata praefectura gratias ageret, nutu aspernatus, uoce etiam grauissima increpuit: - 'maluissem alium oboluisses,' litterasque reuocauit. classiarios uero, qui ab Ostia et - Puteolis Romam pedibus per uices commeant, petentes constitui aliquid sibi calciarii - nomine, quasi parum esset sine responso abegisse, iussit posthac excalciatos cursitare; et - ex eo ita cursitant.

-

Achaiam, Lyciam, Rhodum, Byzantium, Samum libertate adempta, item Trachiam Ciliciam et - Commagenen dicionis regiae usque ad id tempus, in prouinciarum formam redegit. Cappadociae - propter adsiduos barbarorum incursus legiones addidit consularemque rectorem imposuit pro - eq. R.

-

Deformis urbs ueteribus incendiis ac ruinis erat; uacuas areas occupare et aedificare, si - possessores cessarent, cuicumque permisit. ipse restitutionem Capitolii adgressus - ruderibus purgandis manus primus admouit ac suo collo quaedam extulit; aerearumque - tabularum tria milia, quae simul conflagrauerant, restituenda suscepit undique - inuestigatis exemplaribus: instrumentum imperii pulcherrimum ac uetustissimum, quo - continebantur paene ab exordio urbis senatus consulta, plebis scita de - societate et foedere ac priuilegio cuicumque concessis.

-
-
- -

fecit et noua opera templum Pacis foro proximum Diuique Claudi in Caelio monte coeptum - quidem ab Agrippina, sed a Nerone prope funditus destructum; item amphitheatrum urbe - media, ut destinasse compererat Augustum.

-

Amplissimos ordines et exhaustos caede uaria et contaminatos ueteri neglegentia purgauit - suppleuitque recenso senatu et equite, summotis indignissimis et honestissimo quoque - Italicorum ac prouincialium allecto. atque uti notum esset, utrumque ordinem non tam - libertate inter se quam dignitate differre, de iurgio quodam senatoris equitisque R. ita - pronuntiauit, non oportere maledici senatoribus, remaledici ciuile fasque esse.

-
-
- -

Litium series ubique maiorem in modum excreuerant, manentibus antiquis intercapedine - iuris dictionis, accedentibus nouis ex condicione tumultuque temporum; sorte elegit per - quos rapta bello restituerentur quique iudicia centumuiralia, quibus peragendis uix - suffectura litigatorum uidebatur aetas, extra ordinem diiudicarent redigerentque ad - breuissimum numerum.

-
-
- -

Libido atque luxuria coercente nullo inualuerat; auctor senatui fuit decernendi, ut quae - se alieno seruo iunxisset, ancilla haberetur; neue filiorum familiarum faeneratoribus - exigendi crediti ius umquam esset, hoc est ne post patrum quidem mortem.

-

Ceteris in rebus statim ab initio principatus usque

-
-
- -

ad exitum ciuilis et clemens, mediocritatem pristinam neque dissimulauit umquam ac - frequenter etiam prae se tulit. quin et conantis quosdam originem Flauii generis ad - conditores Reatinos comitemque Herculis, cuius monimentum extat Salaria uia, referre - irrisit ultro. adeoque nihil ornamentorum extrinsecus cupide appetiuit, ut triumphi die - fatigatus tarditate et taedio pompae non reticuerit, merito se plecti, qui triumphum, - quasi aut debitum maioribus suis aut speratum umquam sibi, tam inepte senex concupisset. - ac ne tribuniciam quidem potestatem - - patris patriae appellationem nisi sero recepit. nam consuetudinem scrutandi - salutantes manente adhuc bello ciuili omiserat.

-
-
- -

Amicorum libertatem, causidicorum figuras ac philosophorum contumaciam lenissime tulit. - Licinium Mucianum notae impudicitiae, sed meritorum fiducia minus sui reuerentem, numquam - nisi clam et hactenus retaxare sustinuit, ut apud communem aliquem amicum querens adderet - clausulam: 'ego tamen uir sum.' Saluium Liberalem in defensione diuitis rei ausum dicere: - 'quid ad Caesarem, si Hipparchus sestertium milies habet?' et ipse laudauit. Demetrium - Cynicum in itinere obuium sibi post damnationem ac neque assurgere neque salutare se - dignantem, oblatrantem etiam nescio quid, satis habuit canem appellare.

-
-
- -

Offensarum inimicitiarumque minime memor executorue Vitellii hostis sui filiam - splendidissime maritauit, dotauit etiam et instruxit. trepidum eum interdicta aula sub - Nerone quaerentemque, quidnam ageret aut quo abiret, quidam ex officio admissionis simul - expellens abire Morbouiam iusserat. in hunc postea deprecantem non ultra uerba excanduit, - et quidem totidem fere atque eadem. nam ut suspicione aliqua uel metu ad perniciem - cuiusquam compelleretur tantum afuit, ut monentibus amicis cauendum esse Mettium - Pompusianum, quod uolgo crederetur genesim habere imperatoriam, insuper consulem fecerit, - spondens quandoque beneficii memorem futurum.

-
-
- -

Non temere quis punitus insons reperiretur nisi absente eo et ignaro aut certe - inuito atque decepto. Heluidio Prisco, qui et reuersum se ex Syria solus priuato nomine - Vespasianum salutauerat et in praetura omnibus edictis sine honore ac mentione ulla - transmiserat, non ante succensuit quam altercationibus insolentissimis paene in ordinem - redactus. hunc quoque, quamuis relegatum primo, deinde et interfici iussum, magni - aestimauit seruare quoquo modo, missis qui percussores reuocarent; et seruasset, nisi iam - perisse falso renuntiatum esset. ceterum neque caede cuiusquam umquam - - iustis suppliciis inlacrimauit etiam et ingemuit.

-
-
- -

Sola est, in qua merito culpetur, pecuniae cupiditas. non enim contentus omissa sub Galba - uectigalia reuocasse, noua et grauia addidisse, auxisse tributa prouinciis, nonnullis et - duplicasse, negotiationes quoque uel priuato pudendas propalam exercuit, coemendo quaedam - tantum ut pluris postea distraheret. ne candidatis - quidem honores reisue tam innoxiis quam nocentibus absolutiones uenditare cunctatus est. - creditur etiam procuratorum rapacissimum quemque ad ampliora officia ex industria solitus - promouere, quo locupletiores mox condemnaret; quibus quidem uolgo pro spongiis dicebatur - uti, quod quasi et siccos madefaceret et exprimeret umentis.

-

Quidam natura cupidissimum tradunt, idque exprobratum ei a sene bubulco, qui - negatam sibi gratuitam libertatem, quam imperium - ademptum suppliciter orabat, proclamauerit, uulpem pilum mutare, non mores. - sunt contra qui opinentur ad manubias et rapinas necessitate compulsum summa aerarii - fiscique inopia, de qua testificatus sit initio statim principatus, professus - quadringenties milies opus esse, ut res p. stare posset. quod et ueri similius uidetur, - quando et male partis optime usus est.

-
-
- -

in omne hominum genus liberalissimus expleuit censum senatorium, consulares inopes - quingenis sestertiis annuis sustentauit, plurimas per totum orbem ciuitates terrae motu - aut incendio afflictas restituit in melius, ingenia et artes uel maxime fouit.

-
-
- -

primus e fisco Latinis Graecisque rhetoribus annua centena constituit; praestantis - poetas, nec non et artifices, Coae Veneris, item Colossi refectorem insigni congiario - magnaque mercede donauit; mechanico quoque grandis columnas exigua impensa perducturum in - Capitolium pollicenti praemium pro commento non mediocre optulit, operam remisit praefatus - sineret se plebiculam pascere.

-
-
- -

ludis, per quos scaena Marcelliani theatri restituta dedicabatur, uetera quoque acroamata - reuocauerat. †Appellari tragoedo quadringenta, Terpno Diodoroque citharoedis ducena, - nonnullis centena, quibus minimum, quadragena sestertia super plurimas coronas aureas - dedit. sed et conuiuabatur assidue ac saepius recta et dapsile, ut macellarios adiuuaret. - dabat sicut Saturnalibus uiris apophoreta, ita per Kal. Mart. feminis. et tamen ne sic - quidem pristina cupiditatis infamia caruit. Alexandrini - Cybiosacten eum uocare perseuerauerunt, cognomine unius e regibus suis turpissimarum - sordium. sed et in funere Fauor archimimus personam eius ferens imitansque, ut est mos, - facta ac dicta uiui, interrogatis palam procuratoribus, quanti funus et pompa constaret, - ut audit sestertium centiens, exclamauit, centum sibi sestertia darent ac se uel in - Tiberim proicerent.

-
-
- -

Statura fuit quadrata, compactis firmisque membris, uultu ueluti nitentis; de quo quidam - urbanorum non infacete, siquidem petenti, ut et in se aliquid diceret: 'dicam,' inquit, - 'cum uentrem exonerare desieris.' ualitudine prosperrima usus est, quamuis ad tuendam eam - nihil amplius quam fauces ceteraque membra sibimet ad numerum in sphaeristerio defricaret - inediamque unius diei per singulos menses interponeret.

-
-
- -

Ordinem uitae hunc fere tenuit. in principatu maturius semper ac de nocte uigilabat; dein - perlectis epistulis officiorumque omnium breuiariis, amicos admittebat, ac dum - salutabatur, et calciabat ipse se et amiciebat; postque decisa quaecumque obuenissent - negotia gestationi et inde quieti uacabat, accubante aliqua pallacarum, quas in locum - defunctae Caenidis plurimas constituerat; a secreto in balineum tricliniumque transibat. - nec ullo tempore facilior aut indulgentior traditur, eaque momenta domestici ad aliquid - petendum magno opere captabant.

-
-
- -

Et super cenam autem et semper alias comissimus multa ioco transigebat; erat enim - dicacitatis plurimae, etsi scurrilis et sordidae, ut ne praetextatis quidem uerbis - abstineret. et tamen nonnulla eius facetissima extant, in quibus et haec. Mestrium Florum - consularem, admonitus ab eo 'plaustra' potius quam 'plostra' dicenda, postero die - 'Flaurum' salutauit. expugnatus autem a quadam, quasi amore suo deperiret, cum perductae - pro concubitu sestertia quadringenta donasset, admonente dispensatore, quem ad modum - summam rationibus uellet inferri: 'Vespasiano,' inquit, 'adamato.'

-
-
- -

utebatur et uersibus Graecis tempestiue satis, et de quodam procerae staturae - improbiusque nato:

- μακρὰ βιβάς, κραδάων δολιχόσκιον ἔγχος, et de - Cerylo liberto, qui diues admodum ob subterfugiendum quandoque ius fisci ingenuum se et - Lachetem mutato nomine coeperat ferre: - ὦ Λάχης, Λάχης, - ἐπὰν ἀποθάνῃς, αὖθισ ἐξ ἀρχῆσ ἔσει - σὺ Κηρύλος. maxime tamen dicacitatem adfectabat in - deformibus lucris, ut inuidiam aliqua cauillatione dilueret transferretque ad sales. - -

Quendam e caris ministris dispensationem cuidam quasi fratri petentem cum distulisset, - ipsum candidatum ad se uocauit; exactaque pecunia, quantam is cum suffragatore suo - pepigerat, sine mora ordinauit; interpellanti mox ministro: 'alium tibi,' ait, 'quaere - fratrem; hic, quem tuum putas, meus est.' mulionem in itinere quodam suspicatus ad - calciandas mulas desiluisse, ut adeunti litigatori spatium moramque praeberet, - interrogauit quanti calciasset, et pactus est lucri partem. reprehendenti filio Tito, quod etiam urinae uectigal commentus esset, - pecuniam ex prima pensione admouit ad nares, sciscitans num odore offenderetur; et illo - negante: 'atquin,' inquit, 'e lotio est.' nuntiantis legatos decretam ei publice non - mediocris summae statuam colosseam, iussit uel continuo poneret, cauam manum - ostentans et paratam basim dicens. ac ne in metu quidem - ac periculo mortis extremo abstinuit iocis. nam cum inter cetera prodigia Mausoleum - derepente patuisset et stella crinita in caelo apparuisset, alterum ad Iuniam Caluinam e - gente Augusti pertinere dicebat, alterum ad Parthorum regem qui capillatus esset; prima - quoque morbi accessione: 'uae,' inquit, 'puto deus fio.'

-
-
- -

Consulatu suo nono temptatus in Campania motiunculis leuibus protinusque urbe repetita, - Cutilias ac Reatina rura, ubi aestiuare quotannis solebat, petit. hic cum super urgentem - ualitudinem creberrimo frigidae aquae usu etiam intestina uitiasset nec eo minus muneribus - imperatoriis ex consuetudine fungeretur, ut etiam legationes audiret cubans, aluo repente - usque ad defectionem soluta, imperatorem ait stantem mori oportere; dumque consurgit ac - nititur, inter manus subleuantium extinctus est VIIII. Kal. Iul. annum agens aetatis - sexagensimum ac nonum superque mensem ac diem septimum.

-
-
- -

Conuenit inter omnis, tam certum eum de sua suorumque genitura semper fuisse, ut post - assiduas in se coniurationes ausus sit adfirmare senatui aut filios sibi successuros aut - neminem. dicitur etiam uidisse quondam per quietem stateram media parte uestibuli - Palatinae domus positam examine aequo, cum in altera lance Claudius et Nero starent, in - altera ipse ac filii. nec res fefellit, quando totidem annis parique temporis spatio - utrique imperauerunt.

+ +
+
+ +

Rebellione trium principum et caede incertum diu et quasi uagum imperium suscepit + firmauitque tandem gens Flauia, obscura illa quidem ac sine ullis maiorum imaginibus, + sed tamen rei p. nequaquam paenitenda, constet licet Domitianum cupiditatis ac saeuitiae + merito poenas luisse.

+

T. Flauius Petro, municeps Reatinus, bello ciuili Pompeianarum partium centurio an + euocatus, profugit ex Pharsalica acie domumque se contulit, ubi deinde uenia et missione + impetrata coactiones argentarias factitauit. huius filius, cognomine Sabinus, expers + militiae —etsi quidam eum primipilarem, nonnulli, cum adhuc ordines duceret, sacramento + solutum per causam ualitudinis tradunt—publicum quadragesimae in Asia egit; manebantque + imagines a ciuitatibus ei positae sub hoc titulo: ΚΑΛΩΣ. postea faenus apud Heluetios + exercuit ibique diem obiit superstitibus uxore Vespasia Polla et duobus ex ea liberis, + quorum maior Sabinus ad praefecturam urbis, minor Vespasianus ad principatum usque + processit. Polla Nursiae honesto genere orta patrem habuit Vespasium Pollionem, ter + tribunum militum praefectumque castrorum, fratrem senatorem praetoriae dignitatis. locus + etiam ad sextum miliarium a Nursia Spoletium euntibus in monte summo appellatur + Vespasiae, ubi Vespasiorum complura monumenta extant, magnum indicium splendoris + familiae et uetustatis. non negauerim iactatum a + quibusdam Petronis patrem e regione Transpadana fuisse mancipem operarum, quae ex Vmbria + in Sabinos ad culturam agrorum quotannis commeare soleant; subsedisse autem in oppido + Reatino uxore ibidem ducta. ipse ne uestigium quidem de hoc, quamuis satis curiose + inquirerem, inueni.

+
+
+ +

Vespasianus natus est in Sabinis ultra Reate uico modico, cui nomen est Falacrinae, XV. + Kal. Decb. uesperi, Q. Sulpicio Camerino C. Poppaeo Sabino cons., quinquennio ante quam + Augustus excederet; educatus sub paterna auia Tertulla in praediis Cosanis. quare + princeps quoque et locum incunabulorum assidue frequentauit, manente uilla qualis fuerat + olim, ne quid scilicet oculorum consuetudini deperiret; et auiae memoriam tanto opere + dilexit, ut sollemnibus ac festis diebus pocillo quoque eius argenteo potare + perseuerauerit.

+

Sumpta uirili toga latum clauum, quanquam fratre adepto, diu auersatus est, nec ut + tandem appeteret compelli nisi a matre potuit. ea demum extudit magis conuicio quam + precibus uel auctoritate, dum eum identidem per contumeliam anteambulonem fratris + appellat.

+

Tribunatum militum in Thracia meruit; quaestor Cretam et Cyrenas prouinciam sorte + cepit; aedilitatis ac mox praeturae candidatus, illam non sine repulsa sextoque uix + adeptus est loco, hanc prima statim petitione et in primis. praetor infensum senatui + Gaium ne quo non genere demereretur, ludos extraordinarios pro uictoria eius Germanica + depoposcit poenaeque coniuratorum addendum censuit, ut insepulti proicerentur. egit et + gratias ei apud amplissimum ordinem, quod se honore cenae dignatus esset.

+
+
+ +

Inter haec Flauiam Domitillam duxit uxorem, Statili Capellae equitis R. Sabratensis ex + Africa delicatam olim Latinaeque condicionis, sed mox ingenuam et ciuem Rom. + reciperatorio iudicio pronuntiatam, patre asserente Flauio Liberale Ferenti genito nec + quicquam amplius quam quaestorio scriba. ex hac liberos tulit Titum et Domitianum et + Domitillam. uxori ac filiae superstes fuit atque utramque adhuc priuatus amisit. post + uxoris excessum Caenidem, Antoniae libertam et a manu, dilectam quondam sibi reuocauit + in contubernium habuitque etiam imperator paene iustae uxoris loco.

+
+
+ +

Claudio principe Narcissi gratia legatus legionis in Germaniam missus est; inde in + Britanniam translatus tricies cum hoste conflixit. duas ualidissimas gentes superque + uiginti oppida et insulam Vectem Britanniae proximam in dicionem redegit partim Auli + Plauti legati consularis partim Claudii ipsius ductu. quare triumphalia ornamenta et in breui spatio duplex sacerdotium + accepit, praeterea consulatum, quem gessit per duos nouissimos anni menses. medium + tempus ad proconsulatum usque in otio secessuque egit, Agrippinam timens potentem adhuc + apud filium et defuncti quoque Narcissi amici perosam.

+

Exim sortitus Africam integerrime nec sine magna dignatione administrauit, nisi quod + Hadrumeti seditione quadam rapa in eum iacta sunt. rediit certe nihilo opulentior, ut + qui prope labefactata iam fide omnia praedia fratri obligaret necessarioque ad + mangonicos quaestus sustinendae dignitatis causa descenderit; propter quod uulgo mulio + uocabatur. conuictus quoque dicitur ducenta sestertia expressisse iuueni, cui latum + clauum aduersus patris uoluntatem impetrarat, eoque nomine grauiter increpitus. +

+

Peregrinatione Achaica inter comites Neronis cum cantante eo aut discederet saepius aut + praesens obdormisceret, grauissimam contraxit offensam, prohibitusque non contubernio + modo sed etiam publica salutatione secessit in paruam ac deuiam ciuitatem, quoad latenti + etiamque extrema metuenti prouincia cum exercitu oblata est.

+

Percrebruerat Oriente toto uetus et constans opinio esse in fatis ut eo tempore Iudaea + profecti rerum potirentur. id de imperatore Romano, quantum postea euentu paruit, + praedictum Iudaei ad se trahentes rebellarunt caesoque praeposito legatum insuper Syriae + consularem suppetias ferentem rapta aquila fugauerunt. ad hunc motum comprimendum cum + exercitu ampliore et non instrenuo duce, cui tamen tuto tanta res committeretur, opus + esset, ipse potissimum delectus est ut et industriae expertae nec metuendus ullo modo ob + humilitatem generis ac nominis. additis igitur ad + copias duabus legionibus, octo alis, cohortibus decem, atque inter legatos maiore filio + assumpto, ut primum prouinciam attigit, proximas quoque conuertit in se, correcta statim + castrorum disciplina, unoque et altero proelio tam constanter inito, ut in oppugnatione + castelli lapidis ictum genu scutoque sagittas aliquot exceperit.

+
+
+ +

Post Neronem Galbamque Othone ac Vitellio de principatu certantibus in spem imperii + uenit iam pridem sibi per haec ostenta conceptam.

+

In suburbano Flauiorum quercus antiqua, quae erat Marti sacra, per tres Vespasiae + partus singulos repente ramos a frutice dedit, haud dubia signa futuri cuiusque fati: + primum exilem et cito arefactum, ideoque puella nata non perannauit, secundum + praeualidum ac prolixum et qui magnam felicitatem portenderet, tertium uero instar + arboris. quare patrem Sabinum ferunt, haruspicio insuper confirmatum, renuntiasse matri, + nepotem ei Caesarem genitum; nec illam quicquam aliud quam cachinnasse, mirantem quod + adhuc se mentis compote deliraret iam filius suus.

+

Mox, cum aedilem eum C. Caesar, succensens curam uerrendis uiis non adhibitam, luto + iussisset oppleri congesto per milites in praetextae sinum, non defuerunt qui + interpretarentur, quandoque proculcatam desertamque rem p. ciuili aliqua perturbatione + in tutelam eius ac uelut in gremium deuenturam.

+

Prandente eo quondam canis extrarius e triuio ma num humanam intulit mensaeque + subiecit. cenante rursus bos arator decusso iugo triclinium irrupit ac fugatis ministris + quasi repente defessus procidit ad ipsos accumbentis pedes ceruicemque summisit. arbor + quoque cupressus in agro auito sine ulla ui tempestatis euulsa radicitus atque prostrata + insequenti die uiridior ac firmior resurrexit.

+

At in Achaia somniauit initium sibi suisque felicitatis futurum, simul ac dens Neroni + exemptus esset; euenitque ut sequenti die progressus in atrium medicus dentem ei + ostenderet tantumque quod exemptum.

+

Apud Iudaeam Carmeli dei oraculum consulentem ita confirmauere sortes, ut quidquid + cogitaret uolueretque animo quamlibet magnum, id esse prouenturum pollicerentur; et unus + ex nobilibus captiuis Iosephus, cum coiceretur in uincula, constantissime asseuerauit + fore ut ab eodem breui solueretur, uerum iam imperatore. nuntiabantur et ex urbe praesagia: Neronem diebus ultimis monitum per quietem, ut + tensam Iouis Optimi Maximi e sacrario in domum Vespasiani et inde in circum deduceret; + ac non multo post comitia secundi consulatus ineunte Galba statuam Diui Iuli ad Orientem + sponte conuersam, acieque Betriacensi, prius quam committeretur, duas aquilas in + conspectu omnium conflixisse uictaque altera superuenisse tertiam ab solis exortu ac + uictricem abegisse.

+
+
+ +

nec tamen quicquam ante temptauit, promptissimis atque etiam instantibus suis, quam + sollicitatus quorundam et ignotorum et absentium fortuito fauore.

+

Moesiaci exercitus bina e tribus legionibus milia missa auxilio Othoni, postquam + ingressis iter nuntiatum est uictum eum ac uim uitae suae attulisse, nihilo setius + Aquileiam usque perseuerauerunt, quasi rumori minus crederent. ibi per occasionem ac + licentiam omni rapinarum genere grassati, cum timerent ne sibi reuersis reddenda ratio + ac subeunda poena esset, consilium inierunt eligendi creandique imperatoris; neque enim + deteriores esse aut Hispaniensi exercitu qui Galbam, aut praetoriano qui Othonem, aut + Germaniciano qui Vitellium fecissent. propositis + itaque nominibus legatorum consularium, quot ubique tunc erant, cum ceteros alium alia + de causa improbarent et quidam e legione tertia, quae sub exitu Neronis translata ex + Syria in Moesiam fuerat, Vespasianum laudibus ferrent, assensere cuncti nomenque eius + uexillis omnibus sine mora inscripserunt. et tunc quidem compressa res est reuocatis ad + officium numeris parumper. ceterum diuulgato facto Tiberius Alexander praefectus Aegypti + primus in uerba Vespasiani legiones adegit Kal. Iul., qui principatus dies in posterum + obseruatus est; Iudaicus deinde exercitus V. Idus Iul. apud ipsum iurauit.

+

Plurimum coeptis contulerunt iactatum exemplar epistulae uerae siue falsae defuncti + Othonis ad Vespasianum extrema obtestatione ultionem mandantis et ut rei p. subueniret + optantis, simul rumor dissipatus destinasse uictorem Vitellium permutare hiberna + legionum et Germanicas transferre in Orientem ad securiorem mollioremque militiam, + praeterea ex praesidibus prouinciarum Licinius Mucianus et e regibus Vologaesus Parthus; + ille deposita simultate, quam in id tempus ex aemulatione non obscure gerebat, Syriacum + promisit exercitum, hic quadraginta milia sagittariorum.

+
+
+ +

Suscepto igitur ciuili bello ac ducibus copiisque in Italiam praemissis interim + Alexandriam transiit, ut claustra Aegypti optineret. hic cum de firmitate imperii + capturus auspicium aedem Serapidis summotis omnibus solus intrasset ac propitiato multum + deo tandem se conuertisset, uerbenas coronasque et panificia, ut illic assolet, + Basilides libertus obtulisse ei uisus est; quem neque admissum a quoquam et iam pridem + propter neruorum ualitudinem uix ingredi longeque abesse constabat. ac statim aduenere + litterae fusas apud Cremonam Vitelli copias, ipsum in urbe interemptum nuntiantes. +

+

Auctoritas et quasi maiestas quaedam ut scilicet inopinato et adhuc nouo principi + deerat; haec quoque accessit. e plebe quidam luminibus orbatus, item alius debili crure + sedentem pro tribunali pariter adierunt orantes opem ualitudini demonstratam a Serapide + per quietem: restituturum oculos, si inspuisset; confirmaturum crus, si dignaretur calce + contingere. cum uix fides esset ullo modo rem + successuram ideoque ne experiri quidem auderet, extremo hortantibus amicis palam pro + contione utrumque temptauit, nec euentus defuit. per idem tempus Tegeae in + Archadia instinctu uaticinantium effossa sunt sacrato loco uasa operis + antiqui atque in iis assimilis Vespasiano imago.

+
+
+ +

Talis tantaque cum fama in urbem reuersus acto de Iudaeis triumpho consulatus octo + ueteri addidit; suscepit et censuram ac per totum inperii tempus nihil habuit antiquius + quam prope afflictam nutantemque rem p. stabilire primo, deinde et ornare.

+

Milites pars uictoriae fiducia, pars ignominiae dolore ad omnem licentiam audaciamque + processerant; sed et prouinciae ciuitatesque liberae, nec non et regna quaedam + tumultuosius inter se agebant. quare Vitellianorum quidem et exauctorauit plurimos et + coercuit, participibus autem uictoriae adeo nihil extra ordinem indulsit, ut etiam + legitima praemia sero persoluerit. ac ne quam + occasionem corrigendi disciplinam praetermitteret, adulescentulum fragrantem unguento, + cum sibi pro impetrata praefectura gratias ageret, nutu aspernatus, uoce etiam + grauissima increpuit: 'maluissem alium oboluisses,' litterasque reuocauit. classiarios + uero, qui ab Ostia et Puteolis Romam pedibus per uices commeant, petentes constitui + aliquid sibi calciarii nomine, quasi parum esset sine responso abegisse, iussit posthac + excalciatos cursitare; et ex eo ita cursitant.

+

Achaiam, Lyciam, Rhodum, Byzantium, Samum libertate adempta, item Trachiam Ciliciam et + Commagenen dicionis regiae usque ad id tempus, in prouinciarum formam redegit. + Cappadociae propter adsiduos barbarorum incursus legiones addidit consularemque rectorem + imposuit pro eq. R.

+

Deformis urbs ueteribus incendiis ac ruinis erat; uacuas areas occupare et aedificare, + si possessores cessarent, cuicumque permisit. ipse restitutionem Capitolii adgressus + ruderibus purgandis manus primus admouit ac suo collo quaedam extulit; aerearumque + tabularum tria milia, quae simul conflagrauerant, restituenda suscepit undique + inuestigatis exemplaribus: instrumentum imperii pulcherrimum ac uetustissimum, quo + continebantur paene ab exordio urbis senatus consulta, plebis scita de + societate et foedere ac priuilegio cuicumque concessis.

+
+
+ +

fecit et noua opera templum Pacis foro proximum Diuique Claudi in Caelio monte coeptum + quidem ab Agrippina, sed a Nerone prope funditus destructum; item amphitheatrum urbe + media, ut destinasse compererat Augustum.

+

Amplissimos ordines et exhaustos caede uaria et contaminatos ueteri neglegentia + purgauit suppleuitque recenso senatu et equite, summotis indignissimis et honestissimo + quoque Italicorum ac prouincialium allecto. atque uti notum esset, utrumque ordinem non + tam libertate inter se quam dignitate differre, de iurgio quodam senatoris equitisque R. + ita pronuntiauit, non oportere maledici senatoribus, remaledici ciuile fasque esse.

+
+
+ +

Litium series ubique maiorem in modum excreuerant, manentibus antiquis intercapedine + iuris dictionis, accedentibus nouis ex condicione tumultuque temporum; sorte elegit per + quos rapta bello restituerentur quique iudicia centumuiralia, quibus peragendis uix + suffectura litigatorum uidebatur aetas, extra ordinem diiudicarent redigerentque ad + breuissimum numerum.

+
+
+ +

Libido atque luxuria coercente nullo inualuerat; auctor senatui fuit decernendi, ut + quae se alieno seruo iunxisset, ancilla haberetur; neue filiorum familiarum + faeneratoribus exigendi crediti ius umquam esset, hoc est ne post patrum quidem + mortem.

+

Ceteris in rebus statim ab initio principatus usque

+
+
+ +

ad exitum ciuilis et clemens, mediocritatem pristinam neque dissimulauit umquam ac + frequenter etiam prae se tulit. quin et conantis quosdam originem Flauii generis ad + conditores Reatinos comitemque Herculis, cuius monimentum extat Salaria uia, referre + irrisit ultro. adeoque nihil ornamentorum extrinsecus cupide appetiuit, ut triumphi die + fatigatus tarditate et taedio pompae non reticuerit, merito se plecti, qui triumphum, + quasi aut debitum maioribus suis aut speratum umquam sibi, tam inepte senex concupisset. + ac ne tribuniciam quidem potestatem + + patris patriae appellationem nisi sero recepit. nam consuetudinem scrutandi + salutantes manente adhuc bello ciuili omiserat.

+
+
+ +

Amicorum libertatem, causidicorum figuras ac philosophorum contumaciam lenissime tulit. + Licinium Mucianum notae impudicitiae, sed meritorum fiducia minus sui reuerentem, + numquam nisi clam et hactenus retaxare sustinuit, ut apud communem aliquem amicum + querens adderet clausulam: 'ego tamen uir sum.' Saluium Liberalem in defensione diuitis + rei ausum dicere: 'quid ad Caesarem, si Hipparchus sestertium milies habet?' et ipse + laudauit. Demetrium Cynicum in itinere obuium sibi post damnationem ac neque assurgere + neque salutare se dignantem, oblatrantem etiam nescio quid, satis habuit canem + appellare.

+
+
+ +

Offensarum inimicitiarumque minime memor executorue Vitellii hostis sui + filiam splendidissime maritauit, dotauit etiam et instruxit. trepidum eum interdicta + aula sub Nerone quaerentemque, quidnam ageret aut quo abiret, quidam ex officio + admissionis simul expellens abire Morbouiam iusserat. in hunc postea deprecantem non + ultra uerba excanduit, et quidem totidem fere atque eadem. nam ut suspicione aliqua uel + metu ad perniciem cuiusquam compelleretur tantum afuit, ut monentibus amicis cauendum + esse Mettium Pompusianum, quod uolgo crederetur genesim habere imperatoriam, insuper + consulem fecerit, spondens quandoque beneficii memorem futurum.

+
+
+ +

Non temere quis punitus insons reperiretur nisi absente eo et ignaro aut + certe inuito atque decepto. Heluidio Prisco, qui et reuersum se ex Syria solus priuato + nomine Vespasianum salutauerat et in praetura omnibus edictis sine honore ac mentione + ulla transmiserat, non ante succensuit quam altercationibus insolentissimis paene in + ordinem redactus. hunc quoque, quamuis relegatum primo, deinde et interfici iussum, + magni aestimauit seruare quoquo modo, missis qui percussores reuocarent; et seruasset, + nisi iam perisse falso renuntiatum esset. ceterum neque caede cuiusquam umquam + + iustis suppliciis inlacrimauit etiam et ingemuit.

+
+
+ +

Sola est, in qua merito culpetur, pecuniae cupiditas. non enim contentus omissa sub + Galba uectigalia reuocasse, noua et grauia addidisse, auxisse tributa prouinciis, + nonnullis et duplicasse, negotiationes quoque uel priuato pudendas propalam exercuit, + coemendo quaedam tantum ut pluris postea distraheret. + ne candidatis quidem honores reisue tam innoxiis quam nocentibus absolutiones uenditare + cunctatus est. creditur etiam procuratorum rapacissimum quemque ad ampliora officia ex + industria solitus promouere, quo locupletiores mox condemnaret; quibus quidem uolgo pro + spongiis dicebatur uti, quod quasi et siccos madefaceret et exprimeret umentis. +

+

Quidam natura cupidissimum tradunt, idque exprobratum ei a sene bubulco, qui + negatam sibi gratuitam libertatem, quam imperium + ademptum suppliciter orabat, proclamauerit, uulpem pilum mutare, non mores. + sunt contra qui opinentur ad manubias et rapinas necessitate compulsum summa aerarii + fiscique inopia, de qua testificatus sit initio statim principatus, professus + quadringenties milies opus esse, ut res p. stare posset. quod et ueri similius uidetur, + quando et male partis optime usus est.

+
+
+ +

in omne hominum genus liberalissimus expleuit censum senatorium, consulares inopes + quingenis sestertiis annuis sustentauit, plurimas per totum orbem ciuitates terrae motu + aut incendio afflictas restituit in melius, ingenia et artes uel maxime fouit.

+
+
+ +

primus e fisco Latinis Graecisque rhetoribus annua centena constituit; praestantis + poetas, nec non et artifices, Coae Veneris, item Colossi refectorem insigni congiario + magnaque mercede donauit; mechanico quoque grandis columnas exigua impensa perducturum + in Capitolium pollicenti praemium pro commento non mediocre optulit, operam remisit + praefatus sineret se plebiculam pascere.

+
+
+ +

ludis, per quos scaena Marcelliani theatri restituta dedicabatur, uetera quoque + acroamata reuocauerat. †Appellari tragoedo quadringenta, Terpno Diodoroque citharoedis + ducena, nonnullis centena, quibus minimum, quadragena sestertia super plurimas coronas + aureas dedit. sed et conuiuabatur assidue ac saepius recta et dapsile, ut macellarios + adiuuaret. dabat sicut Saturnalibus uiris apophoreta, ita per Kal. Mart. feminis. et + tamen ne sic quidem pristina cupiditatis infamia caruit. Alexandrini Cybiosacten eum uocare perseuerauerunt, cognomine unius e regibus suis + turpissimarum sordium. sed et in funere Fauor archimimus personam eius ferens + imitansque, ut est mos, facta ac dicta uiui, interrogatis palam procuratoribus, quanti + funus et pompa constaret, ut audit sestertium centiens, exclamauit, centum sibi + sestertia darent ac se uel in Tiberim proicerent.

+
+
+ +

Statura fuit quadrata, compactis firmisque membris, uultu ueluti nitentis; de quo + quidam urbanorum non infacete, siquidem petenti, ut et in se aliquid diceret: 'dicam,' + inquit, 'cum uentrem exonerare desieris.' ualitudine prosperrima usus est, quamuis ad + tuendam eam nihil amplius quam fauces ceteraque membra sibimet ad numerum in + sphaeristerio defricaret inediamque unius diei per singulos menses interponeret.

+
+
+ +

Ordinem uitae hunc fere tenuit. in principatu maturius semper ac de nocte uigilabat; + dein perlectis epistulis officiorumque omnium breuiariis, amicos admittebat, ac dum + salutabatur, et calciabat ipse se et amiciebat; postque decisa quaecumque obuenissent + negotia gestationi et inde quieti uacabat, accubante aliqua pallacarum, quas in locum + defunctae Caenidis plurimas constituerat; a secreto in balineum tricliniumque transibat. + nec ullo tempore facilior aut indulgentior traditur, eaque momenta domestici ad aliquid + petendum magno opere captabant.

+
+
+ +

Et super cenam autem et semper alias comissimus multa ioco transigebat; erat enim + dicacitatis plurimae, etsi scurrilis et sordidae, ut ne praetextatis quidem uerbis + abstineret. et tamen nonnulla eius facetissima extant, in quibus et haec. Mestrium + Florum consularem, admonitus ab eo 'plaustra' potius quam 'plostra' dicenda, postero die + 'Flaurum' salutauit. expugnatus autem a quadam, quasi amore suo deperiret, cum perductae + pro concubitu sestertia quadringenta donasset, admonente dispensatore, quem ad modum + summam rationibus uellet inferri: 'Vespasiano,' inquit, 'adamato.'

+
+
+ +

utebatur et uersibus Graecis tempestiue satis, et de quodam procerae staturae + improbiusque nato:

+ μακρὰ βιβάς, κραδάων δολιχόσκιον ἔγχος, et de Cerylo + liberto, qui diues admodum ob subterfugiendum quandoque ius fisci ingenuum se et + Lachetem mutato nomine coeperat ferre: + ὦ Λάχης, Λάχης, + ἐπὰν ἀποθάνῃς, αὖθισ ἐξ ἀρχῆσ ἔσει + σὺ Κηρύλος. maxime tamen dicacitatem adfectabat in + deformibus lucris, ut inuidiam aliqua cauillatione dilueret transferretque ad sales. + +

Quendam e caris ministris dispensationem cuidam quasi fratri petentem cum distulisset, + ipsum candidatum ad se uocauit; exactaque pecunia, quantam is cum suffragatore suo + pepigerat, sine mora ordinauit; interpellanti mox ministro: 'alium tibi,' ait, 'quaere + fratrem; hic, quem tuum putas, meus est.' mulionem in itinere quodam suspicatus ad + calciandas mulas desiluisse, ut adeunti litigatori spatium moramque praeberet, + interrogauit quanti calciasset, et pactus est lucri partem. reprehendenti filio Tito, quod etiam urinae uectigal commentus esset, + pecuniam ex prima pensione admouit ad nares, sciscitans num odore offenderetur; et illo + negante: 'atquin,' inquit, 'e lotio est.' nuntiantis legatos decretam ei publice non + mediocris summae statuam colosseam, iussit uel continuo poneret, cauam manum + ostentans et paratam basim dicens. ac ne in metu + quidem ac periculo mortis extremo abstinuit iocis. nam cum inter cetera prodigia + Mausoleum derepente patuisset et stella crinita in caelo apparuisset, alterum ad Iuniam + Caluinam e gente Augusti pertinere dicebat, alterum ad Parthorum regem qui capillatus + esset; prima quoque morbi accessione: 'uae,' inquit, 'puto deus fio.'

+
+
+ +

Consulatu suo nono temptatus in Campania motiunculis leuibus protinusque urbe repetita, + Cutilias ac Reatina rura, ubi aestiuare quotannis solebat, petit. hic cum super urgentem + ualitudinem creberrimo frigidae aquae usu etiam intestina uitiasset nec eo minus + muneribus imperatoriis ex consuetudine fungeretur, ut etiam legationes audiret cubans, + aluo repente usque ad defectionem soluta, imperatorem ait stantem mori oportere; dumque + consurgit ac nititur, inter manus subleuantium extinctus est VIIII. Kal. Iul. annum + agens aetatis sexagensimum ac nonum superque mensem ac diem septimum.

+
+
+ +

Conuenit inter omnis, tam certum eum de sua suorumque genitura semper fuisse, ut post + assiduas in se coniurationes ausus sit adfirmare senatui aut filios sibi successuros aut + neminem. dicitur etiam uidisse quondam per quietem stateram media parte uestibuli + Palatinae domus positam examine aequo, cum in altera lance Claudius et Nero starent, in + altera ipse ac filii. nec res fefellit, quando totidem annis parique temporis spatio + utrique imperauerunt.

+
-
+ - \ No newline at end of file + diff --git a/data/phi1348/abo021/__cts__.xml b/data/phi1348/abo021/__cts__.xml index b715ad0c5..db29958e0 100644 --- a/data/phi1348/abo021/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo021/__cts__.xml @@ -1,11 +1,12 @@ Divus Titus - Divus Titus, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Divus Titus + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Divus Titus, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor - + Titus + Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. + Philadelphia: Gebbie, 1883. + \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-eng2.xml index 0d3e814ee..9822d316c 100644 --- a/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-eng2.xml @@ -1,13 +1,12 @@ - - + - <rs key="Titus">Titus</rs><rs key="Arch of Titus"/> from The Lives of the - Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Titus + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -29,21 +28,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive diff --git a/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-lat2.xml index 6529f6a12..a9bb14028 100644 --- a/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo021/phi1348.abo021.perseus-lat2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + + + - Divus Titus from De Vita Caesarum - - C. Suetonius Tranquillus + Divus Titus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -17,7 +17,7 @@ William Merrill David Smith - Fund for the Improvement of Postsecondary Education + Fund for the Improvement of Postsecondary Education Trustees of Tufts University @@ -25,19 +25,38 @@ Perseus Project 2000-08-01 - + - 3519018276 + + + De Vita Caesarum Libri VIII + C. Suetonius Tranquillus + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + -

This pointer pattern extracts chapter

 + + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + - + @@ -48,207 +67,225 @@ -Capitains, CTS and Bump + Capitains, CTS and Bump edited markup split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + -
-
- -

Titus, cognomine paterno, amor ac deliciae generis humani—tantum illi ad promerendam - omnium uoluntatem uel ingenii uel artis uel fortunae superfuit, et, quod difficillimum - est, in imperio, quando priuatus atque etiam sub patre principe ne odio quidem, nedum - uituperatione publica caruit—natus est III. Kal. Ian. insigni anno Gaiana nece, prope - Septizonium sordidis aedibus, cubiculo uero perparuo et obscuro, nam manet adhuc et - ostenditur;

-
-
- -

educatus in aula cum Britannico simul ac paribus disciplinis et apud eosdem magistros - institutus. quo quidem tempore aiunt metoposcopum a Narcisso Claudi liberto adhibitum, ut - Britannicum inspiceret, constantissime affirmasse illum quidem nullo modo, ceterum Titum, - qui tunc prope astabat, utique imperaturum. erant autem adeo familiares, ut de potione, - qua Britannicus hausta periit, Titus quoque iuxta cubans gustasse credatur grauique morbo - adflictatus diu. quorum omnium mox memor statuam ei auream in Palatio posuit et alteram ex - ebore equestrem, quae circensi pompa hodieque praefertur, dedicauit prosecutusque est.

-
-
- -

in puero statim corporis animique dotes explenduerunt, magisque ac magis deinceps per - aetatis gradus: forma egregia et cui non minus auctoritatis inesset quam gratiae, - praecipuum robur, quanquam neque procera statura et uentre paulo proiectiore; - memoriae singularis, docilitas ad omnis fere tum belli tum pacis artes. - armorum et equitandi peritissimus, Latine Graeceque - uel in orando uel in fingendis poematibus promptus et facilis ad extemporalitatem usque; - sed ne musicae quidem rudis, ut qui cantaret et psalleret iucunde scienterque. e pluribus - comperi, notis quoque excipere uelocissime solitum, cum amanuensibus suis per ludum - iocumque certantem, imitarique chirographa quaecumque uidisset, ac saepe profiteri maximum - falsarium esse potuisse.

-
-
- -

Tribunus militum et in Germania et in Britannia meruit summae industriae nec - minore modestiaet fama, sicut apparet statuarum et imaginum eius multitudine ac - titulis per utramque prouinciam.

-

Post stipendia foro operam dedit honestam magis quam assiduam, eodemque tempore Arrecinam - Tertullam, patre eq. R. sed praefecto quondam praetorianarum cohortium, duxit uxorem et in - defunctae locum Marciam Furnillam splendidi generis; cum qua sublata filia diuortium - fecit.

-

Ex quaesturae deinde honore legioni praepositus Tarichaeas et Gamalam urbes Iudaeae - ualidissimas in potestatem redegit, equo quadam acie sub feminibus amisso alteroque - inscenso, cuius rector circa se dimicans occubuerat.

-
-
- -

Galba mox tenente rem p. missus ad gratulandum, quaqua iret conuertit homines, quasi - adoptionis gratia arcesseretur. sed ubi turbari rursus cuncta sensit, redit ex itinere, - aditoque Paphiae Veneris oraculo, dum de nauigatione consulit, etiam de imperii spe - confirmatus est. cuius breui compos et ad perdomandam - Iudaeam relictus, nouissima Hierosolymorum oppugnatione duodecim propugnatores totidem - sagittarum confecit ictibus, cepitque ea natali filiae suae tanto militum gaudio ac - fauore, ut in gratulatione imperatorem eum consalutauerint et subinde decedentem prouincia - detinuerint, suppliciter nec non et minaciter efflagitantes, aut remaneret aut secum omnis - pariter abduceret. unde nata suspicio est, quasi - desciscere a patre Orientisque sibi regnum uindicare temptasset; quam suspicionem auxit, - postquam Alexandriam petens in consecrando apud Memphim boue Apide diadema gestauit, de - more quidem rituque priscae religionis; sed non deerant qui sequius interpretarentur. - quare festinans in Italiam, cum Regium, dein Puteolos oneraria naue appulisset, Romam inde - contendit expeditissimus inopinantique patri, uelut arguens rumorum de se temeritatem: - 'ueni,' inquit, 'pater, ueni.'

-
-
- -

neque ex eo destitit participem atque etiam tutorem imperii agere.

-

Triumphauit cum patre censuramque gessit una, eidem collega et in tribunicia potestate et - in septem consulatibus fuit; receptaque ad se prope omnium officiorum cura, cum patris - nomine et epistulas ipse dictaret et edicta conscriberet orationesque in senatu recitaret - etiam quaestoris uice, praefecturam quoque praetori suscepit numquam ad id tempus nisi ab - eq. R. administratam, egitque aliquanto inciuilius et uiolentius, siquidem suspectissimum - quemque sibi summissis qui per theatra et castra quasi consensu ad poenam deposcerent, - haud cunctanter oppressit. in his Aulum Caecinam - consularem uocatum ad cenam ac uixdum triclinio egressum confodi iussit, sane urgente - discrimine, cum etiam chirographum eius praeparatae apud milites contionis deprehendisset. - quibus rebus sicut in posterum securitati satis cauit, ita ad praesens plurimum contraxit - inuidiae, ut non temere quis tam aduerso rumore magisque inuitis omnibus transierit ad - principatum.

-
-
- -

Praeter saeuitiam suspecta in eo etiam luxuria erat, quod ad mediam noctem comisationes - cum profusissimo quoque familiarium extenderet; nec minus libido propter exoletorum et - spadonum greges propterque insignem reginae Berenices amorem, cui etiam nuptias pollicitus - ferebatur; suspecta rapacitas, quod constabat in cognitionibus patris nundinari - praemiarique solitum; denique propalam alium Neronem et opinabantur et praedicabant. at - illi ea fama pro bono cessit conuersaque est in maximas laudes neque uitio ullo reperto et - contra uirtutibus summis.

-

Conuiuia instituit iucunda magis quam profusa. amicos elegit, quibus etiam post eum - principes ut et sibi et rei p. necessariis adquieuerunt praecipueque sunt usi. Berenicen - statim ab urbe dimisit inuitus inuitam. quosdam e gratissimis delicatorum quanquam tam - artifices saltationis, ut mox scaenam tenuerint, non modo fouere prolixius, sed spectare - omnino in publico coetu supersedit.

-

Nulli ciuium quicquam ademit; abstinuit alieno, ut si quis umquam; ac ne concessas quidem - ac solitas conlationes recepit. et tamen nemine ante se munificentia minor, amphitheatro - dedicato thermisque iuxta celebriter extructis munus edidit apparatissimum - largissimumque; dedit et nauale proelium in ueteri naumachia, ibidem et gladiatores atque - uno die quinque milia omne genus ferarum.

-
-
- -

Natura autem beniuolentissimus, cum ex instituto Tiberi omnes dehinc Caesares beneficia a - superioribus concessa principibus aliter rata non haberent, quam si eadem isdem - et ipsi dedissent, primus praeterita omnia uno confirmauit edicto nec a se peti passus - est. in ceteris uero desideriis hominum obstinatissime tenuit, ne quem sine spe - dimitteret; quin et admonentibus domesticis, quasi plura polliceretur quam praestare - posset, non oportere ait quemquam a sermone principis tristem discedere; atque etiam - recordatus quondam super cenam, quod nihil cuiquam toto die praestitisset, memorabilem - illam meritoque laudatam uocem edidit: 'amici, diem perdidi.'

-

Populum in primis uniuersum tanta per omnis occasiones comitate tractauit, ut proposito - gladiatorio munere, non ad suum, sed ad spectantium arbitrium editurum se professus sit; - et plane ita fecit. nam neque negauit quicquam petentibus et ut quae uellent peterent - ultro adhortatus est. quin et studium armaturae Thraecum prae se ferens saepe cum populo - et uoce et gestu ut fautor cauillatus est, uerum maiestate salua nec minus aequitate. ne - quid popularitatis praetermitteret, nonnumquam in thermis suis admissa plebe lauit. -

-

Quaedam sub eo fortuita ac tristia acciderunt, ut conflagratio Vesuuii montis in - Campania, et incendium Romae per triduum totidemque noctes, item pestilentia quanta non - temere alias. in iis tot aduersis ac talibus non modo principis sollicitudinem sed et - parentis affectum unicum praestitit, nunc consolando per edicta, nunc opitulando quatenus - suppeteret facultas. curatores restituendae Campaniae e - consularium numero sorte duxit; bona oppressorum in Vesuuio, quorum heredes non extabant, - restitutioni afflictarum ciuitatium attribuit. urbis incendio nihil publice nisi perisse - testatus, cuncta praetoriorum suorum ornamenta operibus ac templis destinauit - praeposuitque compluris ex equestri ordine, quo quaeque maturius peragerentur. medendae - ualitudini leniendisque morbis nullam diuinam humanamque opem non adhibuit inquisito omni - sacrificiorum remediorumque genere.

-

Inter aduersa temporum et delatores amendatoresque erant ex licentia ueteri. hos assidue - in foro flagellis ac fustibus caesos ac nouissime traductos per amphitheatri harenam - partim subici ac uenire imperauit, partim in asperrimas insularum auehi. utque etiam - similia quandoque ausuros perpetuo coerceret, uetuit inter cetera de eadem re pluribus - legibus agi quaeriue de cuiusquam defunctorum statu ultra certos annos.

-
-
- -

Pontificatum maximum ideo se professus accipere ut puras seruaret manus, fidem - praestitit, nec auctor posthac cuiusquam necis nec conscius, quamuis interdum ulciscendi - causa non deesset, sed periturum se potius quam perditurum adiurans. duos patricii generis - conuictos in adfectatione imperii nihil amplius quam ut desisterent monuit, docens - principatum fato dari, si quid praeterea desiderarent promittens se tributurum. et confestim quidem ad alterius matrem quae procul aberat, - cursores suos misit, qui anxiae saluum filium nuntiarent, ceterum ipsos non solum - familiari cenae adhibuit, sed et insequenti die gladiatorum spectaculo circa se ex - industria conlocatis oblata sibi ferramenta pugnantium inspicienda porrexit. dicitur etiam - cognita utriusque genitura imminere ambobus periculum adfirmasse, uerum quandoque et ab - alio, sicut euenit.

-

Fratrem insidiari sibi non desinentem, sed paene ex professo sollicitantem exercitus, - meditantem fugam, neque occidere neque seponere ac ne in minore quidem honore habere - sustinuit, sed, ut a primo imperii die, consortem successoremque testari perseuerauit, - nonnumquam secreto precibus et lacrimis orans, ut tandem mutuo erga se animo uellet - esse.

-
-
- -

inter haec morte praeuentus est maiore hominum damno quam suo.

-

Spectaculis absolutis, in quorum fine populo coram ubertim fleuerat, Sabinos petit - aliquanto tristior, quod sacrificanti hostia aufugerat quodque tempestate serena tonuerat. - deinde ad primam statim mansionem febrim nanctus, cum inde lectica transferretur, - suspexisse dicitur dimotis pallulis caelum, multumque conquestus eripi sibi uitam - immerenti; neque enim extare ullum suum factum paenitendum excepto dum taxat uno. - id quale fuerit, neque ipse tunc prodidit neque - cuiquam facile succurrat. quidam opinantur consuetudinem recordatum, quam cum fratris - uxore habuerit; sed nullam habuisse persancte Domitia iurabat, haud negatura, si qua - omnino fuisset, immo etiam gloriatura, quod illi promptissimum erat in omnibus - probris.

-
-
- -

Excessit in eadem qua pater uilla Id. Sept. post biennium ac menses duos diesque XX quam - successerat patri, altero et quadragesimo aetatis anno. quod ut palam factum est, non - secus atque in domestico luctu maerentibus publice cunctis, senatus prius quam edicto - conuocaretur ad curiam concurrit, obseratisque adhuc foribus, deinde apertis, tantas - mortuo gratias egit laudesque congessit, quantas ne uiuo quidem umquam atque praesenti. -

+ +
+
+ +

Titus, cognomine paterno, amor ac deliciae generis humani—tantum illi ad promerendam + omnium uoluntatem uel ingenii uel artis uel fortunae superfuit, et, quod difficillimum + est, in imperio, quando priuatus atque etiam sub patre principe ne odio quidem, nedum + uituperatione publica caruit—natus est III. Kal. Ian. insigni anno Gaiana nece, prope + Septizonium sordidis aedibus, cubiculo uero perparuo et obscuro, nam manet adhuc et + ostenditur;

+
+
+ +

educatus in aula cum Britannico simul ac paribus disciplinis et apud eosdem magistros + institutus. quo quidem tempore aiunt metoposcopum a Narcisso Claudi liberto adhibitum, + ut Britannicum inspiceret, constantissime affirmasse illum quidem nullo modo, ceterum + Titum, qui tunc prope astabat, utique imperaturum. erant autem adeo familiares, ut de + potione, qua Britannicus hausta periit, Titus quoque iuxta cubans gustasse credatur + grauique morbo adflictatus diu. quorum omnium mox memor statuam ei auream in Palatio + posuit et alteram ex ebore equestrem, quae circensi pompa hodieque praefertur, dedicauit + prosecutusque est.

+
+
+ +

in puero statim corporis animique dotes explenduerunt, magisque ac magis deinceps per + aetatis gradus: forma egregia et cui non minus auctoritatis inesset quam gratiae, + praecipuum robur, quanquam neque procera statura et uentre paulo proiectiore; + memoriae singularis, docilitas ad omnis fere tum belli tum pacis artes. + armorum et equitandi peritissimus, Latine Graeceque + uel in orando uel in fingendis poematibus promptus et facilis ad extemporalitatem usque; + sed ne musicae quidem rudis, ut qui cantaret et psalleret iucunde scienterque. e + pluribus comperi, notis quoque excipere uelocissime solitum, cum amanuensibus suis per + ludum iocumque certantem, imitarique chirographa quaecumque uidisset, ac saepe profiteri + maximum falsarium esse potuisse.

+
+
+ +

Tribunus militum et in Germania et in Britannia meruit summae industriae nec + minore modestiaet fama, sicut apparet statuarum et imaginum eius multitudine + ac titulis per utramque prouinciam.

+

Post stipendia foro operam dedit honestam magis quam assiduam, eodemque tempore + Arrecinam Tertullam, patre eq. R. sed praefecto quondam praetorianarum cohortium, duxit + uxorem et in defunctae locum Marciam Furnillam splendidi generis; cum qua sublata filia + diuortium fecit.

+

Ex quaesturae deinde honore legioni praepositus Tarichaeas et Gamalam urbes Iudaeae + ualidissimas in potestatem redegit, equo quadam acie sub feminibus amisso alteroque + inscenso, cuius rector circa se dimicans occubuerat.

+
+
+ +

Galba mox tenente rem p. missus ad gratulandum, quaqua iret conuertit homines, quasi + adoptionis gratia arcesseretur. sed ubi turbari rursus cuncta sensit, redit ex itinere, + aditoque Paphiae Veneris oraculo, dum de nauigatione consulit, etiam de imperii spe + confirmatus est. cuius breui compos et ad perdomandam + Iudaeam relictus, nouissima Hierosolymorum oppugnatione duodecim propugnatores totidem + sagittarum confecit ictibus, cepitque ea natali filiae suae tanto militum gaudio ac + fauore, ut in gratulatione imperatorem eum consalutauerint et subinde decedentem + prouincia detinuerint, suppliciter nec non et minaciter efflagitantes, aut remaneret aut + secum omnis pariter abduceret. unde nata suspicio est, + quasi desciscere a patre Orientisque sibi regnum uindicare temptasset; quam suspicionem + auxit, postquam Alexandriam petens in consecrando apud Memphim boue Apide diadema + gestauit, de more quidem rituque priscae religionis; sed non deerant qui sequius + interpretarentur. quare festinans in Italiam, cum Regium, dein Puteolos oneraria naue + appulisset, Romam inde contendit expeditissimus inopinantique patri, uelut arguens + rumorum de se temeritatem: 'ueni,' inquit, 'pater, ueni.'

+
+
+ +

neque ex eo destitit participem atque etiam tutorem imperii agere.

+

Triumphauit cum patre censuramque gessit una, eidem collega et in tribunicia potestate + et in septem consulatibus fuit; receptaque ad se prope omnium officiorum cura, cum + patris nomine et epistulas ipse dictaret et edicta conscriberet orationesque in senatu + recitaret etiam quaestoris uice, praefecturam quoque praetori suscepit numquam ad id + tempus nisi ab eq. R. administratam, egitque aliquanto inciuilius et uiolentius, + siquidem suspectissimum quemque sibi summissis qui per theatra et castra quasi consensu + ad poenam deposcerent, haud cunctanter oppressit. in + his Aulum Caecinam consularem uocatum ad cenam ac uixdum triclinio egressum confodi + iussit, sane urgente discrimine, cum etiam chirographum eius praeparatae apud milites + contionis deprehendisset. quibus rebus sicut in posterum securitati satis cauit, ita ad + praesens plurimum contraxit inuidiae, ut non temere quis tam aduerso rumore magisque + inuitis omnibus transierit ad principatum.

+
+
+ +

Praeter saeuitiam suspecta in eo etiam luxuria erat, quod ad mediam noctem comisationes + cum profusissimo quoque familiarium extenderet; nec minus libido propter exoletorum et + spadonum greges propterque insignem reginae Berenices amorem, cui etiam nuptias + pollicitus ferebatur; suspecta rapacitas, quod constabat in cognitionibus patris + nundinari praemiarique solitum; denique propalam alium Neronem et opinabantur et + praedicabant. at illi ea fama pro bono cessit conuersaque est in maximas laudes neque + uitio ullo reperto et contra uirtutibus summis.

+

Conuiuia instituit iucunda magis quam profusa. amicos elegit, quibus etiam post eum + principes ut et sibi et rei p. necessariis adquieuerunt praecipueque sunt usi. Berenicen + statim ab urbe dimisit inuitus inuitam. quosdam e gratissimis delicatorum quanquam tam + artifices saltationis, ut mox scaenam tenuerint, non modo fouere prolixius, sed spectare + omnino in publico coetu supersedit.

+

Nulli ciuium quicquam ademit; abstinuit alieno, ut si quis umquam; ac ne concessas + quidem ac solitas conlationes recepit. et tamen nemine ante se munificentia minor, + amphitheatro dedicato thermisque iuxta celebriter extructis munus edidit + apparatissimum largissimumque; dedit et nauale proelium in ueteri naumachia, ibidem et + gladiatores atque uno die quinque milia omne genus ferarum.

+
+
+ +

Natura autem beniuolentissimus, cum ex instituto Tiberi omnes dehinc Caesares beneficia + a superioribus concessa principibus aliter rata non haberent, quam si eadem + isdem et ipsi dedissent, primus praeterita omnia uno confirmauit edicto nec a se peti + passus est. in ceteris uero desideriis hominum obstinatissime tenuit, ne quem sine spe + dimitteret; quin et admonentibus domesticis, quasi plura polliceretur quam praestare + posset, non oportere ait quemquam a sermone principis tristem discedere; atque etiam + recordatus quondam super cenam, quod nihil cuiquam toto die praestitisset, memorabilem + illam meritoque laudatam uocem edidit: 'amici, diem perdidi.'

+

Populum in primis uniuersum tanta per omnis occasiones comitate tractauit, ut proposito + gladiatorio munere, non ad suum, sed ad spectantium arbitrium editurum se professus sit; + et plane ita fecit. nam neque negauit quicquam petentibus et ut quae uellent peterent + ultro adhortatus est. quin et studium armaturae Thraecum prae se ferens saepe cum populo + et uoce et gestu ut fautor cauillatus est, uerum maiestate salua nec minus aequitate. ne + quid popularitatis praetermitteret, nonnumquam in thermis suis admissa plebe lauit. +

+

Quaedam sub eo fortuita ac tristia acciderunt, ut conflagratio Vesuuii montis in + Campania, et incendium Romae per triduum totidemque noctes, item pestilentia quanta non + temere alias. in iis tot aduersis ac talibus non modo principis sollicitudinem sed et + parentis affectum unicum praestitit, nunc consolando per edicta, nunc opitulando + quatenus suppeteret facultas. curatores restituendae + Campaniae e consularium numero sorte duxit; bona oppressorum in Vesuuio, quorum heredes + non extabant, restitutioni afflictarum ciuitatium attribuit. urbis incendio nihil + publice nisi perisse testatus, cuncta praetoriorum suorum ornamenta operibus ac templis + destinauit praeposuitque compluris ex equestri ordine, quo quaeque maturius + peragerentur. medendae ualitudini leniendisque morbis nullam diuinam humanamque opem non + adhibuit inquisito omni sacrificiorum remediorumque genere.

+

Inter aduersa temporum et delatores amendatoresque erant ex licentia ueteri. hos + assidue in foro flagellis ac fustibus caesos ac nouissime traductos per amphitheatri + harenam partim subici ac uenire imperauit, partim in asperrimas insularum auehi. utque + etiam similia quandoque ausuros perpetuo coerceret, uetuit inter cetera de eadem re + pluribus legibus agi quaeriue de cuiusquam defunctorum statu ultra certos annos.

+
+
+ +

Pontificatum maximum ideo se professus accipere ut puras seruaret manus, fidem + praestitit, nec auctor posthac cuiusquam necis nec conscius, quamuis interdum ulciscendi + causa non deesset, sed periturum se potius quam perditurum adiurans. duos patricii + generis conuictos in adfectatione imperii nihil amplius quam ut desisterent monuit, + docens principatum fato dari, si quid praeterea desiderarent promittens se tributurum. + et confestim quidem ad alterius matrem quae procul + aberat, cursores suos misit, qui anxiae saluum filium nuntiarent, ceterum ipsos non + solum familiari cenae adhibuit, sed et insequenti die gladiatorum spectaculo circa se ex + industria conlocatis oblata sibi ferramenta pugnantium inspicienda porrexit. dicitur + etiam cognita utriusque genitura imminere ambobus periculum adfirmasse, uerum quandoque + et ab alio, sicut euenit.

+

Fratrem insidiari sibi non desinentem, sed paene ex professo sollicitantem exercitus, + meditantem fugam, neque occidere neque seponere ac ne in minore quidem honore habere + sustinuit, sed, ut a primo imperii die, consortem successoremque testari perseuerauit, + nonnumquam secreto precibus et lacrimis orans, ut tandem mutuo erga se animo uellet + esse.

+
+
+ +

inter haec morte praeuentus est maiore hominum damno quam suo.

+

Spectaculis absolutis, in quorum fine populo coram ubertim fleuerat, Sabinos petit + aliquanto tristior, quod sacrificanti hostia aufugerat quodque tempestate serena + tonuerat. deinde ad primam statim mansionem febrim nanctus, cum inde lectica + transferretur, suspexisse dicitur dimotis pallulis caelum, multumque conquestus eripi + sibi uitam immerenti; neque enim extare ullum suum factum paenitendum excepto dum taxat + uno. id quale fuerit, neque ipse tunc prodidit neque + cuiquam facile succurrat. quidam opinantur consuetudinem recordatum, quam cum fratris + uxore habuerit; sed nullam habuisse persancte Domitia iurabat, haud negatura, si qua + omnino fuisset, immo etiam gloriatura, quod illi promptissimum erat in omnibus + probris.

+
+
+ +

Excessit in eadem qua pater uilla Id. Sept. post biennium ac menses duos diesque XX + quam successerat patri, altero et quadragesimo aetatis anno. quod ut palam factum est, + non secus atque in domestico luctu maerentibus publice cunctis, senatus prius quam + edicto conuocaretur ad curiam concurrit, obseratisque adhuc foribus, deinde apertis, + tantas mortuo gratias egit laudesque congessit, quantas ne uiuo quidem umquam atque + praesenti.

+
-
+ - \ No newline at end of file + diff --git a/data/phi1348/abo022/__cts__.xml b/data/phi1348/abo022/__cts__.xml index f4f7ab8e7..eef59e7e4 100644 --- a/data/phi1348/abo022/__cts__.xml +++ b/data/phi1348/abo022/__cts__.xml @@ -1,11 +1,12 @@ Domitianus - Domitianus, De Vita Caesarum Libri VIII - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Ihm, Max, 1863-1909, editor + Domitianus + Suetonius. De Vita Caesarum Libri VIII. Ihm, Max, editor; Leipzig: Teubner, 1908. - Domitianus, The Lives of the twelve Caesars - Suetonius, ca. 69-ca. 122, creator; Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E. (J. Eugene), editor - + Domitian + Suetonius. The Lives of the Twelve Caesars. Thomson, Alexander, M.D, translator; Reed, J.E., editor. + Philadelphia: Gebbie, 1883. + \ No newline at end of file diff --git a/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-eng2.xml index bbe0b547c..eda3413a1 100644 --- a/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-eng2.xml @@ -1,13 +1,12 @@ - - + - <rs key="Domitian">Domitian</rs><rs key="Domitianic Hall"/><rs key="Palace of Domitian"/><rs key="Stadium of Domitian"/> from The Lives of - the Caesars - C. Suetonius Tranquillus - Alexander Thomson + Domitian + Suetonius + Alexander Thomson Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -30,21 +29,17 @@ - Suetonius: The Lives of the Twelve Caesars; An English Translation, - Augmented with the Biographies of Contemporary Statesmen, Orators, - Poets, and Other Associates - Suetonius - - Publishing Editor - J. Eugene Reed - - Alexander Thomson + The Lives of the Twelve Caesars + C. Suetonius Tranquillus + J. Eugene Reed + Alexander Thomson Philadelphia - Gebbie & Co. - 1889 + Gebbie and Co. + 1883 + Internet Archive diff --git a/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-lat2.xml b/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-lat2.xml index b504c949e..851ce5ec9 100644 --- a/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi1348/abo022/phi1348.abo022.perseus-lat2.xml @@ -1,12 +1,12 @@ - - + + + - Domitianus from De Vita Caesarum - - C. Suetonius Tranquillus + Domitianus + Suetonius Maximilian Ihm Perseus Project, Tufts University Gregory Crane @@ -17,7 +17,7 @@ William Merrill David Smith - Fund for the Improvement of Postsecondary Education + Fund for the Improvement of Postsecondary Education Trustees of Tufts University @@ -25,19 +25,38 @@ Perseus Project 2000-08-01 - + - 3519018276 + + + De Vita Caesarum Libri VIII + C. Suetonius Tranquillus + Maximilian Ihm + + Leipzig + Teubner + 1908 + + + HathiTrust + -

This pointer pattern extracts chapter

 + + + +

This pointer pattern extracts chapter

+ + + - + @@ -48,442 +67,480 @@ -Capitains, CTS and Bump + Capitains, CTS and Bump edited markup split speeches and converted to unicode -reverting texts back to pre_cts_reorg tagged version -start file -moved more xml files around based on copyright status -Converted to XML -mark spaced type as quotes in Nero, more abbreviations -be consistent about abbreviation for Caius -for readability, remove editorial brackets within words -Trying to fix the "book 1" error in ToC -turn books into milestones so they needn't show up in the short toc -Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor cleanup (esp. character encodings and typos.) -fix section breaks, especially those in mid-word! -remove header so books show up in short toc (probably won't getthe actual lives) + reverting texts back to pre_cts_reorg tagged + version + start file + moved more xml files around based on copyright + status + Converted to XML + mark spaced type as quotes in Nero, more + abbreviations + be consistent about abbreviation for Caius + for readability, remove editorial brackets within + words + Trying to fix the "book 1" error in ToC + turn books into milestones so they needn't show up in + the short toc + Updated texts to TEI P4 and Perseus P4 extensions; minor + cleanup (esp. character encodings and typos.) + fix section breaks, especially those in + mid-word! + remove header so books show up in short toc (probably + won't getthe actual lives) -Added separate funder entity to TEI header. -mark up a few features as examples of what can be done -fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to "life" forabbreviation lookup + Added separate funder entity to TEI header. + mark up a few features as examples of what can be + done + fix refsdecl and divs for citation scheme, add n to + "life" forabbreviation lookup -Sorry to have led the IDNO astray. -remove consecutive paragraph breaks at start of chapter -Add to repository; SGML syntax minimally correct. - + Sorry to have led the IDNO astray. + remove consecutive paragraph breaks at start of + chapter + Add to repository; SGML syntax minimally + correct. + -
-
- -

Domitianus natus est VIIII. Kal. Nouemb. patre consule designato inituroque mense - insequenti honorem, regione urbis sexta ad Malum Punicum, domo quam postea in templum - gentis Flauiae conuertit. pubertatis ac primae adulescentiae tempus tanta inopia tantaque - infamia gessisse fertur, ut nullum argenteum uas in usu haberet. satisque constat Clodium - Pollionem praetorium uirum, in quem est poema Neronis quod inscribitur 'Luscio,' - chirographum eius conseruasse et nonnumquam protulisse noctem sibi pollicentis; nec - defuerunt qui affirmarent, corruptum Domitianum et a Nerua successore mox suo. bello Vitelliano confugit in Capitolium cum patruo Sabino ac - parte praesentium copiarum, sed irrumpentibus aduersariis et ardente templo apud aedituum - clam pernoctauit, ac mane Isiaci celatus habitu interque sacrificulos uariae - superstitionis cum se trans Tiberim ad condiscipuli sui matrem comite uno contulisset, ita - latuit, ut scrutantibus qui uestigia subsecuti erant, deprehendi non potuerit. post uictoriam demum progressus et Caesar consalutatus honorem - praeturae urbanae consulari potestate suscepit titulo tenus, nam iuris dictionem ad - collegam proximum transtulit, ceterum omnem uim dominationis tam licenter exercuit, ut iam - tum qualis futurus esset ostenderet. ne exequar singula, contractatis multorum uxoribus - Domitiam Longinam Aelio Lamiae nuptam etiam in matrimonium abduxit, atque uno die super XX - officia urbana aut peregrina distribuit, mirari se Vespasiano dictitante, quod successorem - non et sibi mitteret.

-
-
- -

expeditionem quoque in Galliam Germaniasque neque necessariam et dissuadentibus paternis - amicis incohauit, tantum ut fratri se et opibus et dignatione adaequaret.

-

Ob haec correptus, quo magis et aetatis et condicionis admoneretur, habitabat cum patre - una sellamque eius ac fratris, quotiens prodirent, lectica sequebatur ac triumphum - utriusque Iudaicum equo albo comitatus est. quin et e sex consulatibus non nisi unum - ordinarium gessit eumque cedente ac suffragante fratre. - simulauit et ipse mire modestiam in primisque poeticae studium, tam insuetum antea sibi - quam postea spretum et abiectum, recitauitque etiam publice. nec tamen eo setius, cum - Vologaesus Parthorum rex auxilia aduersus Alanos ducemque alterum ex Vespasiani liberis - depoposcisset, omni ope contendit ut ipse potissimum mitteretur; et quia discussa res est, - alios Orientis reges ut idem postularent donis ac pollicitationibus sollicitare temptauit. -

-

Patre defuncto diu cunctatus an duplum donatiuum militi offerret, numquam iactare - dubitauit relictum se participem imperii, sed fraudem testamento adhibitam; neque cessauit - ex eo insidias struere fratri clam palamque, quoad correptum graui ualitudine, prius quam - plane efflaret animam, pro mortuo deseri iussit; defunctumque nullo praeterquam - consecrationis honore dignatus, saepe etiam carpsit obliquis orationibus et edictis.

-
-
- -

Inter initia principatus cotidie secretum sibi horarum sumere solebat nec quicquam - amplius quam muscas captare ac stilo praeacuto configere, ut cuidam interroganti, essetne - quis intus cum Caesare, non absurde responsum sit a Vibio Crispo, ne muscam quidem. deinde - uxorem Domitiam, ex qua in secundo suo consulatu filium tulerat alteroque anno - - , consalutauit Augustam; eandem Paridis histrionis amore deperditam repudiauit - intraque breue tempus inpatiens discidii quasi efflagitante populo reduxit.

-

Circa administrationem autem imperii aliquamdiu se uarium praestitit, mixtura quoque - aequabili uitiorum atque uirtutum, donec uirtutes quoque in uitia deflexit: quantum - coniectare licet, super ingenii naturam inopia rapax, metu saeuus.

-
-
- -

Spectacula assidue magnifica et sumptuosa edidit non in amphitheatro modo, uerum et in - circo, ubi praeter sollemnes bigarum quadrigarumque cursus proelium etiam duplex, equestre - ac pedestre, commisit; at in amphitheatro nauale quoque. nam uenationes gladiatoresque et - noctibus ad lychnuchos, nec uirorum modo pugnas, sed et feminarum. praeterea quaestoriis - muneribus, quae olim omissa reuocauerat, ita semper interfuit, ut populo potestatem - faceret bina paria e suo ludo postulandi eaque nouissima aulico apparatu induceret. - ac per omne gladiatorum spectaculum ante pedes ei - stabat puerulus coccinatus paruo portentosoque capite, cum quo plurimum fabulabatur, - nonnumquam serio. auditus est certe, dum ex eo quaerit, ecquid sciret, cur sibi uisum - esset ordinatione proxima Aegypto praeficere Mettium Rufum. edidit naualis pugnas paene - iustarum classium, effosso et circumstructo iuxta Tiberim lacu, atque inter maximos imbres - perspectauit.

-

Fecit et ludos saeculares, computata ratione temporum ad annum non quo Claudius proxime, - sed quo olim Augustus ediderat; in iis circensium die, quo facilius centum missus - peragerentur, singulos e septenis spatiis ad quina corripuit.

-

Instituit et quinquennale certamen Capitolino Ioui triplex, musicum equestre gymnicum, et - aliquanto plurium quam nunc est coronatorum. certabant enim et prosa oratione Graece - Latineque ac praeter citharoedos chorocitharistae quoque et psilocitharistae, in stadio - uero cursu etiam uirgines. certamini praesedit crepidatus purpureaque amictus toga - Graecanica, capite gestans coronam auream cum effigie Iouis ac Iunonis Mineruaeque, - adsidentibus Diali sacerdote et collegio Flauialium pari habitu, nisi quod illorum coronis - inerat et ipsius imago. celebrabat et in Albano quotannis Quinquatria Mineruae, cui - collegium instituerat, ex quo sorte ducti magisterio fungerentur ederentque eximias - uenationes et scaenicos ludos superque oratorum ac poetarum certamina.

-

Congiarium populo nummorum trecenorum ter dedit atque inter spectacula muneris - largissimum epulum Septimontiali †sacrorum quidem senatui equitique panariis, plebei - sportellis cum obsonio distributis initium uescendi primus fecit; dieque proximo omne - genus rerum missilia sparsit, et quia pars maior intra popularia deciderat, quinquagenas - tesseras in singulos cuneos equestris ac senatorii ordinis pronuntiauit.

-
-
- -

Plurima et amplissima opera incendio absumpta restituit, in quis et Capitolium, quod - rursus arserat; sed omnia sub titulo tantum suo ac sine ulla pristini auctoris memoria. - nouam autem excitauit aedem in Capitolio Custodi Ioui et forum quod nunc Neruae uocatur, - item Flauiae templum gentis et stadium et odium et naumachiam, e cuius postea lapide - maximus circus deustis utrimque lateribus extructus est.

-
-
- -

Expeditiones partim sponte suscepit, partim necessario: sponte in Chattos, necessario - unam in Sarmatas legione cum legato simul caesa; in Dacos duas, primam Oppio Sabino - consulari oppresso, secundam Cornelio Fusco praefecto cohortium praetorianarum, cui belli - summam commiserat. de Chattis Dacisque post uaria proelia duplicem triumphum egit, de - Sarmatis lauream modo Capitolino Ioui rettulit.

-

Bellum ciuile motum a L. Antonio, superioris Germaniae praeside, confecit absens - felicitate mira, cum ipsa dimicationis hora resolutus repente Rhenus transituras ad - Antonium copias barbarorum inhibuisset. de qua uictoria praesagiis prius quam nuntiis - comperit, siquidem ipso quo dimicatum erat die statuam eius Romae insignis aquila - circumplexa pinnis clangores laetissimos edidit; pauloque post occisum Antonium adeo - uulgatum est, ut caput quoque adportatum eius uidisse se plerique contenderent.

-
-
- -

Multa etiam in communi rerum usu nouauit: sportulas publicas sustulit reuocata rectarum - cenarum consuetudine; duas circensibus gregum factiones aurati purpureique panni ad - quattuor pristinas addidit; interdixit histrionibus scaenam, intra domum quidem exercendi - artem iure concesso; castrari mares uetuit; spadonum, qui residui apud mangones erant, - pretia moderatus est. ad summam quondam ubertatem uini, - frumenti uero inopiam existimans nimio uinearum studio neglegi arua, edixit, ne quis in - Italia nouellaret utque in prouinciis uineta succiderentur, relicta ubi plurimum dimidia - parte; nec exequi rem perseuerauit. quaedam ex maximis officiis inter libertinos - equitesque R. communicauit. geminari legionum castra - prohibuit nec plus quam mille nummos a quoquam ad signa deponi, quod L. Antonius apud - duarum legionum hiberna res nouas moliens fiduciam cepisse etiam ex depositorum summa - uidebatur. addidit et quartum stipendium militi aureos ternos.

-
-
- -

Ius diligenter et industrie dixit, plerumque et in foro pro tribunali extra ordinem; - ambitiosas centumuirorum sententias rescidit; reciperatores, ne se perfusoriis - assertionibus accommodarent, identidem admonuit; nummarios iudices cum suo quemque - consilio notauit. auctor et tr.tribunis - pl.plebis fuit aedilem sordidum repetundarum accusandi - iudicesque in eum a senatu petendi. magistratibus quoque urbicis prouinciarumque - praesidibus coercendis tantum curae adhibuit, ut neque modestiores umquam neque iustiores - extiterint; e quibus plerosque post illum reos omnium criminum uidimus. suscepta correctione morum licentiam theatralem promiscue in equite - spectandi inhibuit; scripta famosa uulgoque edita, quibus primores uiri ac feminae - notabantur, aboleuit non sine auctorum ignominia; quaestorium uirum, quod gesticulandi - saltandique studio teneretur, mouit senatu; probrosis feminis lecticae usum ademit iusque - capiendi legata hereditatesque; equitem R. ob reductam in matrimonium uxorem, cui dimissae - adulterii crimen intenderat, erasit iudicum albo; quosdam ex utroque ordine lege Scantinia - condemnauit; incesta Vestalium uirginum, a patre quoque suo et fratre neglecta, uarie ac - seuere coercuit, priora capitali supplicio, posteriora more ueteri. nam cum Oculatis sororibus, item Varronillae liberum mortis permisisset - arbitrium corruptoresque earum relegasset, mox Corneliam maximam uirginem absolutam olim, - dein longo interuallo repetitam atque conuictam defodi imperauit stupratoresque uirgis in - comitio ad necem caedi, excepto praetorio uiro, cui, dubia etiam tum causa et incertis - quaestionibus atque tormentis de semet professo, exilium indulsit. ac ne qua religio deum impune contaminaretur, monimentum, quod libertus - eius e lapidibus templo Capitolini Iouis destinatis filio extruxerat, diruit per milites - ossaque et reliquias quae inerant mari mersit.

-
-
- -

Inter initia usque adeo ab omni caede abhorrebat, ut absente adhuc patre recordatus - Vergilii uersum:

- impia quam caesis gens est epulata iuuencis edicere destinarit, ne boues immolarentur. - cupiditatis quoque atque auaritiae uix suspicionem ullam aut priuatus umquam aut princeps - aliquamdiu dedit, immo e diuerso magna saepe non abstinentiae modo sed etiam liberalitatis - experimenta. omnis circa se largissime prosecutus nihil - prius aut acrius monuit quam ne quid sordide facerent. relictas sibi hereditates ab iis, - quibus liberi erant, non recepit. legatum etiam ex testamento Rusti Caepionis, qui cauerat - ut quotannis ingredientibus curiam senatoribus certam summam uiritim praestaret heres - suus, irritum fecit. reos, qui ante quinquennium proximum apud aerarium pependissent, - uniuersos discrimine liberauit nec repeti nisi intra annum eaque condicione permisit, ut - accusatori qui causam non teneret exilium poena esset. - scribas quaestorios negotiantis ex consuetudine sed contra Clodiam legem uenia in - praeteritum donauit. subsiciua, quae diuisis per ueteranos agris carptim superfuerunt, - ueteribus possessoribus ut usu capta concessit. fiscales calumnias magna calumniantium - poena repressit, ferebaturque uox eius: 'princeps qui delatores non castigat, irritat.' - -
-
- -

Sed neque in clementiae neque in abstinentiae tenore permansit, et tamen aliquanto - celerius ad saeuitiam desciuit quam ad cupiditatem. discipulum Paridis pantomimi impuberem - adhuc et cum maxime aegrum, quod arte formaque non absimilis magistro uidebatur, occidit; - item Hermogenem Tarsensem propter quasdam in historia figuras, libraris etiam, qui eam - descripserant, cruci fixis. patrem familias, quod Thraecem murmilloni parem, munerario - imparem dixerat, detractum spectaculis in harenam canibus obiecit cum hoc titulo: 'impie - locutus parmularius.'

-

Complures senatores, in iis aliquot consulares, interemit; ex quibus Ciuicam Cerealem in - ipso Asiae proconsulatu, Saluidienum Orfitum, Acilium Glabrionem in exilio, quasi - molitores rerum nouarum, ceteros leuissima quemque de causa. Aelium Lamiam ob suspiciosos - quidem, uerum et ueteres et innoxios iocos, quod post abductam uxorem laudanti uocem suam - 'eutacto' dixerat quodque Tito hortanti se ad alterum matrimonium responderat: μὴ καὶ σὺ γαμῆσαι θέλεις; - Saluium Cocceianum, quod Othonis imperatoris patrui sui - diem natalem celebrauerat; Mettium Pompusianum, quod habere imperatoriam genesim uulgo - ferebatur et quod depictum orbem terrae in membranas contionesque regum ac - ducum ex Tito Liuio circumferret quodque seruis nomina Magonis et Hannibalis indidisset; - Sallustium Lucullum Britanniae legatum, quod lanceas nouae formae appellari Luculleas - passus esset; Iunium Rusticum, quod Paeti Thraseae et Heluidi Prisci laudes edidisset - appellassetque eos sanctissimos uiros; cuius criminis occasione philosophos omnis urbe - Italiaque summouit. occidit et Heluidium filium, quasi - scaenico exodio sub persona Paridis et Oenones diuortium suum cum uxore taxasset; Flauium - Sabinum alterum e patruelibus, quod eum comitiorum consularium die destinatum perperam - praeco non consulem ad populum, sed imperatorem pronuntiasset.

-

Verum aliquanto post ciuilis belli uictoriam saeuior, plerosque partis aduersae, dum - etiam latentis conscios inuestigato, nouo quaestionis genere distorsit immisso - per obscaena igne; nonnullis et manus amputauit. satisque constat duos solos e notioribus - uenia donatos, tribunum laticlauium et centurionem, qui se, quo facilius expertes culpae - ostenderent, impudicos probauerant et ob id neque apud ducem neque apud milites ullius - momenti esse potuisse.

-
-
- -

Erat autem non solum magnae, sed etiam callidae inopinataeque saeuitiae. - auctorem summarum pridie quam cruci figeret in cubiculum uocauit, assidere in - toro iuxta coegit, securum hilaremque dimisit, partibus etiam de cena dignatus est. - Arrecinum Clementem consularem, unum e familiaribus et emissariis suis, capitis - condemnaturus in eadem uel etiam maiore gratia habuit, quoad nouissime simul gestanti, - conspecto delatore eius: 'uis,' inquit, 'hunc nequissimum seruum cras audiamus?' -

-

Et quo contemptius abuteretur patientia hominum, numquam tristiorem sententiam sine - praefatione clementiae pronuntiauit, ut non aliud iam certius atrocis exitus signum esset - quam principii lenitas. quosdam maiestatis reos in curiam induxerat, et cum praedixisset - experturum se illa die quam carus senatui esset, facile perfecerat ut etiam more maiorum - puniendi condemnarentur; deinde atrocitate poenae - conterritus, ad leniendam inuidiam intercessit his uerbis—neque enim ab re fuerit ipsa - cognoscere—: 'permittite, patres conscripti, a pietate uestra impetrari, quod scio me - difficulter impetraturum, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis; nam et - parcetis oculis uestris et intellegent me omnes senatui interfuisse.'

-
-
- -

Exhaustus operum ac munerum inpensis stipendioque, quod adiecerat, temptauit quidem ad - releuandos castrenses sumptus numerum militum deminuere; sed cum et obnoxium se barbaris - per hoc animaduerteret neque eo setius in explicandis oneribus haereret, nihil pensi - habuit quin praedaretur omni modo. bona uiuorum ac mortuorum usquequaque quolibet et - accusatore et crimine corripiebantur. satis erat obici qualecumque factum - dictumque aduersus maiestatem principis. - confiscabantur alienissimae hereditates uel uno existente, qui diceret audisse se ex - defuncto, cum uiueret, heredem sibi Caesarem esse. praeter ceteros Iudaicus fiscus - acerbissime actus est; ad quem deferebantur, qui uelut inprofessi Iudaicam - uiuerent uitam uel dissimulata origine imposita genti tributa non pependissent. - interfuisse me adulescentulum memini, cum a procuratore frequentissimoque consilio - inspiceretur nonagenarius senex, an circumsectus esset.

-

Ab iuuenta minime ciuilis animi, confidens etiam et cum uerbis tum rebus immodicus, - Caenidi patris concubinae ex Histria reuersae osculumque, ut assuerat, offerenti manum - praebuit; generum fratris indigne ferens albatos et ipsum ministros habere, - proclamauit:

- οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη. -
-
- -

principatum uero adeptus neque in senatu iactare dubitauit et patri se et fratri imperium - dedisse, illos sibi reddidisse, neque in reducenda post diuortium uxore edicere reuocatam - eam in puluinar suum. adclamari etiam in amphitheatro epuli die libenter audiit: 'domino - et dominae feliciter!' sed et Capitolino certamine cunctos ingenti consensu precantis, ut - Palfurium Suram restitueret pulsum olim senatu ac tunc de oratoribus coronatum, nullo - responso dignatus tacere tantum modo iussit uoce praeconis. pari arrogantia, cum procuratorum suorum nomine formalem dictaret - epistulam, sic coepit: 'dominus et deus noster hoc fieri iubet.' unde institutum posthac, - ut ne scripto quidem ac sermone cuiusquam appellaretur aliter. statuas sibi in Capitolio - non nisi aureas et argenteas poni permisit ac ponderis certi. Ianos arcusque cum quadrigis - et insignibus triumphorum per regiones urbis tantos ac tot extruxit, ut cuidam Graece - inscriptum sit: 'arci.' consulatus septemdecim cepit, - quot ante eum nemo; ex quibus septem medios continuauit, omnes autem paene titulo tenus - gessit nec quemquam ultra Kal. Mai., plerosque ad Idus usque Ianuarias. post autem duos - triumphos Germanici cognomine assumpto Septembrem mensem et Octobrem ex appellationibus - suis Germanicum Domitianumque transnominauit, quod altero suscepisset imperium, altero - natus esset.

-
-
- -

Per haec terribilis cunctis et inuisus, tandem oppressus est amicorum - libertorumque intimorum simul et uxoris. annum diemque ultimum uitae iam pridem suspectum - habebat, horam etiam nec non et genus mortis. adulescentulo Chaldaei cuncta praedixerant; - pater quoque super cenam quondam fungis abstinentem palam irriserat ut ignarum sortis - suae, quod non ferrum potius timeret. quare pauidus - semper atque anxius minimis etiam suspicionibus praeter modum commouebatur. ut edicti de - excidendis uineis propositi gratiam faceret, non alia magis re compulsus creditur, quam - quod sparsi libelli cum his uersibus erant: κἄν με φάγῃς ἐπὶ ῤίζαν, ὅμωσ ἔτι καρποφορήσω, - ὅσσον ἐπισπεῖσαι σοί, τράγε, θυομένῳ. - eadem formidine oblatum a senatu nouum et excogitatum - honorem, quamquam omnium talium appetentissimus, recusauit, quo decretum erat ut, quotiens - gereret consulatum, eq(uites) R. quibus sors obtigisset, trabeati et cum hastis - militaribus praecederent eum inter lictores apparitoresque.

-

Tempore uero suspecti periculi appropinquante sollicitior in dies porticuum, in quibus - spatiari consuerat, parietes phengite lapide distinxit, e cuius splendore per imagines - quidquid a tergo fieret prouideret. nec nisi secreto atque solus plerasque custodias, - receptis quidem in manum catenis, audiebat. utque domesticis persuaderet, ne bono quidem - exemplo audiendam esse patroni necem, Epaphroditum a libellis capitali poena - condemnauit, quod post destitutionem Nero in adipiscenda morte manu eius adiutus - existimabatur.

-
-
- -

denique Flauium Clementem patruelem suum contemptissimae inertiae, cuius filios etiam tum - paruulos successores palam destinauerat abolitoque priore nomine alterum Vespasianum - appellari, alterum Domitianum, repente ex tenuissima suspicione tantum non in ipso eius - consulatu interemit. quo maxime facto maturauit sibi exitium.

-

Continuis octo mensibus tot fulgura facta nuntiataque sunt, ut exclamauerit: 'feriat iam, - quem uolet.' tactum de caelo Capitolium templumque Flauiae gentis, item domus Palatina et - cubiculum ipsius, atque etiam e basi statuae triumphalis titulus excussus ui procellae in - monimentum proximum decidit. arbor, quae priuato adhuc Vespasiano euersa surrexerat, tunc - rursus repente corruit. Praenestina Fortuna, toto imperii spatio annum nouum commendanti - laetam eandemque semper sortem dare assueta, extremo tristissimam reddidit nec sine - sanguinis mentione.

-

Mineruam, quam superstitiose colebat, somniauit excedere sacrario negantemque ultra se - tueri eum posse, quod exarmata esset a Ioue. nulla tamen re perinde commotus est quam - responso casuque Ascletarionis mathematici. hunc delatum nec infitiantem iactasse se quae - prouidisset ex arte, sciscitatus est, quis ipsum maneret exitus; et affirmantem fore ut - breui laceraretur a canibus, interfici quidem sine mora, sed ad coarguendam temeritatem - artis sepeliri quoque accuratissime imperauit. quod cum fieret, euenit ut repentina - tempestate deiecto funere semiustum cadauer discerperent canes, idque ei cenanti a mimo - Latino, qui praeteriens forte animaduerterat, inter ceteras diei fabulas referretur.

-
-
- -

Pridie quam periret, cum oblatos tubures seruari iussisset in crastinum, adiecit: 'si - modo uti licuerit,' et conuersus ad proximos affirmauit fore ut sequenti die luna se in - aquario cruentaret factumque aliquod existeret, de quo loquerentur homines per terrarum - orbem. at circa mediam noctem ita est exterritus, ut e strato prosiliret. dehinc mane - haruspicem ex Germania missum, qui consultus de fulgure mutationem rerum praedixerat, - audiit condemnauitque. ac dum exulceratam in fronte - uerrucam uehementius scalpit, profluente sanguine: 'utinam,' inquit, 'hactenus.' tunc - horas requirenti pro quinta, quam metuebat, sexta ex industria nuntiata est. his uelut - transacto iam periculo laetum festinantemque ad corporis curam Parthenius cubiculo - praepositus conuertit, nuntians esse qui magnum nescio quid afferret, nec differendum. - itaque summotis omnibus in cubiculum se recepit atque ibi occisus est.

-
-
- -

De insidiarum caedisque genere haec fere diuulgata sunt. cunctantibus conspiratis, quando - et quo modo, id est lauantemne an cenantem adgrederentur, Stephanus, Domitillae procurator - et tunc interceptarum pecuniarum reus, consilium operamque obtulit. ac sinisteriore - brachio uelut aegro lanis fasciisque per aliquot dies ad auertendam suspicionem obuoluto, - sub ipsam horam dolonem interiecit; professusque conspirationis indicium et ob hoc - admissus legenti traditum a se libellum et attonito suffodit inguina. saucium ac repugnantem adorti Clodianus cornicularius et Maximus - Partheni libertus et Satur decurio cubiculariorum et quidam e gladiatorio ludo uulneribus - septem contrucidarunt. puer, qui curae Larum cubiculi ex consuetudine assistens interfuit - caedi, hoc amplius narrabat, iussum se a Domitiano ad primum statim uulnus pugionem - puluino subditum porrigere ac ministros uocare, neque ad caput quidquam excepto capulo et - praeterea clausa omnia repperisse; atque illum interim arrepto deductoque ad terram - Stephano conluctatum diu, dum modo ferrum extorquere, modo quanquam laniatis digitis - oculos effodere conatur.

-

Occisus est XIIII. Kal. Octb. anno aetatis quadragensimo quinto, imperii quinto decimo. - cadauer eius populari sandapila per uispillones exportatum Phyllis nutrix in suburbano suo - Latina uia funerauit, sed reliquias templo Flauiae gentis clam intulit cineribusque Iuliae - Titi filiae, quam et ipsam educarat, conmiscuit.

-
-
- -

Statura fuit procera, uultu modesto ruborisque pleno, grandibus oculis, uerum acie - hebetiore; praeterea pulcher ac decens, maxime in iuuenta, et quidem toto corpore exceptis - pedibus, quorum digitos restrictiores habebat; postea caluitio quoque deformis et - obesitate uentris et crurum gracilitate, quae tamen ei ualitudine longa remacruerant. - commendari se uerecundia oris adeo sentiebat, ut apud - senatum sic quondam iactauerit: 'usque adhoc certe et animum meum probastis et uultum.' - caluitio ita offendebatur, ut in contumeliam suam traheret, si cui alii ioco uel iurgio - obiectaretur; quamuis libello, quem de cura capillorum ad amicum edidit, haec etiam, simul - illum seque consolans, inseruerit:

- 'οὐχ ὁράᾳς, οἷοσ κἀγὼ καλόσ τε μέγασ τε; - eadem me tamen manent capillorum fata, et forti animo fero comam in adulescentia - senescentem. scias nec gratius quicquam decore nec breuius.' -
-
- -

laboris impatiens pedibus per urbem non temere ambulauit, in expeditione et agmine equo - rarius, lectica assidue uectus est armorum nullo, sagittarum uel praecipuo studio - tenebatur. centenas uarii generis feras saepe in Albano secessu conficientem spectauere - plerique atque etiam ex industria ita quarundam capita figentem, ut duobus ictibus quasi - cornua efficeret. nonnumquam in pueri procul stantis praebentisque pro scopulo dispansam - dexterae manus palmam sagittas tanta arte derexit, ut omnes per interualla digitorum - innocue euaderent.

-
-
- -

Liberalia studia imperii initio neglexit, quanquam bibliothecas incendio absumptas - impensissime reparare curasset, exemplaribus undique petitis missisque Alexandream qui - describerent emendarentque. numquam tamen aut historiae carminibusue noscendis operam - ullam aut stilo uel necessario dedit. praeter commentarios et acta Tiberi Caesaris nihil - lectitabat; epistulas orationesque et edicta alieno formabat ingenio. sermonis tamen nec - inelegantis, dictorum interdum etiam notabilium: 'uellem,' inquit, 'tam formosus esse, - quam Maecius sibi uidetur'; et cuiusdam caput uarietate capilli subrutilum et incanum - perfusam niuem mulso dixit.

-
-
- -

condicionem principum miserrimam aiebat, quibus de coniuratione comperta non crederetur - nisi occisis.

-

Quotiens otium esset, alea se oblectabat, etiam profestis diebus matutinisque horis, ac - lauabat de die prandebatque ad satietatem, ut non temere super cenam praeter Matianum - malum et modicam in ampulla potiunculam sumeret. conuiuabatur frequenter ac large, sed - paene raptim; certe non ultra solis occasum nec ut postea comisaretur. nam ad horam somni - nihil aliud quam solus secreto deambulabat.

-
-
- -

Libidinis nimiae, assiduitatem concubitus uelut exercitationis genus clinopalen uocabat; - eratque fama, quasi concubinas ipse deuelleret nataretque inter uulgatissimas meretrices. - fratris filiam adhuc uirginem oblatam in matrimonium sibi cum deuinctus Domitiae nuptiis - pertinacissime recusasset, non multo post alii conlocatam corrupit ultro et quidem uiuo - etiam tum Tito; mox patre ac uiro orbatam ardentissime palamque dilexit, ut etiam causa - mortis extiterit coactae conceptum a se abigere.

-
-
- -

Occisum eum populus indifferenter, miles grauissime tulit statimque Diuum appellare - conatus est, paratus et ulcisci, nisi duces defuissent; quod quidem paulo post fecit - expostulatis ad poenam pertinacissime caedis auctoribus. contra senatus adeo laetatus est, - ut repleta certatim curia non temperaret, quin mortuum contumeliosissimo atque acerbissimo - adclamationum genere laceraret, scalas etiam inferri clipeosque et imagines eius coram - detrahi et ibidem solo affligi iuberet, nouissime eradendos ubique titulos abolendamque - omnem memoriam decerneret.

-

Ante paucos quam occideretur menses cornix in Capitolio elocuta est: ἔσται πάντα καλῶσ, nec defuit qui ostentum sic - interpretaretur:

- nuper Tarpeio quae sedit culmine cornix - 'est bene' non potuit dicere, dixit: 'erit'. ipsum etiam Domitianum ferunt somniasse - gibbam sibi pone ceruicem auream enatam, pro certoque habuisse beatiorem post se - laetioremque portendi rei publicae statum, sicut sane breui euenit abstinentia et - moderatione insequentium principum. -
+ +
+
+ +

Domitianus natus est VIIII. Kal. Nouemb. patre consule designato inituroque mense + insequenti honorem, regione urbis sexta ad Malum Punicum, domo quam postea in templum + gentis Flauiae conuertit. pubertatis ac primae adulescentiae tempus tanta inopia + tantaque infamia gessisse fertur, ut nullum argenteum uas in usu haberet. satisque + constat Clodium Pollionem praetorium uirum, in quem est poema Neronis quod inscribitur + 'Luscio,' chirographum eius conseruasse et nonnumquam protulisse noctem sibi + pollicentis; nec defuerunt qui affirmarent, corruptum Domitianum et a Nerua successore + mox suo. bello Vitelliano confugit in Capitolium cum + patruo Sabino ac parte praesentium copiarum, sed irrumpentibus aduersariis et ardente + templo apud aedituum clam pernoctauit, ac mane Isiaci celatus habitu interque + sacrificulos uariae superstitionis cum se trans Tiberim ad condiscipuli sui matrem + comite uno contulisset, ita latuit, ut scrutantibus qui uestigia subsecuti erant, + deprehendi non potuerit. post uictoriam demum + progressus et Caesar consalutatus honorem praeturae urbanae consulari potestate suscepit + titulo tenus, nam iuris dictionem ad collegam proximum transtulit, ceterum omnem uim + dominationis tam licenter exercuit, ut iam tum qualis futurus esset ostenderet. ne + exequar singula, contractatis multorum uxoribus Domitiam Longinam Aelio Lamiae nuptam + etiam in matrimonium abduxit, atque uno die super XX officia urbana aut peregrina + distribuit, mirari se Vespasiano dictitante, quod successorem non et sibi mitteret.

+
+
+ +

expeditionem quoque in Galliam Germaniasque neque necessariam et dissuadentibus + paternis amicis incohauit, tantum ut fratri se et opibus et dignatione adaequaret.

+

Ob haec correptus, quo magis et aetatis et condicionis admoneretur, habitabat cum patre + una sellamque eius ac fratris, quotiens prodirent, lectica sequebatur ac triumphum + utriusque Iudaicum equo albo comitatus est. quin et e sex consulatibus non nisi unum + ordinarium gessit eumque cedente ac suffragante fratre. simulauit et ipse mire modestiam in primisque poeticae studium, tam insuetum antea + sibi quam postea spretum et abiectum, recitauitque etiam publice. nec tamen eo setius, + cum Vologaesus Parthorum rex auxilia aduersus Alanos ducemque alterum ex Vespasiani + liberis depoposcisset, omni ope contendit ut ipse potissimum mitteretur; et quia + discussa res est, alios Orientis reges ut idem postularent donis ac pollicitationibus + sollicitare temptauit.

+

Patre defuncto diu cunctatus an duplum donatiuum militi offerret, numquam iactare + dubitauit relictum se participem imperii, sed fraudem testamento adhibitam; neque + cessauit ex eo insidias struere fratri clam palamque, quoad correptum graui ualitudine, + prius quam plane efflaret animam, pro mortuo deseri iussit; defunctumque nullo + praeterquam consecrationis honore dignatus, saepe etiam carpsit obliquis orationibus et + edictis.

+
+
+ +

Inter initia principatus cotidie secretum sibi horarum sumere solebat nec quicquam + amplius quam muscas captare ac stilo praeacuto configere, ut cuidam interroganti, + essetne quis intus cum Caesare, non absurde responsum sit a Vibio Crispo, ne muscam + quidem. deinde uxorem Domitiam, ex qua in secundo suo consulatu filium tulerat alteroque + anno + + , consalutauit Augustam; eandem Paridis histrionis amore deperditam repudiauit + intraque breue tempus inpatiens discidii quasi efflagitante populo reduxit.

+

Circa administrationem autem imperii aliquamdiu se uarium praestitit, mixtura quoque + aequabili uitiorum atque uirtutum, donec uirtutes quoque in uitia deflexit: quantum + coniectare licet, super ingenii naturam inopia rapax, metu saeuus.

+
+
+ +

Spectacula assidue magnifica et sumptuosa edidit non in amphitheatro modo, uerum et in + circo, ubi praeter sollemnes bigarum quadrigarumque cursus proelium etiam duplex, + equestre ac pedestre, commisit; at in amphitheatro nauale quoque. nam uenationes + gladiatoresque et noctibus ad lychnuchos, nec uirorum modo pugnas, sed et feminarum. + praeterea quaestoriis muneribus, quae olim omissa reuocauerat, ita semper interfuit, ut + populo potestatem faceret bina paria e suo ludo postulandi eaque nouissima aulico + apparatu induceret. ac per omne gladiatorum + spectaculum ante pedes ei stabat puerulus coccinatus paruo portentosoque capite, cum quo + plurimum fabulabatur, nonnumquam serio. auditus est certe, dum ex eo quaerit, ecquid + sciret, cur sibi uisum esset ordinatione proxima Aegypto praeficere Mettium Rufum. + edidit naualis pugnas paene iustarum classium, effosso et circumstructo iuxta Tiberim + lacu, atque inter maximos imbres perspectauit.

+

Fecit et ludos saeculares, computata ratione temporum ad annum non quo Claudius + proxime, sed quo olim Augustus ediderat; in iis circensium die, quo facilius centum + missus peragerentur, singulos e septenis spatiis ad quina corripuit.

+

Instituit et quinquennale certamen Capitolino Ioui triplex, musicum equestre gymnicum, + et aliquanto plurium quam nunc est coronatorum. certabant enim et prosa oratione Graece + Latineque ac praeter citharoedos chorocitharistae quoque et psilocitharistae, in stadio + uero cursu etiam uirgines. certamini praesedit crepidatus purpureaque amictus toga + Graecanica, capite gestans coronam auream cum effigie Iouis ac Iunonis Mineruaeque, + adsidentibus Diali sacerdote et collegio Flauialium pari habitu, nisi quod illorum + coronis inerat et ipsius imago. celebrabat et in Albano quotannis Quinquatria Mineruae, + cui collegium instituerat, ex quo sorte ducti magisterio fungerentur ederentque eximias + uenationes et scaenicos ludos superque oratorum ac poetarum certamina.

+

Congiarium populo nummorum trecenorum ter dedit atque inter spectacula muneris + largissimum epulum Septimontiali †sacrorum quidem senatui equitique panariis, plebei + sportellis cum obsonio distributis initium uescendi primus fecit; dieque proximo omne + genus rerum missilia sparsit, et quia pars maior intra popularia deciderat, quinquagenas + tesseras in singulos cuneos equestris ac senatorii ordinis pronuntiauit.

+
+
+ +

Plurima et amplissima opera incendio absumpta restituit, in quis et Capitolium, quod + rursus arserat; sed omnia sub titulo tantum suo ac sine ulla pristini auctoris memoria. + nouam autem excitauit aedem in Capitolio Custodi Ioui et forum quod nunc Neruae uocatur, + item Flauiae templum gentis et stadium et odium et naumachiam, e cuius postea lapide + maximus circus deustis utrimque lateribus extructus est.

+
+
+ +

Expeditiones partim sponte suscepit, partim necessario: sponte in Chattos, necessario + unam in Sarmatas legione cum legato simul caesa; in Dacos duas, primam Oppio Sabino + consulari oppresso, secundam Cornelio Fusco praefecto cohortium praetorianarum, cui + belli summam commiserat. de Chattis Dacisque post uaria proelia duplicem triumphum egit, + de Sarmatis lauream modo Capitolino Ioui rettulit.

+

Bellum ciuile motum a L. Antonio, superioris Germaniae praeside, confecit absens + felicitate mira, cum ipsa dimicationis hora resolutus repente Rhenus transituras ad + Antonium copias barbarorum inhibuisset. de qua uictoria praesagiis prius quam nuntiis + comperit, siquidem ipso quo dimicatum erat die statuam eius Romae insignis aquila + circumplexa pinnis clangores laetissimos edidit; pauloque post occisum Antonium adeo + uulgatum est, ut caput quoque adportatum eius uidisse se plerique contenderent.

+
+
+ +

Multa etiam in communi rerum usu nouauit: sportulas publicas sustulit reuocata rectarum + cenarum consuetudine; duas circensibus gregum factiones aurati purpureique panni ad + quattuor pristinas addidit; interdixit histrionibus scaenam, intra domum quidem + exercendi artem iure concesso; castrari mares uetuit; spadonum, qui residui apud + mangones erant, pretia moderatus est. ad summam + quondam ubertatem uini, frumenti uero inopiam existimans nimio uinearum studio neglegi + arua, edixit, ne quis in Italia nouellaret utque in prouinciis uineta succiderentur, + relicta ubi plurimum dimidia parte; nec exequi rem perseuerauit. quaedam ex maximis + officiis inter libertinos equitesque R. communicauit. + geminari legionum castra prohibuit nec plus quam mille nummos a quoquam ad signa deponi, + quod L. Antonius apud duarum legionum hiberna res nouas moliens fiduciam cepisse etiam + ex depositorum summa uidebatur. addidit et quartum stipendium militi aureos ternos.

+
+
+ +

Ius diligenter et industrie dixit, plerumque et in foro pro tribunali extra ordinem; + ambitiosas centumuirorum sententias rescidit; reciperatores, ne se perfusoriis + assertionibus accommodarent, identidem admonuit; nummarios iudices cum suo quemque + consilio notauit. auctor et + tr.tribunis + pl.plebis fuit aedilem sordidum repetundarum + accusandi iudicesque in eum a senatu petendi. magistratibus quoque urbicis + prouinciarumque praesidibus coercendis tantum curae adhibuit, ut neque modestiores + umquam neque iustiores extiterint; e quibus plerosque post illum reos omnium criminum + uidimus. suscepta correctione morum licentiam + theatralem promiscue in equite spectandi inhibuit; scripta famosa uulgoque edita, quibus + primores uiri ac feminae notabantur, aboleuit non sine auctorum ignominia; quaestorium + uirum, quod gesticulandi saltandique studio teneretur, mouit senatu; probrosis feminis + lecticae usum ademit iusque capiendi legata hereditatesque; equitem R. ob reductam in + matrimonium uxorem, cui dimissae adulterii crimen intenderat, erasit iudicum albo; + quosdam ex utroque ordine lege Scantinia condemnauit; incesta Vestalium uirginum, a + patre quoque suo et fratre neglecta, uarie ac seuere coercuit, priora capitali + supplicio, posteriora more ueteri. nam cum Oculatis + sororibus, item Varronillae liberum mortis permisisset arbitrium corruptoresque earum + relegasset, mox Corneliam maximam uirginem absolutam olim, dein longo interuallo + repetitam atque conuictam defodi imperauit stupratoresque uirgis in comitio ad necem + caedi, excepto praetorio uiro, cui, dubia etiam tum causa et incertis quaestionibus + atque tormentis de semet professo, exilium indulsit. + ac ne qua religio deum impune contaminaretur, monimentum, quod libertus eius e lapidibus + templo Capitolini Iouis destinatis filio extruxerat, diruit per milites ossaque et + reliquias quae inerant mari mersit.

+
+
+ +

Inter initia usque adeo ab omni caede abhorrebat, ut absente adhuc patre recordatus + Vergilii uersum:

+ impia quam caesis gens est epulata iuuencis edicere destinarit, ne boues immolarentur. + cupiditatis quoque atque auaritiae uix suspicionem ullam aut priuatus umquam aut + princeps aliquamdiu dedit, immo e diuerso magna saepe non abstinentiae modo sed etiam + liberalitatis experimenta. omnis circa se largissime + prosecutus nihil prius aut acrius monuit quam ne quid sordide facerent. relictas sibi + hereditates ab iis, quibus liberi erant, non recepit. legatum etiam ex testamento Rusti + Caepionis, qui cauerat ut quotannis ingredientibus curiam senatoribus certam summam + uiritim praestaret heres suus, irritum fecit. reos, qui ante quinquennium proximum apud + aerarium pependissent, uniuersos discrimine liberauit nec repeti nisi intra annum eaque + condicione permisit, ut accusatori qui causam non teneret exilium poena esset. + scribas quaestorios negotiantis ex consuetudine sed + contra Clodiam legem uenia in praeteritum donauit. subsiciua, quae diuisis per ueteranos + agris carptim superfuerunt, ueteribus possessoribus ut usu capta concessit. fiscales + calumnias magna calumniantium poena repressit, ferebaturque uox eius: 'princeps qui + delatores non castigat, irritat.' +
+
+ +

Sed neque in clementiae neque in abstinentiae tenore permansit, et tamen aliquanto + celerius ad saeuitiam desciuit quam ad cupiditatem. discipulum Paridis pantomimi + impuberem adhuc et cum maxime aegrum, quod arte formaque non absimilis magistro + uidebatur, occidit; item Hermogenem Tarsensem propter quasdam in historia figuras, + libraris etiam, qui eam descripserant, cruci fixis. patrem familias, quod Thraecem + murmilloni parem, munerario imparem dixerat, detractum spectaculis in harenam canibus + obiecit cum hoc titulo: 'impie locutus parmularius.'

+

Complures senatores, in iis aliquot consulares, interemit; ex quibus Ciuicam Cerealem + in ipso Asiae proconsulatu, Saluidienum Orfitum, Acilium Glabrionem in exilio, quasi + molitores rerum nouarum, ceteros leuissima quemque de causa. Aelium Lamiam ob + suspiciosos quidem, uerum et ueteres et innoxios iocos, quod post abductam uxorem + laudanti uocem suam 'eutacto' dixerat quodque Tito hortanti se ad alterum matrimonium + responderat: μὴ καὶ σὺ γαμῆσαι θέλεις; + Saluium Cocceianum, quod Othonis imperatoris patrui + sui diem natalem celebrauerat; Mettium Pompusianum, quod habere imperatoriam genesim + uulgo ferebatur et quod depictum orbem terrae in membranas contionesque regum + ac ducum ex Tito Liuio circumferret quodque seruis nomina Magonis et Hannibalis + indidisset; Sallustium Lucullum Britanniae legatum, quod lanceas nouae formae appellari + Luculleas passus esset; Iunium Rusticum, quod Paeti Thraseae et Heluidi Prisci laudes + edidisset appellassetque eos sanctissimos uiros; cuius criminis occasione philosophos + omnis urbe Italiaque summouit. occidit et Heluidium + filium, quasi scaenico exodio sub persona Paridis et Oenones diuortium suum cum uxore + taxasset; Flauium Sabinum alterum e patruelibus, quod eum comitiorum consularium die + destinatum perperam praeco non consulem ad populum, sed imperatorem pronuntiasset. +

+

Verum aliquanto post ciuilis belli uictoriam saeuior, plerosque partis aduersae, dum + etiam latentis conscios inuestigato, nouo quaestionis genere distorsit + immisso per obscaena igne; nonnullis et manus amputauit. satisque constat duos solos e + notioribus uenia donatos, tribunum laticlauium et centurionem, qui se, quo facilius + expertes culpae ostenderent, impudicos probauerant et ob id neque apud ducem neque apud + milites ullius momenti esse potuisse.

+
+
+ +

Erat autem non solum magnae, sed etiam callidae inopinataeque saeuitiae. + auctorem summarum pridie quam cruci figeret in cubiculum uocauit, assidere in + toro iuxta coegit, securum hilaremque dimisit, partibus etiam de cena dignatus est. + Arrecinum Clementem consularem, unum e familiaribus et emissariis suis, capitis + condemnaturus in eadem uel etiam maiore gratia habuit, quoad nouissime simul gestanti, + conspecto delatore eius: 'uis,' inquit, 'hunc nequissimum seruum cras audiamus?' +

+

Et quo contemptius abuteretur patientia hominum, numquam tristiorem sententiam sine + praefatione clementiae pronuntiauit, ut non aliud iam certius atrocis exitus signum + esset quam principii lenitas. quosdam maiestatis reos in curiam induxerat, et cum + praedixisset experturum se illa die quam carus senatui esset, facile perfecerat ut etiam + more maiorum puniendi condemnarentur; deinde + atrocitate poenae conterritus, ad leniendam inuidiam intercessit his uerbis—neque enim + ab re fuerit ipsa cognoscere—: 'permittite, patres conscripti, a pietate uestra + impetrari, quod scio me difficulter impetraturum, ut damnatis liberum mortis arbitrium + indulgeatis; nam et parcetis oculis uestris et intellegent me omnes senatui + interfuisse.'

+
+
+ +

Exhaustus operum ac munerum inpensis stipendioque, quod adiecerat, temptauit quidem ad + releuandos castrenses sumptus numerum militum deminuere; sed cum et obnoxium se barbaris + per hoc animaduerteret neque eo setius in explicandis oneribus haereret, nihil pensi + habuit quin praedaretur omni modo. bona uiuorum ac mortuorum usquequaque quolibet et + accusatore et crimine corripiebantur. satis erat obici qualecumque factum + dictumque aduersus maiestatem principis. + confiscabantur alienissimae hereditates uel uno existente, qui diceret audisse se ex + defuncto, cum uiueret, heredem sibi Caesarem esse. praeter ceteros Iudaicus fiscus + acerbissime actus est; ad quem deferebantur, qui uelut inprofessi Iudaicam + uiuerent uitam uel dissimulata origine imposita genti tributa non pependissent. + interfuisse me adulescentulum memini, cum a procuratore frequentissimoque consilio + inspiceretur nonagenarius senex, an circumsectus esset.

+

Ab iuuenta minime ciuilis animi, confidens etiam et cum uerbis tum rebus immodicus, + Caenidi patris concubinae ex Histria reuersae osculumque, ut assuerat, offerenti manum + praebuit; generum fratris indigne ferens albatos et ipsum ministros habere, + proclamauit:

+ οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη. +
+
+ +

principatum uero adeptus neque in senatu iactare dubitauit et patri se et fratri + imperium dedisse, illos sibi reddidisse, neque in reducenda post diuortium uxore edicere + reuocatam eam in puluinar suum. adclamari etiam in amphitheatro epuli die libenter + audiit: 'domino et dominae feliciter!' sed et Capitolino certamine cunctos ingenti + consensu precantis, ut Palfurium Suram restitueret pulsum olim senatu ac tunc de + oratoribus coronatum, nullo responso dignatus tacere tantum modo iussit uoce praeconis. + pari arrogantia, cum procuratorum suorum nomine + formalem dictaret epistulam, sic coepit: 'dominus et deus noster hoc fieri iubet.' unde + institutum posthac, ut ne scripto quidem ac sermone cuiusquam appellaretur aliter. + statuas sibi in Capitolio non nisi aureas et argenteas poni permisit ac ponderis certi. + Ianos arcusque cum quadrigis et insignibus triumphorum per regiones urbis tantos ac tot + extruxit, ut cuidam Graece inscriptum sit: 'arci.' + consulatus septemdecim cepit, quot ante eum nemo; ex quibus septem medios continuauit, + omnes autem paene titulo tenus gessit nec quemquam ultra Kal. Mai., plerosque ad Idus + usque Ianuarias. post autem duos triumphos Germanici cognomine assumpto Septembrem + mensem et Octobrem ex appellationibus suis Germanicum Domitianumque transnominauit, quod + altero suscepisset imperium, altero natus esset.

+
+
+ +

Per haec terribilis cunctis et inuisus, tandem oppressus est + amicorum libertorumque intimorum simul et uxoris. annum diemque ultimum uitae iam pridem + suspectum habebat, horam etiam nec non et genus mortis. adulescentulo Chaldaei cuncta + praedixerant; pater quoque super cenam quondam fungis abstinentem palam irriserat ut + ignarum sortis suae, quod non ferrum potius timeret. + quare pauidus semper atque anxius minimis etiam suspicionibus praeter modum + commouebatur. ut edicti de excidendis uineis propositi gratiam faceret, non alia magis + re compulsus creditur, quam quod sparsi libelli cum his uersibus erant: κἄν με φάγῃς ἐπὶ ῤίζαν, ὅμωσ ἔτι καρποφορήσω, + ὅσσον ἐπισπεῖσαι σοί, τράγε, θυομένῳ. + eadem formidine oblatum a senatu nouum et excogitatum + honorem, quamquam omnium talium appetentissimus, recusauit, quo decretum erat ut, + quotiens gereret consulatum, eq(uites) R. quibus sors obtigisset, trabeati et cum hastis + militaribus praecederent eum inter lictores apparitoresque.

+

Tempore uero suspecti periculi appropinquante sollicitior in dies porticuum, in quibus + spatiari consuerat, parietes phengite lapide distinxit, e cuius splendore per imagines + quidquid a tergo fieret prouideret. nec nisi secreto atque solus plerasque custodias, + receptis quidem in manum catenis, audiebat. utque domesticis persuaderet, ne bono quidem + exemplo audiendam esse patroni necem, Epaphroditum a libellis capitali poena + condemnauit, quod post destitutionem Nero in adipiscenda morte manu eius adiutus + existimabatur.

+
+
+ +

denique Flauium Clementem patruelem suum contemptissimae inertiae, cuius filios etiam + tum paruulos successores palam destinauerat abolitoque priore nomine alterum Vespasianum + appellari, alterum Domitianum, repente ex tenuissima suspicione tantum non in ipso eius + consulatu interemit. quo maxime facto maturauit sibi exitium.

+

Continuis octo mensibus tot fulgura facta nuntiataque sunt, ut exclamauerit: 'feriat + iam, quem uolet.' tactum de caelo Capitolium templumque Flauiae gentis, item domus + Palatina et cubiculum ipsius, atque etiam e basi statuae triumphalis titulus excussus ui + procellae in monimentum proximum decidit. arbor, quae priuato adhuc Vespasiano euersa + surrexerat, tunc rursus repente corruit. Praenestina Fortuna, toto imperii spatio annum + nouum commendanti laetam eandemque semper sortem dare assueta, extremo tristissimam + reddidit nec sine sanguinis mentione.

+

Mineruam, quam superstitiose colebat, somniauit excedere sacrario negantemque ultra se + tueri eum posse, quod exarmata esset a Ioue. nulla tamen re perinde commotus est quam + responso casuque Ascletarionis mathematici. hunc delatum nec infitiantem iactasse se + quae prouidisset ex arte, sciscitatus est, quis ipsum maneret exitus; et affirmantem + fore ut breui laceraretur a canibus, interfici quidem sine mora, sed ad coarguendam + temeritatem artis sepeliri quoque accuratissime imperauit. quod cum fieret, euenit ut + repentina tempestate deiecto funere semiustum cadauer discerperent canes, idque ei + cenanti a mimo Latino, qui praeteriens forte animaduerterat, inter ceteras diei fabulas + referretur.

+
+
+ +

Pridie quam periret, cum oblatos tubures seruari iussisset in crastinum, adiecit: 'si + modo uti licuerit,' et conuersus ad proximos affirmauit fore ut sequenti die luna se in + aquario cruentaret factumque aliquod existeret, de quo loquerentur homines per terrarum + orbem. at circa mediam noctem ita est exterritus, ut e strato prosiliret. dehinc mane + haruspicem ex Germania missum, qui consultus de fulgure mutationem rerum praedixerat, + audiit condemnauitque. ac dum exulceratam in fronte + uerrucam uehementius scalpit, profluente sanguine: 'utinam,' inquit, 'hactenus.' tunc + horas requirenti pro quinta, quam metuebat, sexta ex industria nuntiata est. his uelut + transacto iam periculo laetum festinantemque ad corporis curam Parthenius cubiculo + praepositus conuertit, nuntians esse qui magnum nescio quid afferret, nec differendum. + itaque summotis omnibus in cubiculum se recepit atque ibi occisus est.

+
+
+ +

De insidiarum caedisque genere haec fere diuulgata sunt. cunctantibus conspiratis, + quando et quo modo, id est lauantemne an cenantem adgrederentur, Stephanus, Domitillae + procurator et tunc interceptarum pecuniarum reus, consilium operamque obtulit. ac + sinisteriore brachio uelut aegro lanis fasciisque per aliquot dies ad auertendam + suspicionem obuoluto, sub ipsam horam dolonem interiecit; professusque conspirationis + indicium et ob hoc admissus legenti traditum a se libellum et attonito suffodit inguina. + saucium ac repugnantem adorti Clodianus + cornicularius et Maximus Partheni libertus et Satur decurio cubiculariorum et quidam e + gladiatorio ludo uulneribus septem contrucidarunt. puer, qui curae Larum cubiculi ex + consuetudine assistens interfuit caedi, hoc amplius narrabat, iussum se a Domitiano ad + primum statim uulnus pugionem puluino subditum porrigere ac ministros uocare, neque ad + caput quidquam excepto capulo et praeterea clausa omnia repperisse; atque illum interim + arrepto deductoque ad terram Stephano conluctatum diu, dum modo ferrum extorquere, modo + quanquam laniatis digitis oculos effodere conatur.

+

Occisus est XIIII. Kal. Octb. anno aetatis quadragensimo quinto, imperii quinto decimo. + cadauer eius populari sandapila per uispillones exportatum Phyllis nutrix in suburbano + suo Latina uia funerauit, sed reliquias templo Flauiae gentis clam intulit cineribusque + Iuliae Titi filiae, quam et ipsam educarat, conmiscuit.

+
+
+ +

Statura fuit procera, uultu modesto ruborisque pleno, grandibus oculis, uerum acie + hebetiore; praeterea pulcher ac decens, maxime in iuuenta, et quidem toto corpore + exceptis pedibus, quorum digitos restrictiores habebat; postea caluitio quoque deformis + et obesitate uentris et crurum gracilitate, quae tamen ei ualitudine longa remacruerant. + commendari se uerecundia oris adeo sentiebat, ut + apud senatum sic quondam iactauerit: 'usque adhoc certe et animum meum probastis et + uultum.' caluitio ita offendebatur, ut in contumeliam suam traheret, si cui alii ioco + uel iurgio obiectaretur; quamuis libello, quem de cura capillorum ad amicum edidit, haec + etiam, simul illum seque consolans, inseruerit:

+ 'οὐχ ὁράᾳς, οἷοσ κἀγὼ καλόσ τε μέγασ τε; eadem me + tamen manent capillorum fata, et forti animo fero comam in adulescentia senescentem. + scias nec gratius quicquam decore nec breuius.' +
+
+ +

laboris impatiens pedibus per urbem non temere ambulauit, in expeditione et agmine equo + rarius, lectica assidue uectus est armorum nullo, sagittarum uel praecipuo studio + tenebatur. centenas uarii generis feras saepe in Albano secessu conficientem spectauere + plerique atque etiam ex industria ita quarundam capita figentem, ut duobus ictibus quasi + cornua efficeret. nonnumquam in pueri procul stantis praebentisque pro scopulo dispansam + dexterae manus palmam sagittas tanta arte derexit, ut omnes per interualla digitorum + innocue euaderent.

+
+
+ +

Liberalia studia imperii initio neglexit, quanquam bibliothecas incendio absumptas + impensissime reparare curasset, exemplaribus undique petitis missisque Alexandream qui + describerent emendarentque. numquam tamen aut historiae carminibusue noscendis operam + ullam aut stilo uel necessario dedit. praeter commentarios et acta Tiberi Caesaris nihil + lectitabat; epistulas orationesque et edicta alieno formabat ingenio. sermonis tamen nec + inelegantis, dictorum interdum etiam notabilium: 'uellem,' inquit, 'tam formosus esse, + quam Maecius sibi uidetur'; et cuiusdam caput uarietate capilli subrutilum et incanum + perfusam niuem mulso dixit.

+
+
+ +

condicionem principum miserrimam aiebat, quibus de coniuratione comperta non crederetur + nisi occisis.

+

Quotiens otium esset, alea se oblectabat, etiam profestis diebus matutinisque horis, ac + lauabat de die prandebatque ad satietatem, ut non temere super cenam praeter Matianum + malum et modicam in ampulla potiunculam sumeret. conuiuabatur frequenter ac large, sed + paene raptim; certe non ultra solis occasum nec ut postea comisaretur. nam ad horam + somni nihil aliud quam solus secreto deambulabat.

+
+
+ +

Libidinis nimiae, assiduitatem concubitus uelut exercitationis genus clinopalen + uocabat; eratque fama, quasi concubinas ipse deuelleret nataretque inter uulgatissimas + meretrices. fratris filiam adhuc uirginem oblatam in matrimonium sibi cum deuinctus + Domitiae nuptiis pertinacissime recusasset, non multo post alii conlocatam corrupit + ultro et quidem uiuo etiam tum Tito; mox patre ac uiro orbatam ardentissime palamque + dilexit, ut etiam causa mortis extiterit coactae conceptum a se abigere.

+
+
+ +

Occisum eum populus indifferenter, miles grauissime tulit statimque Diuum appellare + conatus est, paratus et ulcisci, nisi duces defuissent; quod quidem paulo post fecit + expostulatis ad poenam pertinacissime caedis auctoribus. contra senatus adeo laetatus + est, ut repleta certatim curia non temperaret, quin mortuum contumeliosissimo atque + acerbissimo adclamationum genere laceraret, scalas etiam inferri clipeosque et imagines + eius coram detrahi et ibidem solo affligi iuberet, nouissime eradendos ubique titulos + abolendamque omnem memoriam decerneret.

+

Ante paucos quam occideretur menses cornix in Capitolio elocuta est: ἔσται πάντα καλῶσ, nec defuit qui ostentum sic + interpretaretur:

+ nuper Tarpeio quae sedit culmine cornix + 'est bene' non potuit dicere, dixit: 'erit'. ipsum etiam Domitianum ferunt somniasse + gibbam sibi pone ceruicem auream enatam, pro certoque habuisse beatiorem post se + laetioremque portendi rei publicae statum, sicut sane breui euenit abstinentia et + moderatione insequentium principum. +
-
+
+