From d9a69a7527fdfff30f4241a525c8bca94ec11564 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Tamas Bolner Date: Mon, 25 Mar 2024 02:21:20 +0100 Subject: [PATCH] remove double closing typos --- .../phi023/phi0474.phi023.perseus-lat2.xml | 10 +++++----- .../phi025/phi0474.phi025.perseus-lat2.xml | 8 ++++---- .../phi026/phi0474.phi026.perseus-lat2.xml | 20 +++++++++---------- .../phi052/phi0474.phi052.perseus-eng2.xml | 2 +- .../phi056/phi0474.phi056.perseus-eng1.xml | 2 +- .../phi057/phi0474.phi057.perseus-eng1.xml | 2 +- .../phi058/phi0474.phi058.perseus-eng1.xml | 4 ++-- .../abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml | 2 +- .../phi001/phi2003.phi001.perseus-lat1.xml | 2 +- .../stoa006/stoa0054.stoa006.perseus-lat1.xml | 2 +- 10 files changed, 27 insertions(+), 27 deletions(-) diff --git a/data/phi0474/phi023/phi0474.phi023.perseus-lat2.xml b/data/phi0474/phi023/phi0474.phi023.perseus-lat2.xml index ff5018c26..894b9d14e 100644 --- a/data/phi0474/phi023/phi0474.phi023.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi0474/phi023/phi0474.phi023.perseus-lat2.xml @@ -121,7 +121,7 @@

factus es tribunus plebis—quid enim te de Hispaniensibus flagitiis tuis sordidissimisque furtis interrogem? quaero abs te primum universe quod genus improbitatis et sceleris in eo magistratu praetermiseris? ac tibi iamiam ante Koch inde praescribo ne tuas sordis cum clarissimorum virorum splendore permisceas. ego te quaecumque rogabo de te ipso rogabo, neque te ex amplissimi viri dignitate, sed ex tuis tenebris extraham; omniaque mea tela sic in te conicientur ut nemo per tuum latus, quod soles dicere, saucietur; in tuis pulmonibus ac visceribus haerebunt.

et quoniam omnium rerum magnarum ab dis immortalibus principia ducuntur, volo ut mihi respondeas tu, qui te PythagoreumPythagoreum Schol.: Pythagoricum P rell. soles dicere et hominis doctissimi nomen tuis immanibus et barbaris moribus praetendere, quae te tanta pravitas mentis tenuerit, qui tantus furor ut, cum inaudita ac nefaria sacra susceperissusceperis BΣG: succeperis P, cum inferorum animas elicere, cum puerorum extis deos manis mactare soleas, auspicia quibus haec urbs condita est, quibus omnis res publica atque imperium tenetur, contempseris, initioque tribunatus tui senatui denuntiaris tuis actionibus augurum responsa atque eius conlegi adrogantiam impedimento non futura?

secundum ea quaero servarisneservarisne s: servarene PBΣG in eo fidem? num quando tibi moram attulerit quo minus concilium advocares legemque ferres, quod eo die scires de caelo esse servatum? et quoniam hic locus est unusunus est Hs quem tibi cum Caesare communem esse dicas, seiungam te ab illo, non solum rei publicae causa verum etiam Caesaris, ne qua ex tua summa indignitate labes illius dignitati adspersa videatur. primum quaero num tu senatui causam tuam permittas, quod facit Caesar? deinde, quae sit auctoritas eius qui se alterius facto, non suo defendat? deinde,— erumpet enim aliquando ex me vera vox et dicam sine cunctatione quod sentio,—si iam violentior aliqua in re C. Caesar fuisset, si eum magnitudo contentionis, studium gloriae, praestans animus, excellens nobilitas aliquo impulisset, quod in illo viro et tum ferendum esset et maximis rebus quas postea gessit oblitterandum, id tu tibi, furcifer, sumes, et Vatini latronis ac sacrilegi vox audietur hoc postulantis, ut idem sibi concedatur quod Caesari?

-

sic enim ex te quaero. tribunus plebis fuisti,—seiunge te a consule: conlegas habuisti viros fortis novem. ex iisiis P Schol.: his BΣs trestres om. Schol. erant quos tutu om. Schol. cotidie sciebassiciebas P: sitiebas BΣ servare de caelo, quos inridebas, quos privatos esse dicebasquos ... dicebas suppl. in mg. P2; de quibus duose quibus hos Schol. praetextatos sedentis vides,—te aediliciamaediliciam om. Schol. praetextam togam, quam frustra confeceras, vendidissete (tene ?) ... vendidisse sic distinxi (Cluent. § 84): post vides l. 11 transp. Schuetz, prob. Zielinski, Cl. Qu. iv. 175!—tertium scisscis Schol.: scies PBΣG ex illo obsesso atque adflicto tribunatu consularem auctoritatem hominem esse adulescentem consecutum. reliqui sex fuerunt, e quibus partim plane tecum sentiebant, partim medium quendam cursum tenebant: omnes habuerunthabuerunt ed. R.: -ant codd. leges promulgatas, in iisin iis> in te is PBΣG multas meus necessarius, etiam de mea sententia, C. Cosconius, iudex noster, quem tu dirumperis cum aedilicium vides.

+

sic enim ex te quaero. tribunus plebis fuisti,—seiunge te a consule: conlegas habuisti viros fortis novem. ex iisiis P Schol.: his BΣs trestres om. Schol. erant quos tutu om. Schol. cotidie sciebassiciebas P: sitiebas BΣ servare de caelo, quos inridebas, quos privatos esse dicebasquos ... dicebas suppl. in mg. P2; de quibus duose quibus hos Schol. praetextatos sedentis vides,—te aediliciamaediliciam om. Schol. praetextam togam, quam frustra confeceras, vendidissete (tene ?) ... vendidisse sic distinxi (Cluent. § 84): post vides l. 11 transp. Schuetz, prob. Zielinski, Cl. Qu. iv. 175!—tertium scisscis Schol.: scies PBΣG ex illo obsesso atque adflicto tribunatu consularem auctoritatem hominem esse adulescentem consecutum. reliqui sex fuerunt, e quibus partim plane tecum sentiebant, partim medium quendam cursum tenebant: omnes habuerunthabuerunt ed. R.: -ant codd. leges promulgatas, in iisin iis in te is PBΣG multas meus necessarius, etiam de mea sententia, C. Cosconius, iudex noster, quem tu dirumperis cum aedilicium vides.

volo uti mihi respondeas num quis ex toto conlegio legem sit aususAnte verba sit ausus opinatur sine auspiciis aut auspiciis sublatis excidisse K. Busche ferre praeter unum te? quae tanta in te fuerit audacia, quae tanta vis ut, quodquod Goveanus: cum codd. novem tui conlegae sibi timendum esse duxerint, id unus tu emersus e caeno, omnium facile omnibus rebus infimus contemnendum, despiciendum, inridendum putares? num quem post urbem conditam scias tribunum plebis egisse cum plebe, cum constaret servatum esse de caelo.

simul etiam illud volo uti respondeas, cum te tribuno plebis esset etiam tum in re publica lex Aelia et Fufia, quae leges saepe numero tribunicios furores debilitarunt et represserunt, quas contra praeter te nemo umquam est facere conatus,—quae quidem leges anno post, sedentibus in templo duobus non consulibus sed proditoribus huius civitatis ac pestibus, una cum auspiciis, cum intercessionibus, cum omni iure publico conflagraverunt: ecquando dubitaris contra eas leges cum plebe agere et concilium convocare? num quem ex omnibus tribunis plebis, quicumque seditiosi fuerunt, tam audacem audieris fuisse ut umquam contra legem Aeliam aut Fufiam concilium advocaretconvocaret Hs?

quaero illud etiam ex te, conatusne sis, voluerisne, denique cogitariscogitaris (cogitarisne Kraffert) secl. Madv.: sed adfert Muellerus dixerisne ... dixeris § 41: sintne ... habeant ... sint Flacc. § 79: cf. etiam Sest. § 85,—est enim res eius modi ut, si tibi in mentem modo venit, nemo sit qui te ullo cruciatu esse indignum putet,—cogitarisne in illo tuo intolerabili non regno,—nam cupis id audire,—sed latrocinio augur fieri in Q. Metelli locum, ut, quicumque te aspexisset, duplicem dolorem gemitumque susciperet et ex desiderio clarissimiclarissimi PBw: clar. et fortissimi GHEs: fort. et clar. k: cf. § 26. Balb. § 49; Verr. iii, § 97; Cl. Qu. iv. 175 civis et ex honore turpissimi atque improbissimi? adeone non labefactatam rem publicam te tribuno neque conquassatam civitatem, sed captam hanc urbem atque perversameversam GHks (§ 23) putarisputaris Manut.: putares codd. praeter k (putaras) ut augurem Vatinium ferre possemus?

@@ -130,19 +130,19 @@

quaero num quis ante te tam fuerit nefarius qui id fecerit, ut sciamus utrum veterum facinorum sis imitator an inventor novorum; idemque tu cum his atque huius modi consiliis ac facinoribus nomine C. Caesaris, clementissimi atque optimi viri, scelere vero atque audacia tua, M. Bibulum foro, curia, templis, locis publicis omnibus expulisses, inclusum domi contineres, cumque non maiestate imperi, non iure legum, sed ianuae praesidio et parietum custodiis consulis vita tegeretur, miserisne viatorem qui M. Bibulum domodomo G2: domum PΣG1.Num domu? (Verr. v, § 128) vi extraheret, ut, quod in privatis semper est servatum, idid del. Garat. te tribuno plebis consuliconsili P2: consilii BΣ domus exsilium esse non posset?

simulque mihi respondeto tu, qui nos qui de communi salutequi (ante de) s. l. P2: post salute habent GE consentimus tyrannos vocas, fuerisne non tribunus plebis, sed intolerandus ex caeno nescio qui atque ex tenebris tyrannus, qui primumprimum Hks: primam PBΣ rell. eam rem publicampublicam (.p.) et inventis om. Schol. quae auspiciis inventis constituta est isdem auspiciis sublatis conarere pervertereevertere GE1, deinde sanctissimas leges, Aeliam et Fufiam dico, quae in Gracchorum ferocitate et in audacia Saturnini et in conluvione Drusi et in contentione Sulpici et in cruore Cinnano, etiam inter Sullana arma vixerunt, solus conculcaris ac pro nihilo putaris, qui consulem morti obieceris, inclusum obsederis, extrahere ex suis tectis conatus sis, qui in eo magistratu non modomodo Angelius: om. codd. emerseris ex mendicitate, sed etiam divitiis nos iam tuis terreas?

fuerisne tanta crudelitate ut delectos viros etet om. Schol. principes civitatis tollere ettollere et om. Schol. delere tua rogatione conarerisconareris codd. praeter Schol. (conarere): contra usum Tullianum, credo, varietatis gratia in extremis syllabis, cum L. Vettium, qui in senatu confessus esset se cum telo fuisse, mortemmortem om. GEs (unde in dett. necem ante offerre adiectum est) Cn. Pompeio, summo et clarissimo civi, suis manibus offerre voluisse, in contionem produxeris, indicem in rostris, in illo, inquam, augurato templo ac loco conlocaris, quo auctoritatis exquirendae causa ceteri tribuni plebis principes civitatis producere consuerunt? ibi tu indicem Vettium linguam et vocem suam sceleri et dementiaedementiae Gulielm.: menti codd. tuae praebere voluisti. dixeritneDixeritne sic distinxi (et ita B): cf. Inculcarisne § 26 L. Vettius in contione tua rogatus a te sese auctores et impulsores et socios habuisse sceleris illius eos viros, quibus e civitate sublatis, quod tu eo tempore moliebare, civitas stare non posset? M. Bibulum, cuius inclusione contentus non eras, interficere volueras, spoliarasspoliaras s. l. suppl. P2 consulatu, patria privare cupiebas; L. Lucullum, cuius tu rebus gestis, quod ipse ad imperatorias laudes a puero videlicet spectaras, vehementius invidebas, C. Curionem, perpetuum hostem improborum omnium, auctorem publici consili inin Angelius: om. codd. libertate communi tuenda maxime liberum, cum filio principe iuventutis cum re publica coniunctiore etiam quamquam s: cum PB rell. ab illa aetate postulandum fuit, delere voluisti;

-

L. Domitium, cuius dignitas et splendor praestringebatpraestr. GEs: perstr. PBΣH rell., credo, oculos VatiniVatini codd. (§§ 15, 19): secl. Ernest., Madv.: Vettii coni. Halm: oculos tuos, Vatini coni. Jordan,—quem tutu> tum Lamb. propter commune odium in bonos oderas, in posterum autem, propter omnium spem quae de illo est atque erat, ante aliquanto timebas, L. Lentulum, hunc iudicem nostrum, flaminem Martialem, quod erat eo tempore Gabini tui competitor, eiusdem Vetti indicio opprimere voluisti: qui si tum illam labem pestemque vicisset, quod ei tuo scelere non licuit, res publica victa non esset. huius etiam filium eodem indicio et crimine ad patris interitum adgregare voluisti: L. Paulum, qui tum quaestor Macedoniam obtinebat, quem civem, quem virum! qui duoduo PG: duos Schol. BΣ rell. nefarios patriae proditores, domesticos hostisdomest. hostis om. Schol., legibus exterminarat, hominem ad conservandam rem publicam natum, in idem Vetti indicium atque in eundem hunc numerum congregasti.

+

L. Domitium, cuius dignitas et splendor praestringebatpraestr. GEs: perstr. PBΣH rell., credo, oculos VatiniVatini codd. (§§ 15, 19): secl. Ernest., Madv.: Vettii coni. Halm: oculos tuos, Vatini coni. Jordan,—quem tutu tum Lamb. propter commune odium in bonos oderas, in posterum autem, propter omnium spem quae de illo est atque erat, ante aliquanto timebas, L. Lentulum, hunc iudicem nostrum, flaminem Martialem, quod erat eo tempore Gabini tui competitor, eiusdem Vetti indicio opprimere voluisti: qui si tum illam labem pestemque vicisset, quod ei tuo scelere non licuit, res publica victa non esset. huius etiam filium eodem indicio et crimine ad patris interitum adgregare voluisti: L. Paulum, qui tum quaestor Macedoniam obtinebat, quem civem, quem virum! qui duoduo PG: duos Schol. BΣ rell. nefarios patriae proditores, domesticos hostisdomest. hostis om. Schol., legibus exterminarat, hominem ad conservandam rem publicam natum, in idem Vetti indicium atque in eundem hunc numerum congregasti.

quid ergoego ks de me querar? qui etiam gratias tibi agere debeo quod me ex fortissimorum civium numero seiungendum non putasti. sed qui fuit tuus ille tantus furor ut, cum iam Vettius ad arbitrium tuum perorasset et civitatis lumina notasset descendissetque de rostris, eum repente revocares, conloquerere populo Romano vidente, deinde interrogares ecquosnam alios posset nominare? inculcarisne ut C. Pisonem, generum meum, nominaret, qui in summa copia optimorum adulescentium pari continentia, virtute, pietate reliquit neminem, itemque M. Laterensem, hominem dies atque noctes de laude et de re publica cogitantem? promulgarisne, impurissimeimpurissime PBΣw: imp. et perditissime G et pler. (§ 19) hostis, quaestionem de tot amplissimis et talibus viris, indicium Vettio, praemia amplissima? quibus rebus omnium mortalium non voluntate sed convicio repudiatis, fregerisne in carcere cervices ipsi illi Vettio, ne quod indicium corrupti indici exstaret eiusque sceleris in te ipsum quaestio flagitaretur?

et quoniam crebro usurpas legem te de alternis consiliis reiciendis tulisse, ut omnes intellegant te ne recte quidem facere sine scelere potuisse, quaero, cum lex esset aequa promulgata initio magistratus, multas iamiam PBΣG2: sed iam G1: etiam b2s alias tulisses, exspectarisne dumdum Manutius: cum codd. C. Antonius reus fieret apud Cn. Lentulum Clodianum, et, postea quam ille est reus factus, statim tuleris in eum quiin eum (eam P1) qui codd.: Quicumque Cobet, Mueller (Rabir. § 14) tuam post legem reus factus esset, ut homo consularis exclusus miser puncto temporis spoliaretur beneficio et aequitate legis tuae?

dices familiaritatem tibi fuisse cum Q. Maximo. praeclara defensio facinoris tui! nam maximi quidem summa laus est sumptis inimicitiis, suscepta causa, quaesitore consilioque delecto, commodiorem inimico suo condicionemcommodiore inimico suo conditionem (contionem P2BΣ) reiectionis P2BG all.: **com~odiore iectionis P1 (mediis omissis): reo commodum reiect. Halm reiectionis dare noluisse. nihil maximus fecit alienum aut sua virtute aut illis virisillis viris Naugerius (1): illis GE: illius PBΣw: illius familiarissimis clar. vir. (viris clar.) Hks all. clarissimis, Paulis, maximis, Africanis, quorum gloriam huius virtute renovatam non modo speramus, verum etiam iam videmus; tua fraus, tuum maleficium, tuum scelus illud est, te id quod promulgasses misericordiae nomine ad crudelitatis tempus distulisse. ac nunc quidem C. Antonius hac una re miseriam suam consolatur, quod imagines patris et fratris sui fratrisque filiam non in familia sed in carcere conlocatam audire maluit quam videre.

-

et quoniam pecunias aliorum despicis, de tuis divitiis intolerantissime gloriaris, volo uti mihi respondeas, fecerisne foedera tribunus plebis cum civitatibus, cum regibus, cum tetrarchis; erogarisne pecunias ex aerario tuis legibus; eripuerisne partis illo tempore carissimas partim a Caesare, partim a publicanis? quae cum ita sint, quaero ex te sisne ex pauperrimo dives factus illo ipso anno quo lex lata est de pecuniis repetundis acerrima, ut omnes intellegere possent a te non modo nostra acta, quos tyrannos vocas, sed etiam amicissimi tui legem esse contemptam; apud quem tu etiam nos criminari soles, qui illi sumus amicissimi, cum tu eiei> et PBΣ (§ 7) contumeliosissime totienscum ... totiens> cui totiens (med. omiss.) Schol. male dicas quotiens te illi adfinem esse dicis.

+

et quoniam pecunias aliorum despicis, de tuis divitiis intolerantissime gloriaris, volo uti mihi respondeas, fecerisne foedera tribunus plebis cum civitatibus, cum regibus, cum tetrarchis; erogarisne pecunias ex aerario tuis legibus; eripuerisne partis illo tempore carissimas partim a Caesare, partim a publicanis? quae cum ita sint, quaero ex te sisne ex pauperrimo dives factus illo ipso anno quo lex lata est de pecuniis repetundis acerrima, ut omnes intellegere possent a te non modo nostra acta, quos tyrannos vocas, sed etiam amicissimi tui legem esse contemptam; apud quem tu etiam nos criminari soles, qui illi sumus amicissimi, cum tu eiei et PBΣ (§ 7) contumeliosissime totienscum ... totiens cui totiens (med. omiss.) Schol. male dicas quotiens te illi adfinem esse dicis.

atque etiam illud scire ex te cupio, quo consilio aut qua mente feceris ut in epulo Q. Arri, familiaris mei, cum toga pulla accumberes? quem umquam videris, quem audieris? quo exemplo, quo more feceris? dices supplicationes te illas non probasse. optime: nullae fuerintfuerint Angelius: fuerunt codd. supplicationes. videsne me nihil de anni illius causa, nihil de eo quod tibi commune cum summis viris esse videatur, sed de tuis propriis sceleribus ex te quaerere? nulla supplicatio fuerit. cedo quis umquam cenarit atratus? ita enim illud epulum est funebre ut munus sit funeris, epulae quidem ipsae dignitatis.

sed omitto epulum populi Romani, festum diem argento, veste, omni apparatu ornatuque visendovisendum coni. Baiter: quis umquam in luctu domestico, quis in funere familiari cenavit cum toga pulla? cui de balineisbalneis P2BΣ exeunti praeter te toga pulla umquam data est? Cum tot hominum milia accumberent, cumaccumberent ⟨cum togis albis⟩ cum K. Busche ipse epuli dominus, Q. Arrius, albatus esset, tu in templum Castoris te cum C. FibuloFidulo GEs atrato ceterisque tuis furiis funestum intulisti. quis tum non ingemuit, quis non doluit rei publicae casum? qui sermo alius in illo epulo fuit nisi hanc tantam et tam gravem civitatem subiectam esse non modo furori, verum etiam inrisioni tuae?

hunc tu morem ignorabas? numquam epulum videras? numquam puer aut adulescens inter cocoscocos PBG: coquos edd. vett. fueras? Fausti, adulescentis nobilissimi, paulo ante ex epulo magnificentissimo famem illam veterem tuam non explerasexpleras Naugerius (1): expiares P1G: expiaras P2Σ? quem accumbere atratum videras? dominum cum toga pulla et eius amicos ante conviviumvideras? Videras dominum ... convivium (sine signo interrog.) Madv., Mueller? quae tanta tete hic suppl. Baiter: te tanta Hks ed. V.: tanta rell. tenuit amentiadementia s: insania Hk all. ut, nisi id fecisses quod fas non fuit, nisi violasses templum Castoris, nomen epuli, oculos civium, morem veterem, eius qui te invitarat auctoritatem, parum putares testificatum esse supplicationes te illas non putare?

quaero etiam illud ex te, quod privatus admisisti, in quo certe iam tibi dicere non licebit cum clarissimis viris causamcum clarissimis viris causam P2BΣG (§ 13): cum clarissimi viri causam P1: cum clarissimi viri causa Madv. fort. recte tuam esse coniunctam, postulatusne sis lege Licinia et Iunia? edixeritne C. Memmius praetor ex ea lege ut adesses die tricensimotricensimo P1: tricesimo rell.? cum is dies venisset, fecerisne quod in hac re publica non modo factum antea numquam est, sedest sed PBΣG: sed Garatoni, Madv. in omni memoria estmemoria est Lamb.: mem. sit (ex memoriast) codd. omnino inauditum? appellarisne tribunos plebis ne causam diceres—levius dixi; quamquam id ipsum esset et novum et non ferendum—sed appellarisne nominatim pestem illius anni, furiam patriae, tempestatem rei publicae, ClodiumClodium secl. Bake. qui tamen cum iure, cum more, cum potestate iudicium impedire non posset, rediit ad illam vim et furorem suum, ducemque se militibus tuis praebuit. in quo ne quid a mea me s. l. P2 dictum in te potius putes quam abs te esse quaesitum, nullum onus imponam mihi testimoni: quae mihitest. quae mihi s. l. P2 brevi tempore ex eodem isto loco video esse dicenda servabo, teque non arguam, sed, ut in ceteris rebus feci, rogabo.

quaero ex te, Vatini, num quis in hac civitate post urbem conditam tribunos plebis appellarit ne causam diceret? num quis reus in tribunal sui quaesitorisquaestoris Schol. escenderitescenderit Ang. Maius: ascenderit PBG all. (Verr. iv, § 51): exciderit Schol. eumque vi deturbarit, subsellia dissiparit, urnas deieceritdeiecerit Schol.: delegerit P rell., eas denique omnis res in iudicio disturbando commiserit, quarum rerum causa iudicia sunt constituta? sciasne tum fugisse Memmium, accusatores esse tuos de tuis tuorumque manibus ereptos, iudices quaestionum de proximis tribunalibus esse depulsos, in foro, luce, inspectante populo Romano quaestionem, magistratus, morem maiorum, leges, iudices, reum, poenam esse sublatam? haec omnia sciasne diligentia C. Memmi publicis tabulis esse notata atque testata? atque illud etiam quaero, cumcum Ald.: quod codd., postea quam es postulatus, ex legatione redieris,—ne quis te iudicia defugere arbitreturarbitretur codd.: arbitraretur edd.,— teque, cum tibi utrum velles liceret, dictitaris causam dicere maluisse, qui consentaneum fuerit, cum legationis perfugio uti noluisses, appellatione improbissima te ad auxilium nefarium confugisse?

et quoniam legationis tuae facta mentio est, volovolo etiam Hks audire de te quo tandem senatus consulto legatus sis. de gestu intellego quid respondeas: tua lege, dicis. esne igitur patriae certissimus parricida? spectarasnespectarasne ks: spectarisne P rell. id, ut patres conscripti ex re publica funditus tollerentur? ne hoc quidem senatui relinquebas, quod nemo umquam ademit, ut legati ex eius ordinis auctoritate legarentur? adeone tibi sordidum consilium publicum visum est, adeo adflictus senatus, adeo misera et prostrata res publica ut non nuntios pacis ac belli, non oratoresoratores Schol.: curatores P rell., non interpretes, non bellici consili auctores, non ministros muneris provincialis senatus more maiorum deligere possetposset edd.: possit codd.?

-

eripueras senatui provinciae decernendae potestatem, imperatoris deligendi iudicium, aerari dispensationem: quae numquam sibi populus Romanus appetivit, qui numquamsibi p. r. ... numquam suppl. s. l. P2 senatuisenatui scripsi: a senatu Madv.: aut codd.: ut tu Orell. auct. Kays.: ad se Muell. auferre codd.: transferre Mueller (numquam haec a summi con. gub. auferre Angelius) summi consili gubernationem auferre conatus est. age, factum est horum aliquid in aliis: raro, sed tamen factum est ut populus deligeret imperatorem: quis legatos umquam audivit sine senatus consulto? ante te nemo, post continuo fecit idemidem fecit Schol. in duobus prodigiis rei publicae Clodius; quo etiam maiore es malo mactandus, quod non solum facto tuo sed etiam exemplo rem publicam vulnerasti, neque tantum ipse es improbus sed etiam alios docere voluisti. ob hasce omnis res sciasne te severissimorum hominum Sabinorum, fortissimorum virorum Marsorum et Paelignorum, tribulium tuorum, iudicio notatum, nec post Romam conditam praeter te tribulem quemquamquemquam> quem PBG all.: neminem Schol. tribum Sergiam perdidisse?

-

atque illud etiam audire de tede te Orelli: te P rell. praeter G2 (ex te): a te ed. R.: de te audire cod. Fris ab Halmio collatus cupio, qua re, cum ego legem de ambitu tulerim ex senatus consulto, tulerim sine vi, tulerim salvissalvis> salutis PBΣG auspiciis, tulerim salva lege Aelia et Fufia, tu eam esse legem non putes, praesertim cum ego legibus tuis, quoquo modo latae suntsint Hks, paream; cum mea lex dilucide vetet biennio qvo qvis petat petitvrvsve sit gladiatores dare nisi ex testamento praestitvta die, quae tanta in te sit amentia ut in ipsa petitione gladiatores audeas dare? num quem putes illius tui certissimi gladiatoris similem tribunum plebis posseposse ed. Hervag.: esse codd. reperiri qui se interponat quo minus reus mea lege fiasfias Lamb.: fiat codd.?

+

eripueras senatui provinciae decernendae potestatem, imperatoris deligendi iudicium, aerari dispensationem: quae numquam sibi populus Romanus appetivit, qui numquamsibi p. r. ... numquam suppl. s. l. P2 senatuisenatui scripsi: a senatu Madv.: aut codd.: ut tu Orell. auct. Kays.: ad se Muell. auferre codd.: transferre Mueller (numquam haec a summi con. gub. auferre Angelius) summi consili gubernationem auferre conatus est. age, factum est horum aliquid in aliis: raro, sed tamen factum est ut populus deligeret imperatorem: quis legatos umquam audivit sine senatus consulto? ante te nemo, post continuo fecit idemidem fecit Schol. in duobus prodigiis rei publicae Clodius; quo etiam maiore es malo mactandus, quod non solum facto tuo sed etiam exemplo rem publicam vulnerasti, neque tantum ipse es improbus sed etiam alios docere voluisti. ob hasce omnis res sciasne te severissimorum hominum Sabinorum, fortissimorum virorum Marsorum et Paelignorum, tribulium tuorum, iudicio notatum, nec post Romam conditam praeter te tribulem quemquamquemquam quem PBG all.: neminem Schol. tribum Sergiam perdidisse?

+

atque illud etiam audire de tede te Orelli: te P rell. praeter G2 (ex te): a te ed. R.: de te audire cod. Fris ab Halmio collatus cupio, qua re, cum ego legem de ambitu tulerim ex senatus consulto, tulerim sine vi, tulerim salvissalvis salutis PBΣG auspiciis, tulerim salva lege Aelia et Fufia, tu eam esse legem non putes, praesertim cum ego legibus tuis, quoquo modo latae suntsint Hks, paream; cum mea lex dilucide vetet biennio qvo qvis petat petitvrvsve sit gladiatores dare nisi ex testamento praestitvta die, quae tanta in te sit amentia ut in ipsa petitione gladiatores audeas dare? num quem putes illius tui certissimi gladiatoris similem tribunum plebis posseposse ed. Hervag.: esse codd. reperiri qui se interponat quo minus reus mea lege fiasfias Lamb.: fiat codd.?

ac si haec omnia contemnis ac despicis, quod ita tibi persuaseris, ut palam dictitas, te dis hominibusque invitis amore in te incredibili quodam C. Caesaris omnia quae velis consecuturum, ecquid audieris, ecquisnam tibi dixerit C. Caesarem nupernuper om. Schol. Aquileiae, cum de quibusdam esset mentio facta, dixissese post dixisse add. Baiter C. Alfium praeteritum permoleste tulisse, quod in homine summam fidem probitatemque cognosset, graviterque etiam se ferre praetorem aliquem esse factum qui a suis rationibus dissensisset; tum quaesisse quendam, de Vatinio quem ad modum ferret; illumillum Schol.: ipsum (ipse) codd. respondisse Vatinium in tribunatu gratis nihil fecisse; qui omnia in pecunia posuisset honore animo aequo carere debere.

quod si ipse, qui te suae dignitatis augendae causa, periculo tuo, nullo suo delicto, ferri praecipitem est facile passus, tamen te omni honore indignissimum iudicat, si te vicini, si adfines, si tribules ita oderunt ut repulsam tuam triumphum suum duxerint, si nemo aspicit quin ingemescatingemescat P1: ingemiscat rell. (Sest. § 146), nemo mentionem facit quin exsecretur, si vitant, fugiunt, audire de te nolunt, cum viderunt, tamquam auspicium malum detestantur, si cognati respuunt, tribules exsecrantur, vicini metuunt, adfines erubescunt, strumae denique ab ore improbo demigrarunt et aliis iam se locis conlocarunt, si es odium publicum populi, senatus, universorum hominum rusticanorumurbanorum add. post rusticanorum Madvig, improb. Zielinsk.: rusticanorum om. Hs,—quid est quam ob rem praeturam potius exoptes quam mortem, praesertim cum popularem te velis esse neque ulla re populo gratius facere possis?

sed ut aliquando audiamus quam copiose mihi ad rogata respondeas, concludam iam interrogationem meam teque in extremo pauca de ipsa causa rogabo. quaero quae tanta in te vanitas, tanta levitas fuerit ut in hoc iudicio T. Annium isdem verbis laudares quibus eum verbis laudare et boni viri et boni cives consuerunt, cum in eundem nuper ab eadem illa taeterrima furia productus ad populum cupidissime falsum testimonium dixeris? an erit haec optio et potestas tua, ut, cum Clodianas operas et facinerosorumfacinerosorum P: facinoros. B rell. (Cf. Sest. § 81) hominum et perditorum manum videris, Milonem dicas, id quod in contione dixisti, gladiatoribus et bestiariis obsedisse rem publicam: cum autem ad talis viros veneris, non audeas civem singulari virtute, fide, constantia vituperare?

diff --git a/data/phi0474/phi025/phi0474.phi025.perseus-lat2.xml b/data/phi0474/phi025/phi0474.phi025.perseus-lat2.xml index 9b6dd89bb..4150f8608 100644 --- a/data/phi0474/phi025/phi0474.phi025.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi0474/phi025/phi0474.phi025.perseus-lat2.xml @@ -122,13 +122,13 @@

itaque, patres conscripti, videtis non temeritate redemptionis aut negoti gerendi inscitia, sed avaritia, superbia, crudelitate Gabini paene adflictos iam atque eversos publicanos: quibus quidem vos in his angustiis aerari tamen subveniatis necesse est, etsi iam multis non potestis, qui propter illum hostem senatus, inimicissimum ordinis equestris bonorumque omnium, non solum bona sed etiam honestatem miseri deperdiderunt, quos non parsimonia, non continentia, non virtus, non labor, non splendor tueri potuit contra illius helluonis et praedonis audaciam.

quid? qui se etiam nunc subsidiis patrimoni aut amicorum liberalitate sustentant, hos perire patiemur? an si qui frui publico non potuit per hostem, hic tegitur ipsa lege censoria: quem is frui non sinit qui est, etiam si non appellatur, hostis, huic ferri auxilium non oportet? retinete igitur in provincia diutius eum qui de sociis cum hostibus, de civibus cum sociis faciat pactiones, qui hoc etiam se pluris esse quam conlegam putet, quod ille vos tristitia vultuque deceperit, ipse numquam se minus quam erat nequam esse simularit. Piso autem alio quodam modo gloriatur se brevi tempore perfecisse ne C. GabiniusC. extra versum add. P1BΣt: om. Hk all. unus omnium nequissimus existimaretur.

hos vos de provinciis, si non aliquando deducendi essent, deripiendos non putaretis? et has duplicis pestis sociorum, militum cladis, publicanorum ruinas, provinciarum vastitates, imperi maculas teneretis? at idem vos anno superiore hos eosdem revocabatis, cumcum codd. praeter G (cum vi): rasura quae est in P prorsus nullius est momenti: cum vix coni. Bait.: cum in prov. iam HbϚ in provincias pervenissent: quo tempore si liberum vestrum iudicium fuisset nec totiens dilata res nec ad extremum e manibus erepta, restituissetis, id quod cupiebatis, vestram auctoritatem, iis per quos erat amissa revocatis, et iis ipsis praemiis extortis quae erant pro scelere atque eversione patriae consecuti.

-

qua equa e> qua P rell. praeter HGE (quae) poena si tum aliorum opibus, non suis, invitissimis vobis evolarunt, at aliam multo maiorem gravioremque subierunt. quae enim homini in quo aliquialiqui P1: aliquis rell. (Har. Resp. § 62), si non famae pudor, at supplici timor est gravior poena accidere potuit quam non credi litteris iis quae rem publicam bene gestam in bello nuntiarent? hoc statuit senatus, cum frequens supplicationem Gabinio denegavit: primum homini sceleribus flagitiisflagitiisque edd.: cf. de Domo § 18 contaminatissimo nihilomnino nihil t sol. esse credendum, deinde a proditore, atque eo quem praesentem hostem rei publicae cognosset, bene rem publicam geri non potuisse, postremo ne deos quidem immortalis velle aperiri sua templa et sibi supplicari hominis impurissimi et sceleratissimi nomine. itaque ille alter aut ipse est homo doctus et a suis Graecis subtilius eruditus, quibuscum iam in exostra helluatur, antea post siparium solebat, aut amicos habet prudentiores quam Gabinius, cuius nullae litterae proferuntur.

+

qua equa e qua P rell. praeter HGE (quae) poena si tum aliorum opibus, non suis, invitissimis vobis evolarunt, at aliam multo maiorem gravioremque subierunt. quae enim homini in quo aliquialiqui P1: aliquis rell. (Har. Resp. § 62), si non famae pudor, at supplici timor est gravior poena accidere potuit quam non credi litteris iis quae rem publicam bene gestam in bello nuntiarent? hoc statuit senatus, cum frequens supplicationem Gabinio denegavit: primum homini sceleribus flagitiisflagitiisque edd.: cf. de Domo § 18 contaminatissimo nihilomnino nihil t sol. esse credendum, deinde a proditore, atque eo quem praesentem hostem rei publicae cognosset, bene rem publicam geri non potuisse, postremo ne deos quidem immortalis velle aperiri sua templa et sibi supplicari hominis impurissimi et sceleratissimi nomine. itaque ille alter aut ipse est homo doctus et a suis Graecis subtilius eruditus, quibuscum iam in exostra helluatur, antea post siparium solebat, aut amicos habet prudentiores quam Gabinius, cuius nullae litterae proferuntur.

hosce igitur imperatores habebimus? quorum alter non audet nos certiores facere qua requa re scripsi: om. P1E: ne P2 rell.: cur Ant. Aug. imperator appelletur, alterum, si tabellarii non cessarint, necesse est paucis diebus paeniteat audere: cuius amici si qui sunt, aut si beluae tam immani tamque taetrae possunt ulli esse amici, hac consolatione utuntur, etiam T. Albucio supplicationem hunc ordinem denegasse. quod estQuod est HGϚ: quid est P rell.: Quid? Est Kays.: Quid est? Est Weber: At est Sorof primum dissimile, res in Sardinia cum mastrucatis latrunculis a propraetore⟨ab eo⟩ pro praetore Reid (Cl. Qu. iv. 175) una cohorte auxiliaria gesta, etet suppl. Bait.: ac Lamb. bellum cum maximis Syriae gentibus et tyrannis consulari exercitu imperioque confectum. deinde Albucius, quod a senatu petebat, ipse sibi in Sardinia ante decreverat; constabat enim Graecum hominem ac levem in ipsa provincia quasi triumphasse, itaque hanc eius temeritatem senatus supplicatione denegata notavit.

sed fruatur sane hoc solacio atque hanc insignem ignominiam (quoniam uni praeter se inusta estest codd.: sit Halm (Balb. § 44) dum ed. R.: non PBΣ), putet esse leviorem, dum modo, cuius exemplo se consolatur, eius exitum exspectet, praesertim cum in Albucio nec Pisonis libidines nec audacia Gabini fuerit ac tamen hac una plaga conciderit, ignominia senatus.

atqui duas Gallias qui decernit consulibus duobus, hos retinet ambo; qui autem alteram Galliam et aut Syriam aut Macedoniam, tamen alterum retinet etet ed. R.: om. codd. in utriusque pari scelere disparem condicionem facit. faciam, inquit, illas praetorias, ut Pisoni et Gabinio succedatur statim. si hic sinat! tum enim tribunus intercedere poterit, nunc non potest. itaque ego idem, qui nunc consulibus iis qui designati erunt Syriam Macedoniamque decerno, decernam easdem praetorias, ut et praetores annuas provincias habeantpraetores in suas provincias abeant (statim in suas Mueller) coni. Mommsen (Röm. Staats. ii. 1. 192) et eos quam primum videamus quos animo aequo videre non possumus. sed, mihi credite, numquam succedetur illis, nisi cum ea lege referetur qua intercedi de provinciis non licebit. itaque hoc tempore amisso annus est integer vobis exspectandus; quo interiecto civium calamitas, sociorum aerumna, sceleratissimorum hominum impunitas propagatur.

quod si essent illi optimi viri, tamen ego mea sententia C. Caesari succedendum nondum putarem. qua de re dicam, patres conscripti, quae sentio, atque illam interpellationem mei familiarissimi, qua paulo ante interrupta est oratio mea, non pertimescam. negat me vir optimus inimiciorem Gabinio debere esse quam Caesari: omnem illam tempestatem cui cesserim Caesare impulsore atque adiutore esse excitatam. cui si primum sic respondeam, me communis utilitatis habere rationem, non doloris mei, possimne probare, cum id me facere dicam quod exemplo fortissimorum et clarissimorum civium facere possim? anAn codd. (§ 20): An non Lamb.: At ed. Gryph.: non ante tantam supplet Ernst Müller (§ 20). tiFort. Nonne?. Gracchus—patrem dico, cuius utinam filii ne degenerassent a gravitate patria!—tantam laudem est adeptus, quos tribunus plebis solus ex toto illo conlegio L. Scipioni auxilio fuit, inimicissimus et ipsius et fratris eius Africani, iuravitque in contione se in gratiam non redisse, sed alienum sibi videri dignitate imperi quo duces essent hostium Scipione triumphante ducti, eodem ipsum duci qui triumphasset?

quis plenior inimicorum fuit C. Mario? L. Crassus, M. Scaurus alienialieni Madv.: alini aut aliine codd. (§ 37), inimici omnes Metelli: at ii non modo illum inimicum ex Gallia sententiis suis non detrahebant, sed eiei Halm: et codd. propter rationem Gallici belli provinciam extra ordinem decernebant. bellum in Gallia maximum gestum est; domitae sunt a Caesare maximae nationes, sed nondum legibus, nondum iure certo, nondum satis firma pace devinctae. bellum adfectum videmus et, vere ut dicam, paene confectumconfectum PH: confectatum P2 rell., sed ita ut, si idem extrema persequitur qui inchoavit, iam omnia perfecta videamus, si succeditur, periculum sit ne instauratas maximi belli reliquias ac renovatas audiamus. ergo ego senator—inimicus, si ita vultis, homini—amicus esse, sicut semper fui, rei publicae debeo.

-

quid? si ipsas inimicitias depono rei publicae causa, quis me tandem iure reprehendet? praesertim cum ego omnium meorum consiliorum atque factorum exempla semper ex summorum hominum factis mihi censuerim petenda. anAn> An non Lamb. vero M. ille Lepidus, qui bis consul et pontifex maximus fuit, non solum memoriae testimonio, sed etiam annalium litteris et summi poetae voce laudatus est quod cum M. Fulvio conlega, quo die censor est factus, homine inimicissimo, in campo statim rediit in gratiam, ut commune officium censurae communi animo ac voluntate defenderent?

+

quid? si ipsas inimicitias depono rei publicae causa, quis me tandem iure reprehendet? praesertim cum ego omnium meorum consiliorum atque factorum exempla semper ex summorum hominum factis mihi censuerim petenda. anAn An non Lamb. vero M. ille Lepidus, qui bis consul et pontifex maximus fuit, non solum memoriae testimonio, sed etiam annalium litteris et summi poetae voce laudatus est quod cum M. Fulvio conlega, quo die censor est factus, homine inimicissimo, in campo statim rediit in gratiam, ut commune officium censurae communi animo ac voluntate defenderent?

atque ut vetera, quae sunt innumerabilia, mittam, tuus pater, Philippe, nonne uno tempore cum suis inimicissimis in gratiam rediit? quibus eum omnibusomnibus ante suis inimicissimis transp. Gneisse eadem res publica reconciliavit quae alienaratalienaverat Zielinski.

multa praetereo, quod intueor coram haec lumina atque ornamenta rei publicae, P. Servilium et M. Lucullum. Vtinam etiam L. Lucullus illic adsideretillic adsideret Madv.: ille desiderat (-et G2) codd. pler.: ille viveret c Angelius: ille desineret Hbk! quae fuerunt inimicitiae in civitate graviores quam Lucullorum atque Servili? quas in viris fortissimis non solum exstinxit rei publicae utilitasrei pub. utilitas coni. Baiter: res publica E: rei pub. P rell. dignitasque ipsorum, sed etiam ad amicitiam consuetudinemque traduxit. quid? Q. Metellus Nepos nonne consul in templo Iovis optimi maximi, permotus cum auctoritate vestra tum illiusilla Pluygers P. Servili incredibili gravitate dicendi, absens mecum summo suo beneficio rediit in gratiam? an ego possum huic esse inimicus cuius litteris fama nuntiis celebrantur aures cotidie meae novis nominibus gentium nationum locorum?

ardeo, mihi credite, patres conscripti,—id quod vosmet de me existimatis et facitis ipsi,—incredibili quodam amore patriae, qui me amor et subvenire olim impendentibus periculis maximis cum dimicatione capitis et rursum, cum omnia tela undique esse intenta in patriam viderem, subire coegit atque excipere unum pro universis. hic me meus in rem publicam animus pristinus ac perennis cum C. Caesare reducit, reconciliat, restituit in gratiam.

@@ -137,7 +137,7 @@

sed quid est quod in hac causa maxime homines admirentur et reprehendant meum consilium, cum ego idem antea multa decrerimdecrerim BΣt: decre**rim P: decreverim HGEϚ quae magis ad hominis dignitatem quam ad rei publicae necessitatem pertinerent? supplicationem quindecim dierum decrevi sententia mea. rei publicae satis erat tot dierum quot C. Mario; dis immortalibus non erat exigua eadem gratulatio quae ex maximis bellis; ergo ille cumulus dierum hominis est dignitati tributus.

in quo ego, quo consule referente primum decem dierum est supplicatio decreta Cn. Pompeio Mithridate interfecto et confecto Mithridatico bello, et cuius sententia primum duplicata est supplicatio consularis,—mihi enim estis adsensi cum, eiusdem Pompei litteris recitatis, confectis omnibus maritimis terrestribusque bellis, supplicationem dierumdeorum PBΣt decemdecem Manutius: duodecim P et codd. pler. decrevistis,— sum Cn. Pompei virtutem et animi magnitudinem admiratus, quod, cum ipse ceteris omnibus esset omni honore antelatus, ampliorem honorem alteri tribuebat quam ipse erat consecutus. ergo in illa supplicatione quam ego decrevi, res ipsa tributa est dis immortalibus et maiorum institutis et utilitati rei publicae, sed dignitas verborum, honos et novitas et numerus dierum Caesaris ipsius laudi gloriaeque concessus est.

relatum est ad nos nuper de stipendio exercitus: non decrevi solum sed etiam ut vos decerneretis laboravi, multa dissentientibus respondi, scribendo adfui. tum quoque homini plus tribui quam nescio cui necessitati. illum enim arbitrabar etiam sine hoc subsidio pecuniae retinere exercitum praeda ante parta et bellum conficere posse; sed decus illud et ornamentum triumphi minuendum nostra parsimonia non putavi. actum est de decem legatis, quos alii omnino non dabant, alii exempla quaerebant, alii tempus differebant, alii sine ullis verborum ornamentis dabant: in ea quoque re sic sum locutus ut omnes intellegerent me id quod rei publicae causa sentirem facere uberius propter ipsius Caesaris dignitatem.

-

at ego idem nunc in provinciis decernendis, qui illas omnis res egi silentio, interpellor, cum in(non 21) in k, suppl. Lamb. superioribus causis hominis ornamenta adiumento fuerintadiumento fuerint scripsi (cf. Balb. § 19): fuerint codd.: iuverim K. Busche: apud me valuerint coni. Mueller, in hac me nihil aliud nisi ratio belli, nisi summa utilitas rei publicae moveat. nam ipse Caesar quid est cur in provinciain ea provincia Gell. et Non. commorari velit, nisi ut ea quae per eum adfecta sunt perfecta rei publicae tradat? amoenitas eum, credo, locorum, urbium pulchritudo, hominum nationumque illarum humanitas et lepos, victoriae cupiditas, finium imperi propagatio retinet. quid illis terris asperius, quid incultius oppidis, quid nationibus immanius, quid porro tot victoriis praestabilius, quid Oceano longiuslongius> longinquius Tischer inveniri potest? an reditus in patriam habet aliquam offensionem? utrum apud populum a quo missusmissus est Hb Harl. 2681, an apud senatum a quo ornatus est? an dies auget eius desiderium, an magisan magis> ac non magis Sorof oblivionem, ac laurea illa magnis periculis parta amittit longo intervallo viriditatem? qua re, si qui hominem non diligunt, nihil est quod eum de provincia devocent: ad gloriam devocant, ad triumphum, ad gratulationem, ad summum honorem senatus, equestris ordinis gratiam, populi caritatem.

+

at ego idem nunc in provinciis decernendis, qui illas omnis res egi silentio, interpellor, cum in(non 21) in k, suppl. Lamb. superioribus causis hominis ornamenta adiumento fuerintadiumento fuerint scripsi (cf. Balb. § 19): fuerint codd.: iuverim K. Busche: apud me valuerint coni. Mueller, in hac me nihil aliud nisi ratio belli, nisi summa utilitas rei publicae moveat. nam ipse Caesar quid est cur in provinciain ea provincia Gell. et Non. commorari velit, nisi ut ea quae per eum adfecta sunt perfecta rei publicae tradat? amoenitas eum, credo, locorum, urbium pulchritudo, hominum nationumque illarum humanitas et lepos, victoriae cupiditas, finium imperi propagatio retinet. quid illis terris asperius, quid incultius oppidis, quid nationibus immanius, quid porro tot victoriis praestabilius, quid Oceano longiuslongius longinquius Tischer inveniri potest? an reditus in patriam habet aliquam offensionem? utrum apud populum a quo missusmissus est Hb Harl. 2681, an apud senatum a quo ornatus est? an dies auget eius desiderium, an magisan magis ac non magis Sorof oblivionem, ac laurea illa magnis periculis parta amittit longo intervallo viriditatem? qua re, si qui hominem non diligunt, nihil est quod eum de provincia devocent: ad gloriam devocant, ad triumphum, ad gratulationem, ad summum honorem senatus, equestris ordinis gratiam, populi caritatem.

sed si ille hac tam eximia fortuna propter utilitatem rei publicae frui non properat, ut omnia illa conficiat, quid ego senator facere debeo, quem, etiam si ille aliud vellet, rei publicae consulere oporteret?

ego vero sic intellego, patres conscripti, nos hoc tempore in provinciis decernendis perpetuae pacis habere oportere rationem. nam quis hoc non sentit, omnia alia esse nobis vacua ab omni periculo atque etiam suspicione belli?

iam diu mare videmus illud immensum, cuius fervore non solum maritimi cursus sed urbes etiam et viae militares iam tenebanturterrebantur Weidner, virtute Cn. Pompei sic a populo Romano ab Oceano usque ad ultimum Pontum tamquam unum aliquem portum tutum et clausum teneri; nationes eas, quae numero hominum ac multitudine ipsa poterant in provincias nostras redundare, ita ab eodem esse partim recisas, partim repressas, ut Asia, quae imperium antea nostrum terminabat, nunc tribus novis provinciis ipsa cingatur. possum de omni regione, de omniregione de omni s. l. suppl. P2 genere hostium dicere: nulla gens est quae non aut ita sublata sit ut vix exstet, aut ita domita ut quiescat, aut ita pacata ut victoria nostra imperioque laetetur.

bellum Gallicum, patres conscripti, C. Caesare imperatore gestum est, antea tantum modo repulsum. semper illas nationes nostri imperatores refutandas potius bello quamquam lasputaverunt P1 lacessendas putaverunt. ipse ille C. Marius, cuius divina atque eximia virtus magnis populi Romani luctibus funeribusque subvenit, influentis in Italiam Gallorum maximas copias repressit, non ipse ad eorum urbis sedisque penetravit. modo ille meorum laborum periculorum consiliorum socius, C. Pomptinus, fortissimus vir, ortum repente bellum Allobrogum atque hac scelerata coniuratione excitatum proeliis fregit eosque domuit qui lacessierant, et ea victoria contentus re publica metu liberata quievit. C. CaesarisC. ante Caesaris om. PBΣ longe aliam video fuisse rationem; non enim sibi solum cum iis quos iam armatos contra populum Romanum videbat bellandum esse duxit, sed totam Galliam in nostram dicionem esse redigendam.

@@ -153,7 +153,7 @@

traduxit ad plebem inimicum meum sive iratus mihi, quod me secum ne inin secl. Orelli, del. Pluygers beneficiis quidem videbat posse coniungi, sive exoratus. ne haec quidem fuit iniuria. nam postea me ut sibi essem legatus non solum suasit, verum etiam rogavit. ne id quidem accepi; non quo alienum mea dignitate arbitrarer, sed quod tantum rei publicae sceleris impendere a consulibus proximis non suspicabar. ergo adhuc magis est mihi verendum ne mea superbia in illius liberalitate quam ne illius iniuria in nostra amicitia reprendatur.

ecce illa tempestas, caligo bonorum et subita atque improvisa formido, tenebrae rei publicae, ruina atque incendium civitatis, terror iniectus Caesari de eius actis, metus caedis bonis omnibus, consulum scelus, cupiditas, egestas, audacia! si non sum adiutus, non debuidebui P2 rell. (debuis si P1) praeter GE (debuit); si desertus, sibi fortasse providit; si etiam oppugnatus, ut quidam aut putant aut volunt, violata amicitia est, accepi iniuriam, inimicus esse debui, non nego: sed si idem ille tum me salvum esse voluit cum vos me ut carissimum filium desiderabatis, et si vos idem pertinere ad causam illam putabatis voluntatem Caesaris a salute mea non abhorrere, et si illius voluntatis generum eius habeo testem, qui idem Italiam in municipiis, populum RomanumRomanum secl. Baiter: .r. s. l. P in contione, vos mei semper cupidissimos in Capitolio ad meam salutem incitavit, si denique Cn. Pompeius idem mihi testis de voluntate Caesaris et sponsor est illi de mea, nonne vobis videor et ultimi temporis recordatione et proximi memoria medium illud tristissimum tempus debere, si ex rerum natura non possimpossum bct evellere, ex animo quidem certe excidere?

ego vero, si mihi non licet per aliquos ita gloriari, me dolorem atque inimicitias meas rei publicae concessisse, si hoc magni cuiusdam hominis et persapientis videtur, utar hoc, quod non tam ad laudem adipiscendam quam ad vitandam vituperationem valet, hominem me esse gratum, et non modo tantis beneficiis, sed etiam mediocri hominum benivolentia commoveri. a viris fortissimis et de me optime meritis quibusdam peto ut, si ego illos meorum laborum atque incommodorum participes esse nolui, ne illi me suarum inimicitiarum socium velint esse, praesertim cum mihi idem illi concesserint ut etiam acta illa Caesaris, quae neque oppugnavi antea neque defendi, meo iam iure possim defendere.

-

nam summi civitatis viri, quorum ego consilio rem publicam conservavi, et quorum auctoritate illam coniunctionem Caesaris defugi, Iulias leges et ceteras illo consule rogatas iure latas negant: idem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae, sed salvis auspiciis rogatam esse dicebant. itaque vir summa auctoritate, summa eloquentia, dixit graviter casum illum meum funus esse rei publicae, sed funus iustum et indictum. mihi ipsi omninoomnino k all.: homini PBΣ: om. c perhonorificum estest om. codd. discessum meum funus dici rei publicae: reliqua non reprendo, sed mihi ad id quod sentio adsumo. nam si illud iure rogatum dicere ausi sunt quod nullo exemplo fieri potuit, nulla lege licuit, quia nemo de caelo servarat, oblitine erant tum cum ille qui id egerat plebeius est lege curiata factus dici de caelo esse servatum? qui si plebeius omninoomnino HbϚt: omnium rell. esse non potuit, qui tribunus plebis potuit esse? et cuius tribunatus si ratus est, nihil est quod inritum ex actis Caesaris possit esse, eius non solum tribunatus ratusratus suppl. Ernesti sed etiam perniciosissimae resres> leges Lamb., auspiciorum religione conservataconservatae Hk, iure latae videbuntur?

+

nam summi civitatis viri, quorum ego consilio rem publicam conservavi, et quorum auctoritate illam coniunctionem Caesaris defugi, Iulias leges et ceteras illo consule rogatas iure latas negant: idem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae, sed salvis auspiciis rogatam esse dicebant. itaque vir summa auctoritate, summa eloquentia, dixit graviter casum illum meum funus esse rei publicae, sed funus iustum et indictum. mihi ipsi omninoomnino k all.: homini PBΣ: om. c perhonorificum estest om. codd. discessum meum funus dici rei publicae: reliqua non reprendo, sed mihi ad id quod sentio adsumo. nam si illud iure rogatum dicere ausi sunt quod nullo exemplo fieri potuit, nulla lege licuit, quia nemo de caelo servarat, oblitine erant tum cum ille qui id egerat plebeius est lege curiata factus dici de caelo esse servatum? qui si plebeius omninoomnino HbϚt: omnium rell. esse non potuit, qui tribunus plebis potuit esse? et cuius tribunatus si ratus est, nihil est quod inritum ex actis Caesaris possit esse, eius non solum tribunatus ratusratus suppl. Ernesti sed etiam perniciosissimae resres leges Lamb., auspiciorum religione conservataconservatae Hk, iure latae videbuntur?

qua re aut vobis statuendum est legem Aeliam manere, legem Fufiam non esse abrogatam, non omnibus fastis legem ferri licere; cum lex feratur, de caelo servari, obnuntiari, intercedi licere; censorium iudicium ac notionem et illud morum severissimum magisterium non esse nefariis legibus de civitate sublatum; si patricius tribunus plebis fuerit, contra leges sacratas, si plebeius, contra auspicia fuisse; aut mihi concedant homines oportet in rebus bonis non exquirere ea iura quae ipsi in perditis non exquirant, praesertim cum ab illis aliquotiens condicio C. Caesari lata sit ut easdem res alio modo ferret, qua condicione auspicia requirebant, leges comprobabant, in Clodio auspiciorum ratio sit eadem, leges omnes sint eversae ac perditae civitatis.

extremum illud estest cum ego codd.. egoNum est quod ego?, si essent inimicitiaeinimicitiae H all.: om. PBΣt: ego seclusi mihi cum C. Caesare, tamen hoc tempore rei publicae consulere, inimicitias in aliud tempus reservare deberem; possem etiam summorum virorum exemplo inimicitias rei publicae causa deponere. sedSed Angelius: et codd. cum inimicitiae fuerint numquam, opinio iniuriae beneficio sit exstincta, sententia measententiam meam GE, patres conscripti, si dignitas agitur Caesaris, homini tribuam; si honos quidam, senatus concordiae consulam; si auctoritas decretorum vestrorum, constantiam ordinis in eodem ornando imperatore servabo; si perpetua ratio Gallici belli, rei publicae providebo; si aliquod meum privatum officium, me non ingratum esse praestabo. atque hoc velim probare omnibus, patres conscripti; sed levissime feram si forte aut iis minus probaro qui meum inimicum repugnante vestra auctoritate texerunt, aut iis, sisi om. GEb, Sorof qui meum cum inimico suo reditum in gratiam vituperabunt, cum ipsi et cum meo et cum suo inimico in gratiam non dubitarint redire.

diff --git a/data/phi0474/phi026/phi0474.phi026.perseus-lat2.xml b/data/phi0474/phi026/phi0474.phi026.perseus-lat2.xml index 197ee6736..f81c2d736 100644 --- a/data/phi0474/phi026/phi0474.phi026.perseus-lat2.xml +++ b/data/phi0474/phi026/phi0474.phi026.perseus-lat2.xml @@ -130,16 +130,16 @@

O praeclarum interpretem iuris, auctorem antiquitatis, correctorem atque emendatorem nostrae civitatis, qui hanc poenam foederibus adscribat, ut omnium praemiorum beneficiorumque nostrorum expertis faciatfaciant Lehmann foederatos! quid enim potuit dici imperitius quam foederatos populos fieri fundos oportere? nam id non magis est proprium foederatorum quam omnium liberorum. sed totum hoc, iudices, in ea fuit positum semper ratione atque sententia ut, cum iussisset populus Romanusp. R. ed. Hervag: praetor codd. aliquid, si id adscivissent socii populi ac Latini, et si ea lex, quam nos haberemus, eadem in populo aliquo tamquam in fundo resedisset, ut tum lege eadem is populus teneretur, non ut de nostro iure aliquid deminueretur, sed ut illi populi aut iure eo quod a nobis esset constitutum aut aliquo commodo aut beneficio uterentur.

tulit apud maiores nostros legem C. Furius de testamentis, tulit Q. Voconius de mulierum hereditatibus; innumerabiles aliae leges de civili iure sunt latae; quas Latini voluerunt, adsciverunt; ipsa denique Iulia, quaqua secl. Mueller, qui et civitas ⟨ita⟩ est ... data ⟨ut⟩ qui fundi scribit lege civitas est sociis et Latinis data, qui fundi populi facti non essent civitatem non haberent. in quo magna contentio HeracliensiumHeracliensium ed. R.: heraclensium codd. et Neapolitanorum fuit, cum magna pars in iishis P et pler. civitatibus foederis sui libertatem civitati anteferretTulit ... anteferret om. Hc (non k): in mg. suppl. b2. postremo haec vis est istius et iuris et verbi, ut fundi populi beneficio nostro, non suo iure fiant.

cum aliquid populus Romanus iussit, id si est eius modi ut quibusdam populis, sive foederatis sive liberis, permittendum esse videatur ut statuant ipsi non de nostris sed de suis rebus, quo iure uti velint, tum utrum fundi facti sint an non quaerendum esse videaturvideatur codd. (tum ... videatur om. Hk): videtur Rumpf; de nostra vero re publica, de nostro imperio, de nostris bellis, de victoria, de salute fundos populos fieri noluerunt. atqui si imperatoribusAtquisimp. P: corr. man. rec. nostris, si senatui, si populo Romano non licebit propositis praemiis elicere ex civitatibus sociorum atque amicorum fortissimum atque optimum quemque ad subeunda pro salute nostra pericula, summa utilitate ac maximo saepe praesidio periculosispericulosis Madv.: periculis codd. (in periculis ut Orell. ita HbϚ et mg. Σ) atque asperis temporibus carendum nobis erit.

-

sed, per deos immortalis, quae est ista societas, quae amicitia, quod foedus, ut aut nostra civitas careat in suis periculis Massiliensi propugnatore, careat Gaditano, careat Saguntino, aut, si quis ex hishis PBΣ: illis HGEbϚ et mg.Σ) populis sit exortus qui nostros duces auxilio laborisauxilio laboris> consilio et labore Landgraf (de Dom. § 107), commeatuslabore commeatu Lamb.: laboribus commeatibus Kraffert periculo suo iuverit, qui cum hoste nostro comminus in acie saepe pugnarit, qui se saepe telis hostium, qui dimicationi capitis, qui morti obiecerit, nulla condicione huius civitatis praemiis adfici possit?

+

sed, per deos immortalis, quae est ista societas, quae amicitia, quod foedus, ut aut nostra civitas careat in suis periculis Massiliensi propugnatore, careat Gaditano, careat Saguntino, aut, si quis ex hishis PBΣ: illis HGEbϚ et mg.Σ) populis sit exortus qui nostros duces auxilio laborisauxilio laboris consilio et labore Landgraf (de Dom. § 107), commeatuslabore commeatu Lamb.: laboribus commeatibus Kraffert periculo suo iuverit, qui cum hoste nostro comminus in acie saepe pugnarit, qui se saepe telis hostium, qui dimicationi capitis, qui morti obiecerit, nulla condicione huius civitatis praemiis adfici possit?

etenim in populum Romanum grave est non posse uti sociis excellenti virtute praeditis, qui velint cum periculis nostris sua communicare; in socios vero ipsos, et in eos de quibus agimus foederatos, iniuriosum et contumeliosum est iishis (bis) ΣEb praemiis et iis honoribus exclusos esse fidelissimos et coniunctissimos socios quae pateant stipendiariis, pateant hostibus, pateant saepe servis. namNam PBΣ: nam et Hk all. stipendiarios ex Africa, Sicilia, Sardinia, ceteris provinciis multos civitate donatos videmus, et, qui hostes ad nostros imperatores perfugissent et magno usui rei publicae nostrae fuissent, scimus civitate esse donatos; servos denique, quorum ius, fortuna, condicio infima est, bene de re publica meritos persaepe libertate, id est civitate, publice donari videmusvidemus ut Manut. ita k: videbamus codd..

hanc tu igitur, patrone foederum ac foederatorum, condicionem statuis Gaditanis, tuis civibus, ut, quod iishis BΣb quos magnis adiutoribus tuis usi civibususi civibus supplevi (§§ 26,38; Cl. Qu. iv. 177): adiutoribus tuis codd. praeter Hbk all. (qui pro magnis habent Gaditanis, om. tuis). armis subegimusLocus varie emendatus: magnis adiuti ⟨opibus a⟩ maioribus tuis Madv.: magnis adiutoribus illis usi arm. subeg. Halm: Magni armis adiutoribus tuis subeg. Reid atque in dicionem nostram redegimus liceat, si populus Romanus permiserit, ut ab senatu, etiam per imperatores nostrosetiam per imperatores nostros BΣGE: etiam per imperatoribus nostris P: etiam ab imp. nostris ut Ernest. ita Σ in mg.: et ab imp. n. Muell.: ab imp. n. (del. etiam) ut Baiter ita HbϚ: et imp. n. Paul (del. etiam ab) civitate donentur, id ne liceat ipsis? qui si suis decretis legibusve sanxissent ne quis suorum civium castra imperatorum populi Romani iniret, ne quis se pro nostro imperio in periculum capitis atque in vitae discrimen inferret, Gaditanorum auxiliis, cum vellemus, uti nobis ut liceretut liceret Paul (Gadit, ut auxiliis Pluygers): non liceret codd. (uti cum vellemus non liceret HbϚ): liceret Madv.: omnino liceret Weidner: tantum liceret Halm: non liceret, privatus vero quis ... dimicaret? Kahnt, privatus vero ne quis vir et animo et virtute praecellens pro nostro imperio periculo suo dimicaret, graviter id iure ferremus, minui auxilia populi Romani, debilitari animos fortissimorum virorum, alienigenarum nos hominum studiis atque paternapaterna codd. praeter E (pataria): externa Angelius: privata coni. Halm virtute privari.

atqui nihil interest, iudices, utrum haec foederati iura constituant, ut ne cui liceat ex iis civitatibus ad nostrorum bellorum pericula accedere, an, quae nos eorum civibus virtutis causa tribuerimus, ea rata esse non possint; nihilnihilo Lamb. enim magis uteremur iis adiutoribus, sublatis virtutis praemiis, quam si omnino iis versari in nostris bellis non liceret. etenim cum pro sua patria pauci post genus hominum natum reperti sint qui nullis praemiis propositis vitam suam hostium telis obiecerint, pro aliena re publica quemquam fore putatisputatis HbϚ: putasti rell. qui se opponat periculis non modo nullo proposito praemio, sed etiam interdicto?

-

sed cum est illud imperitissime dictum de populispopulis b Angelius: populi rell. fundisfundis> foederatis coni. Schuetz, quod communecommune B in mg. Σ: cum omne P liberorum estest Σ: et rell. populorum, non proprium foederatorum,—ex quo intellegi necesse est aut neminem ex sociis civem fieri posse aut etiam posse ex foederatis,— tum vero ius omne noster istenoster iste P rell. praeter G1E (nostris te): nostrum iste Kok, Lehmann magister mutandae civitatis ignorat, quod est, iudices, non solum in legibus publicis positum, sed etiam in privatorum voluntate. iure enim nostro neque mutare civitatemmutari civitate et l. quisquam invitus potest, neque si velit mutaremutari Reid (§ 31) non potest, modo adsciscatur ab ea civitate cuius esse se civitatis velitse civem velit Lamb.: civis velit Paul: ut, si Gaditani sciverint nominatim de aliquo cive Romano ut sit is civis Gaditanus, magna potestas sit nostro civi mutandae civitatis, nec foedere impediatur quo minus ex civi Romano civis Gaditanus possit esse.

+

sed cum est illud imperitissime dictum de populispopulis b Angelius: populi rell. fundisfundis foederatis coni. Schuetz, quod communecommune B in mg. Σ: cum omne P liberorum estest Σ: et rell. populorum, non proprium foederatorum,—ex quo intellegi necesse est aut neminem ex sociis civem fieri posse aut etiam posse ex foederatis,— tum vero ius omne noster istenoster iste P rell. praeter G1E (nostris te): nostrum iste Kok, Lehmann magister mutandae civitatis ignorat, quod est, iudices, non solum in legibus publicis positum, sed etiam in privatorum voluntate. iure enim nostro neque mutare civitatemmutari civitate et l. quisquam invitus potest, neque si velit mutaremutari Reid (§ 31) non potest, modo adsciscatur ab ea civitate cuius esse se civitatis velitse civem velit Lamb.: civis velit Paul: ut, si Gaditani sciverint nominatim de aliquo cive Romano ut sit is civis Gaditanus, magna potestas sit nostro civi mutandae civitatis, nec foedere impediatur quo minus ex civi Romano civis Gaditanus possit esse.

duarum civitatum civis noster esseDuarum enim civitatum esse (del. civis noster) Pluygers iure civili nemo potest: non esse huius civitatiscivitatis civis HbϚ: civis add. Σ in mg. qui se alii civitati dicarit potest. neque solum dicatione, quod in calamitate clarissimis viris Q. Maximo, C. Laenati, Q. Philippo Nuceriae, C. Catoni Tarracone, Q. Caepioni, P. Rutilio Zmyrnae vidimusvidemus Madv. accidisse, ut earum civitatum fierent cives, cumcum suppl. Madv.: nam Halm auct. Baiter hanc ante amittere non potuissent quam hoc solum civitatis mutatione vertissent, sed etiam postliminio potest civitatis fieri mutatio. neque enim sine causa de Cn. Publicio Menandro, libertino homine, quem apud maiores legati nostri in Graeciam proficiscentes interpretem secum habere voluerunt, ad populum latum estest G2: om. rell. ut is Publicius, si domum revenisset et inde Romam redisset, ne minus civis esset. multi etiam superiore memoria cives Romani sua voluntate, indemnati et incolumes, hishis BΣEb: iis PHG: hiis wc: suis Halm rebus relictis alias se in civitates contulerunt.

quod si civi Romano licet esse Gaditanum sive exsilio sive postliminio sive reiectione huius civitatis,—ut iam ad foedus veniam, quod ad causam nihil pertinet: de civitatis enim iure, non de foederibus disceptamus,—quid est quam ob rem civi Gaditano in hanc civitatem venire non liceat? equidem longe secus sentio. nam cum ex omnibus civitatibus via sit in nostram, cumque nostris civibus pateat ad ceteras iter civitates, tum vero, ut quaeque nobiscum maxime societate amicitia sponsione pactione foedere est coniuncta, ita mihi maxime communione beneficiorum praemiorum civitatis continericommunione ... contineri Weiske: communionem ... continere codd. videtur. atqui ceterae civitates omnes non dubitarent nostros homineshomines Gulielm.: omnes PHBSϚ: om. GE recipere in suas civitates, si idem nos iuris haberemus quod ceteri; sed nos non possumus et huius esse civitatis et cuiusviscuiusvis ed. R.: cuius codd. (cui E, eius k): alius Halm praeterea, ceteris concessum est.

itaque in Graecis civitatibus videmus AtheniensisAthenienses Pluygers: Athenis codd. (Sest. § 50), Rhodios, Lacedaemonios, ceteros undique adscribi multarumque esse eosdem homines civitatum. quo errore ductos vidi egomet non nullos imperitos homines, nostros civis, Athenis in numero iudicum atque Areopagitarum, certa tribu, certo numero, cum ignorarent, si illam civitatem essent adepti, hanc se perdidisse nisi postliminio reciperassentnisi post. recip. del. Pluygers, improb. Zielinsk. reciper. PH: recuper. B rell.. peritus vero nostri moris ac iuris nemo umquam, qui hanc civitatem retinere vellet, in aliam se civitatem dicavit.

sed hic totus locus disputationis atque orationis meae, iudices, pertinet ad commune ius mutandarum civitatum: nihil habet quod sit proprium religionis ac foederum. defendo enim rem universam, nullam esse gentem ex omni regione terrarum, neque tam dissidentem a populo Romano odio quodam atque discidio, neque tam fide benivolentiaque coniunctam, ex qua nobis interdictum sit neut ne Ec quem adsciscere civem aut civitate donare possimus.

O iura praeclara atque divinitus iam inde a principio Romani nominis a maioribus nostris comparata, ne quis nostrum plus quam unius civitatis esse possit,—dissimilitudo enim civitatum varietatem iuris habeat necesse est,—ne quis invitus civitate mutetur neve in civitateiuris ... civitate s. l. P2 maneat invitus! haec sunt enim fundamenta firmissima nostrae libertatis, sui quemque iuris et retinendi et dimittendi esse dominum. illud vero sine ulla dubitatione maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod princeps ille creator huius urbis, Romulus, foedere Sabino docuit etiam hostibus recipiendis augeri hanc civitatem oportere; cuius auctoritate et exemplo numquam est intermissa a maioribus nostris largitio et communicatio civitatis. itaque et ex Latio multi, ut Tusculani, utut ... ut P1: et ... et rell.: ut ... et ut Madv. ita H Lanuvini, et ex ceteris generibusgeneribus codd.: regionibus Rumpf gentes universae in civitatem suntsunt HG2Ϛ: sui rell. praeter E (suam) receptae, ut Sabinorum, Volscorum, Hernicorum; quibus ex civitatibus nec coacti essent civitate mutari, si qui noluissent, nec, si qui essent civitatem nostram beneficio populi Romani consecuticonsecuti Naugerius (1): secuti codd. (assecuti b et ed. V.), violatum foedus eorum videretur.

-

etenimEtenim> At enim Naugerius (2) quaedam foedera exstant, ut CenomanorumCenomanorum Madv.: genumanhorum P1GE: germanorum P2BH rell., Insubrium, Helvetiorum, Iapydum, non nullorum item ex Gallia barbarorum, quorum in foederibus exceptum est ne quis eorum a nobis civis recipiatur. quod si exceptio facit ne liceat, ubi non sit exceptum, ibinon sit (est Bait.) exceptum ibi suppl. Madv.: ibi necesse est licere ubi non est exceptum Naugerius necesse est licere. Vbi est igitur inin suppl. Halm: exceptum HbϚ ed. R.: in foed. Gad. exceptum Reid foedere Gaditano, ne quem populus Romanus Gaditanum recipiat civitate? nusquam. ac sicubi esset, lex id Gellia et Cornelia, quae definite potestatem Pompeio civitatemcivitate coni. Mueller, fort. recte donandi dederat, sustulisset. exceptum, inquit, est foedus, Si qvidsi quid b ed. V. (§ 33): si quidem codd. sacrosanctvm est. ignosco tibi, si neque Poenorum iura calles (reliqueras enim civitatem tuam) neque nostras potuisti leges inspicere; ipsae enim te a cognitione sua iudicio publico reppulerunt.

+

etenimEtenim At enim Naugerius (2) quaedam foedera exstant, ut CenomanorumCenomanorum Madv.: genumanhorum P1GE: germanorum P2BH rell., Insubrium, Helvetiorum, Iapydum, non nullorum item ex Gallia barbarorum, quorum in foederibus exceptum est ne quis eorum a nobis civis recipiatur. quod si exceptio facit ne liceat, ubi non sit exceptum, ibinon sit (est Bait.) exceptum ibi suppl. Madv.: ibi necesse est licere ubi non est exceptum Naugerius necesse est licere. Vbi est igitur inin suppl. Halm: exceptum HbϚ ed. R.: in foed. Gad. exceptum Reid foedere Gaditano, ne quem populus Romanus Gaditanum recipiat civitate? nusquam. ac sicubi esset, lex id Gellia et Cornelia, quae definite potestatem Pompeio civitatemcivitate coni. Mueller, fort. recte donandi dederat, sustulisset. exceptum, inquit, est foedus, Si qvidsi quid b ed. V. (§ 33): si quidem codd. sacrosanctvm est. ignosco tibi, si neque Poenorum iura calles (reliqueras enim civitatem tuam) neque nostras potuisti leges inspicere; ipsae enim te a cognitione sua iudicio publico reppulerunt.

quid fuit in rogatione ea quae de Pompeio a Gellio et a Lentulo consulibus lata est, in quo aliquidin quo aliquid Pantagathus: in qua aliquid HG2b: in qua aliqua aliquid rell. sacrosanctumsacrosanctum secl. Madv, tuetur Reid exceptum videretur? primum enim sacrosanctum esse nihil potest nisi quod populus plebesve sanxitsanxit Madv.: sanxisset codd.: fort. sanxerit (ut l. 14 fecit codd. pro fecerit); deinde sanctiones sacrandae sunt aut genere ipso† aut genere ipso Baiter: sed cf. de Or. ii, §§ 103,306 aut obtestatione et consecratione legis aut poenaeatque obt, et consecr. legis aut poena Madv.: poenae denuntiatione Lübbert: poen. irrogatione LangeNum atque poenae?, cum caput eius qui contra fecerit consecratur. quid habes igitur dicere de Gaditano foedere eius modi? utrum capitiscapitis Ant. Aug.: a capitis codd. consecratione an obtestatione legis sacrosanctum esse confirmas? nihil omnino umquam de isto foedere ad populum, nihil ad plebem latum esse neque legem neque poenam consecratamconsecratam Mueller: sacratam Paul: gratam codd. (ratam bϚ, gratam vel ratam Par. 7774): latam Angelius: rogatam Madv. esseneque legem ... consecr. esse codd. habent post latum esset l. 20: post dico conloc. Ernest.: om. Reid dico. de quibus igitur etiam sietiam igitur si PB latum esset ne quem civem reciperemus, tamen id esset quod postea populus iussisset ratum, nec quicquam illis verbis Si qvid sacrosanctvm estest scripsi: esset esse codd.: est esse edd. exceptum videretur, de iis, cum populus Romanus nihil umquam iusserit, quicquam audes dicere sacrosanctum fuisse?

nec vero oratiohaec oratio codd. praeter PBΣ mea ad infirmandum foedus Gaditanorum, iudices, pertinet; neque enim est meum contra ius optime meritae civitatis, contra opinionem vetustatis, contra auctoritatem senatus dicere. Duris enim quondam temporibus rei publicae nostrae, cum praepotens terra marique Carthago nixa duabus Hispaniis huic imperio immineret, et cum duo fulminalumina Ernesti nostri imperi subito in Hispania, Cn. et P. Scipiones, exstincti occidissent, L. Marcius, primi pili centurio, cum Gaditanis foedus fecissefecisse PBHϚ: iecisse GEb: ocosse Angelius dicitur. quod cum magis fide illius populi, iustitia nostra, vetustate denique ipsa quam aliquo publico vinculo religionis teneretur, sapientes homines et publici iuris periti, Gaditani, M. Lepido Q. Catulo consulibus a senatu de foedere postulaverunt. tum est cum Gaditanis foedus vel renovatum vel ictum; de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit, qui iniussu suo nullo pacto potest religione obligari.

ita Gaditana civitas, quod beneficiis suis erga rem publicampublicam (=.p. Hb) om. P rell. (§ 5) nostram consequi potuit, quod imperatorum testimoniis, quod vetustate, quod Q. Catuli, summi viri, auctoritate, quod iudicio senatus, quod foedere, consecuta est; quod publica religione sanciri potuit, id abest; populus enim se nusquam obligavit. neque ideo est Gaditanorum causa deterior; gravissimis enim et plurimis rebus est fulta. sed isti disputationi hichic suppl. Cobet certe nihil est loci; sacrosanctum enim nihil potest esse nisi quod per populum plebemve sanctum est. quod si hoc foedus, quod populus Romanus auctore senatu, commendatione et iudicio vetustatis, voluntate et sententiis suis comprobat, idem suffragiis comprobasset, quid erat cur ex ipso foedere Gaditanum in civitatem nostram recipi non liceret? nihil est enim aliud in foedere nisi ut pia et aeterna pax sit. quid idQuid id Eb: quod id PBGc: quid H.Num qui id? ad civitatem? adiunctum illud etiam est, quod non est in omnibus foederibus: Maiestatem popvli Romani comiter conservantoet 4 conservanto Lamb.conservant PB (-ent Hb ed. R.). id habet hanc vim, ut sit ille in foedere inferior.

@@ -147,27 +147,27 @@

et simul absurda res est caveri foedere ut maiestatem populi Romani communiter conservent, id est ut populus Romanuspop. Rom. b: Romanus (.r.) om. P rell.: r. pop. Hk suam maiestatem esse salvam velit. quod si iam ita esset, ut esse non potestpotest b2: posset codd., tamen de nostra maiestate, nihil de illorum caveretur. potestne igitur nostra maiestas aa suppl. Naugerius (2) Gaditanis benigne conservari, si ad eam retinendam Gaditanos praemiis elicere non possumus? potest esse ulla denique maiestas, si impedimur quo minus per populum Romanum beneficiorum virtutis causa tribuendorum potestatem imperatoribus nostris deferamus?

sed quid ego disputo quae mihi tum, si Gaditani contra me dicerent, vere posse dici viderentur? illis enim repetentibus L. Cornelium responderem legem populum Romanum iussisse de civitate tribuenda; huic generi legum fundos populos fieri non solere; Cn. Pompeium de consili sententia civitatem huic dedisse, nullum populi nostri iussum Gaditanos habere; itaque nihil esse sacrosanctum quod lege exceptum videretur; si esset, tamen in foedere nihil esse cautum praeter pacem; additum esse etiam illud, ut maiestatem illi nostram conservareconservare Manutius: servare codd. deberent, quae certe minueretur si aut adiutoribus illorum civibus uti in bellis nobis non liceret aut praemi tribuendi potestatem nullam haberemus.

nunc vero quid ego contra Gaditanos loquar, cum id quod defendo voluntate eorum, auctoritate, legatione ipsa comprobetur? qui a principio sui generis aut studio rei publicae †ii† ii scripsi (om. Hbkw): hi B: aut (ac Hbc) studio rei pub. ii secl. Baiter: aut om. GE, qui et iis (his) pro ii ponunt: ac rei p., id est Klotz, Reid: sui generis fastidio rapti Paul: sive genere sive studio rei p. ducti Weidner ab omni studio sensuque Poenorum mentis suas ad nostrum imperium nomenque flexerunt; qui, cum maxima bella nobis inferrenturinferrentur bk Par. 7774: ferentur, ferrentur codd. pler., moenibus hostemhostem supplevi: inferrentur, ⟨eos a quibus inferrentur⟩ moenibus Madv.: Magonem (Liv. xxviii. 37 moenibus Weidner excluserunt, classibus insecuti sunt, corporibus opibus copiis depulerunt; qui et veterem illam speciem foederis Marciani semper omni sanctiorem arcearce P: arte Bb all.: ara Lamb.: iure Kraffert duxerunt, et hoc foedere Catuli senatusque auctoritate se nobiscum coniunctissimos esse arbitrati sunt; quorum moenia, delubra, agros ut Hercules itinerumitinerum HGEϚ Mueller: ipse inrum P1: ipse virium P2 rell.: ipse itinerum Orelli, Reid: ipse Hercules itinerum b ed. R. ac laborum suorum, sic maiores nostri imperi ac nominis populi Romani terminos esse voluerunt.

-

testantur et mortuos nostros imperatores, quorum vivit immortalis memoria et gloriamemoria et gloria HGEbk (gloria et mem. c): memoriae gloria P rell., Scipiones, Brutos, Horatios, CassiosHoratios, Cassios> Flaccos (Garaat.), Crassos (Manut.), Metellos, et hunc praesentem Cn. Pompeium, quem procul ab illorum moenibus acre et magnum bellum gerentem commeatu pecuniaque iuverunt, et hoc tempore ipsumipsum G2: ipso P rell. populum Romanum, quem in caritate annonae, ut saepe ante fecerant, frumento suppeditato levarunt, se hoc ius esse velle, ut sibi et liberis, si qui eximia virtute fueritfuerint codd. praeter PB (fuerint sint H), sit in nostris castris, sit in imperatorum praetoriis, sit denique inter signa atque in acie locus, sit his gradibus ascensus etiam ad civitatem.

-

quod si Afris, si Sardis, si Hispanis agris stipendioque multatis virtute adipisci licet civitatem, Gaditanis autemautem> hoc GE (cf l. 15 infra; Vatin. § 41 ad fin.) officiis vetustate fide periculis foedere coniunctis hoc idem non licebit, non foedus sibi nobiscum ictumictum suppl. Koch (cf. Sest. § 24 ad fin) sed iniquissimas leges impositas a nobis esse arbitrabuntur. atque hanc, iudices, non a me fingi orationem, sed me dicere quae Gaditani iudicarint res ipsa declarat. hospitium multis annis ante hoc tempus cum L. Cornelio Gaditanos fecisse publice dico. Proferam tesseram; legatos excito; laudatores adProferam tesseram; legatos excito; laudatores ad Madv.: Proferam testes.feram (proferam Hbk) legatos excito laudatores. Ad hoc BΣHbk (testeseram P1 hoc iudicium, summos homines ac nobilissimos, deprecatores huius periculi missos videtis; re denique multo ante Gadibus inaudita, fore ut huicut huic ut Lamb. ita b: huic ut ed. R.: huic codd. ab illo periculum crearetur gravissima autemautem PHG2: hoc G1E: tum b in istum civem suum Gaditani senatus consultaconsulta b: convita P1: convitia P2 rell. Locum ita emendavit J. S. Reid: audita, ne forte huic ab illo periculum crearetur, gravissima in istum civem suum Gaditani in senatu convicia fecerunt fecerunt.

+

testantur et mortuos nostros imperatores, quorum vivit immortalis memoria et gloriamemoria et gloria HGEbk (gloria et mem. c): memoriae gloria P rell., Scipiones, Brutos, Horatios, CassiosHoratios, Cassios Flaccos (Garaat.), Crassos (Manut.), Metellos, et hunc praesentem Cn. Pompeium, quem procul ab illorum moenibus acre et magnum bellum gerentem commeatu pecuniaque iuverunt, et hoc tempore ipsumipsum G2: ipso P rell. populum Romanum, quem in caritate annonae, ut saepe ante fecerant, frumento suppeditato levarunt, se hoc ius esse velle, ut sibi et liberis, si qui eximia virtute fueritfuerint codd. praeter PB (fuerint sint H), sit in nostris castris, sit in imperatorum praetoriis, sit denique inter signa atque in acie locus, sit his gradibus ascensus etiam ad civitatem.

+

quod si Afris, si Sardis, si Hispanis agris stipendioque multatis virtute adipisci licet civitatem, Gaditanis autemautem hoc GE (cf l. 15 infra; Vatin. § 41 ad fin.) officiis vetustate fide periculis foedere coniunctis hoc idem non licebit, non foedus sibi nobiscum ictumictum suppl. Koch (cf. Sest. § 24 ad fin) sed iniquissimas leges impositas a nobis esse arbitrabuntur. atque hanc, iudices, non a me fingi orationem, sed me dicere quae Gaditani iudicarint res ipsa declarat. hospitium multis annis ante hoc tempus cum L. Cornelio Gaditanos fecisse publice dico. Proferam tesseram; legatos excito; laudatores adProferam tesseram; legatos excito; laudatores ad Madv.: Proferam testes.feram (proferam Hbk) legatos excito laudatores. Ad hoc BΣHbk (testeseram P1 hoc iudicium, summos homines ac nobilissimos, deprecatores huius periculi missos videtis; re denique multo ante Gadibus inaudita, fore ut huicut huic ut Lamb. ita b: huic ut ed. R.: huic codd. ab illo periculum crearetur gravissima autemautem PHG2: hoc G1E: tum b in istum civem suum Gaditani senatus consultaconsulta b: convita P1: convitia P2 rell. Locum ita emendavit J. S. Reid: audita, ne forte huic ab illo periculum crearetur, gravissima in istum civem suum Gaditani in senatu convicia fecerunt fecerunt.

potuit magis fundus populus Gaditanus fieri, quoniam hoc magno opere delectaredelectaris Reid verbo, si tum fit fundus cum scita ac iussa nostra sua sententia comprobat, quam cum hospitium fecit, ut et civitate illum mutatum esse fateretur et huius civitatis honore dignissimum iudicaret? potuit certius interponere iudiciumindicium Madv. (sed cf. § 53) voluntatis suae quam cum etiam accusatorem huius multa et poena notavitpoena notavit Baiter: poenatavit P1: poena multavit P2BHbϚ: poena dignum putavit Halm? potuit magis de re iudicare quam cum ad vestrum iudicium civis amplissimos legavit testis huius iuris, vitae laudatores, periculi deprecatores?

etenim quis est tam demens quin sentiat ius hoc Gaditanis esse retinendum, ne saeptum sit iis iter in perpetuumin perpet. auct. Garat. Mueller: perpetuum codd.: perpetuo ed. Hervag. ad hoc amplissimum praemium civitatis, et magno opere iis esse laetandum huius L. Corneli benivolentiam erga suos remanere Gadibus, gratiam et facultatem commendandi in hac civitate versari? quis est enim nostrum cui non illa civitas sit huius studio, cura, diligentia commendatior? omitto quantis ornamentis populum istum C. Caesar, cum esset in Hispania praetor, adfecerit, controversiasante controversias add. Rau ut: qui Ernesti: quod Schuetz: quot Kraffert sedarit, iura ipsorum permissu statuerit, inveteratam quandamquandam Lamb.: quondam codd. barbariam ex Gaditanorum moribus disciplinaque delerit, summa in eam civitatem huius rogatu studia et beneficia contulerit. multa praetereo quae cotidiecotidiano Paul labore huius et studio aut omnino aut certe facilius consequantur. itaque et adsunt principes civitatiset adsunt principes adsunt civitates PBΣ: et adsunt civitates GE et defendunt amore ut suum civem, testimonio ut nostrum, officio ut ex nobilissimo civi sanctissimum hospitem, studio ut diligentissimum defensorem commodorum suorum.

ac ne ipsi Gaditani arbitrentur, quamquam nullo incommodo adficiantur, si liceat eorumhorum codd. civis virtutis causa in nostram civitatem venire, tamen hoc ipso inferius esse suum foedus quam ceterorum, consolabor etconsolabor et HG2bϚ: consolaberet P: consolabare B: consolabere G1E hos praesentis, viros optimos, et illam fidelissimam atque amicissimam nobis civitatem, simul et vos non ignorantis, iudices, admonebo, quo de iure hoc iudicium constitutum sitest Halm (Prov. Cons. § 16), de eo numquam omnino esse dubitatum.

quos igitur prudentissimos interpretes foederum, quos peritissimos bellici iurispublici iuris Paul, quos diligentissimos in exquirendis condicionibus civitatum atque causis esse arbitramur? eos profecto qui iamiam del. Pluygers imperia ac bella gesserunt. etenim si Q. Scaevola ille augur, cum de iure praediatorio consuleretur, homo iuris peritissimus, consultores suos non numquam ad Furium et Cascellium praediatores reiciebat, si nos de aqua nostra Tusculana M. Tugionem potius quam C. Aquilium consulebamus, quod adsiduus usus uni rei deditus et ingenium et artem saepe vincit, quis dubitet de foederibus et de toto iure pacis et bellibelli bk Par. 7774: iure P rell. omnibushominibus vetus liber F. Vrsini iuris peritissimis imperatores nostros anteferre?

possumusne igitur tibi probare auctorem exempli atque facti illius quod a te reprenditurreprend. PBw: reprehend. HϚ ed. R., C. Marium? quaeris aliquem graviorem, constantiorem, praestantiorem virtute, prudentia, religione? is igitur Iguvinatem M. Anniumreligione? Is igitur Iguvinatem M. Ann. Halm: religionis igitur aequitate M. Ann. codd.: religione, aequitate. Is igitur M. Ann. Angelius Appium, fortissimum virum summasumma suppl. ed. Gryph. virtute praeditum, civitate donavit idem ... donavit add. Madv.: idem ... Camertium Reid: idem cohortis duas universas Camertium civitate donavit, cum Camertinum foedus omniumfoedus omnium add. Mueller foederum sanctissimum atque aequissimum sciret esse. potest igitur, iudices, L. Cornelius condemnari, ut non C. Mari factum condemnetur?

-

exsistat ergo ille vir parumper cogitatione vestra, quoniam re non potest, ut conspiciatis eum mentibus, quoniamquoniam> quem iam Halm auct. Reid oculis non potestis; dicat se non imperitum foederisfoederum Paul, non rudem exemplorum, non ignarum bellibelli B rell. (belli** P): bellici iuris Halmio auct. Baiter (§ 45 ad fin.) fuisse; se P. Africani discipulum ac militem, se stipendiis, sese (ante si) secl. Mueller legationibus bellicis eruditum, se, si tanta bella attigissetattigisset Muell.: egisset codd. (adisset c): legisset Ald.: legatus obisset Kays. (obisset, aut miles obisset coni. Muell.): collegisset Paul quanta gessit etet om. codd. praeter bϚ Par. 7774: et gessit et confecit ed R.: melius fort. del. confecit Muell. confecit, si totsub tot bk Par. 7774 consulibus meruisset quotiens ipse consul fuitfuit Abram.: fuisset codd., omnia iura belli perdiscere ac nosse potuisse; sibi non fuisse dubium quin nullonullo Ϛ Naugerius (1): non nullo rell. foedere a re publicaa re pub. HbϚw: re pub, (om. a) rell. bene gerenda impediretur; a se ex coniunctissimaconiunctissima quaque Paul atque amicissima civitate fortissimum quemque esse delectum; neque Iguvinatium neque Camertium foedere esse exceptum, quo minus eorum civibus a populo Romano praemia virtutis tribuerentur.

+

exsistat ergo ille vir parumper cogitatione vestra, quoniam re non potest, ut conspiciatis eum mentibus, quoniamquoniam quem iam Halm auct. Reid oculis non potestis; dicat se non imperitum foederisfoederum Paul, non rudem exemplorum, non ignarum bellibelli B rell. (belli** P): bellici iuris Halmio auct. Baiter (§ 45 ad fin.) fuisse; se P. Africani discipulum ac militem, se stipendiis, sese (ante si) secl. Mueller legationibus bellicis eruditum, se, si tanta bella attigissetattigisset Muell.: egisset codd. (adisset c): legisset Ald.: legatus obisset Kays. (obisset, aut miles obisset coni. Muell.): collegisset Paul quanta gessit etet om. codd. praeter bϚ Par. 7774: et gessit et confecit ed R.: melius fort. del. confecit Muell. confecit, si totsub tot bk Par. 7774 consulibus meruisset quotiens ipse consul fuitfuit Abram.: fuisset codd., omnia iura belli perdiscere ac nosse potuisse; sibi non fuisse dubium quin nullonullo Ϛ Naugerius (1): non nullo rell. foedere a re publicaa re pub. HbϚw: re pub, (om. a) rell. bene gerenda impediretur; a se ex coniunctissimaconiunctissima quaque Paul atque amicissima civitate fortissimum quemque esse delectum; neque Iguvinatium neque Camertium foedere esse exceptum, quo minus eorum civibus a populo Romano praemia virtutis tribuerentur.

itaque cum paucis annis post hanc civitatis donationem acerrima de civitate quaestio Licinia et Mucia lege venissetvenisset codd.: exstitisset coni. Muell., numNum obvenisset? (Phil. ii, § 83) quis eorum, qui de foederatis civitatibus esset civitate donatus, in iudicium est vocatus? nam Spoletinus T. Matrinius, unus ex iis quos C. Marius civitate donasset, dixit causam ex colonia Latina in primis firma et inlustri. quem cum disertus homo L. Antistius accusaret, non dixit fundum Spoletinum populum non esse factum,—videbat enim populos de suo iure, non de nostro fundos fieri solere,—sed cum lege Apuleia coloniae non essent deductae, qua lege Saturninus C. Mariode C. Mario coni. Muell. (§ 55) tulerat ut in singulas colonias ternos civis Romanos facere posset, negabat hoc beneficium re ipsa sublata valere debere.

-

nihil habet similitudinis ista accusatio; sed tamen tanta auctoritas in C. Mario fuit ut non per L. Crassum, adfinem suum, hominem incredibili eloquentia, sed paucis ipse verbis causam illam gravitate sua defenderit et probarit. quis enim esset, iudices, qui imperatoribus nostris in bello, in acie, in exercitu dilectumdilectum Muell. (Sest. § 34): delictum P1H: delectum rell. virtutis, qui sociis, qui foederatis in defendenda re publica nostra spem praemiorum eripi vellet? quod si vultus C. Mari, si vox, si ille imperatorius ardor oculorum, si recentes triumphi, si praesens valuit aspectus, valeat auctoritas, valeant res gestae, valeat memoria, valeat fortissimi et clarissimiet clarissimi om. GE (Vat. § 19) viri nomen aeternum. sit hoc discrimen inter gratiososgratiosos> otiosos Lehmann civis atque fortis, ut illi vivi fruantur opibus suis, horum etiam mortuorum, si quisquam huius imperi defensor mori potest, vivat auctoritas immortalis.

+

nihil habet similitudinis ista accusatio; sed tamen tanta auctoritas in C. Mario fuit ut non per L. Crassum, adfinem suum, hominem incredibili eloquentia, sed paucis ipse verbis causam illam gravitate sua defenderit et probarit. quis enim esset, iudices, qui imperatoribus nostris in bello, in acie, in exercitu dilectumdilectum Muell. (Sest. § 34): delictum P1H: delectum rell. virtutis, qui sociis, qui foederatis in defendenda re publica nostra spem praemiorum eripi vellet? quod si vultus C. Mari, si vox, si ille imperatorius ardor oculorum, si recentes triumphi, si praesens valuit aspectus, valeat auctoritas, valeant res gestae, valeat memoria, valeat fortissimi et clarissimiet clarissimi om. GE (Vat. § 19) viri nomen aeternum. sit hoc discrimen inter gratiososgratiosos otiosos Lehmann civis atque fortis, ut illi vivi fruantur opibus suis, horum etiam mortuorum, si quisquam huius imperi defensor mori potest, vivat auctoritas immortalis.

quid? Cn. Pompeius pater rebus Italico bello maximis gestis P. Caesium, equitem Romanum, virum bonum, qui vivit, Ravennatem foederato ex populo nonne civitate donavit? quid? cohortis duas universas Camertium C. MariusC. Marius suppl. Lange? quid? HeracliensemHeracliensem Lamb.: heraclesim PB Alexam P. Crassus, vir amplissimus, ex ea civitate quacum prope singulare foedus Pyrrhi temporibus C. Fabricio consule ictum putatur? quid? Massiliensem Aristonem L.L. add. Baiter Sulla? quid? quoniam de Gaditanis agimus, idem servos novemservos novem Reid: erosnovem P1: heros novem rell.: Hannonem Gaditanum Garat.: Erosium Gaditanum Halm: homines novem Gad. Wrampelmeyer Gaditanos? quid? vir sanctissimus et summa religione ac modestia, Q. Metellus Pius, Q. Fabium Saguntinum? quid? hic qui adest, a quo haec quae ego nunc percurro subtilissime sunt omnia perpolitaperorata Lehmann, M. Crassus, non AveniensemAveniensem Reid: auenniensem Hk: auennensem rell. praeter w (anniensem, c anemonsem) foederatum civitate donavit, homo cum gravitate et prudentia praestans, tum vel nimium parcus in largienda civitate?

hic tu Cn. Pompei beneficium vel potius iudicium et factum infirmare conaris, qui fecit quod C. Marium fecisse audierat, fecit quod P. Crassum, quod L. Sullam, quod Q. Metellum, quod M. Crassum,quod M. Crassum Bait. auct. hic add. Klotz quod denique domesticum auctorem patrem suum facere viderat? neque vero id in uno Cornelio fecit; nam et Gaditanum HasdrubalemAsdrub. codd. praeter G2 (Sest. § 142) ex bello illo Africano et Mamertinos OviosOvios Buchanan: obvios codd. et quosdam Vticensis et Saguntinos FabiosFabios del. Paul civitate donavitdonavit Ϛw: om. P rell.. etenim cum ceteris praemiis digni sunt qui suo labore et periculo nostram rem publicam defendunt, tum certe dignissimi sunt qui civitate ea donentur pro qua pericula ac tela subierunt. atque utinam qui ubique sunt propugnatores huius imperi possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari! neque enim ille summus poeta noster Hannibalis illam magis cohortationem quam communem imperatoriam voluit esse: hostem qui feriet, erit, inquit, mihimi Muell. tac. Carthaginiensis, quisquis erit.

cuius civitatis sitcuius civitatis sit Baiter: cuiatis siet PB: civitatis siet GE: cuiatis’ siet (ut sint Ennii verba) Orell. (quisqui’ siet, cuiati’ siet Merula): cuiatis siet’. Habent hoc leve Klotz: cuiatis erit’. Id habent sollemne Paul: Cuius enim quisque civitatis sit Halm, id habent hodiehodie Halm: hoc codd. de Domo § 34) leve et semper habuerunt, itaque et civis undique fortis viros adsciverunt et hominum ignobilium virtutem persaepe nobilitatis inertiae praetulerunt.

habetis imperatorum summorum et sapientissimorum hominum, clarissimorum virorum, interpretationem iuris ac foederum: dabo etiam iudicum qui huic quaestioni praefuerunt, dabo universi populi Romani, dabo sanctissimum et sapientissimum iudicium etiam senatus. iudices cum prae se ferrentprae se ferrent b: se praeferrent P1GE: saepe praeferrent P2B (ferrent HϚ) palamque loquerentur quid essent lege Papia de M. Cassio Mamertinis repetentibus iudicaturi, Mamertini publice suscepta causa destiterunt. multi in civitatem recepti ex liberis foederatisque populis liberatiliberati secl. Baiter: liberati sunt om. Hbk et edd. ante Gruterum. Multis in civ. receptis ... populis, nemo Reid tac. sunt: nemo umquam est de civitate accusatus, quod aut populus fundus factus non esset, aut quod foedere civitatis mutandae ius impediretur.

audebo etiam hoc contendere, numquam esse condemnatum quem constaret ab imperatore nostro civitate donatum. cognoscite nunc populi Romani iudicium multis rebus interpositum atque in maximis causis re ipsa atque usu comprobatum. Cum Latinis omnibus foedus esse ictumesse ictum Madv.: ictum b: esset cum rell. Sp. Cassio Postumo Cominio consulibus quis ignorat? quod quidem nuper in columna aheneaahenea P1: aenea P2 rell. meminimus post rostra incisum et perscriptum fuisse. quo modo igitur L. Cossinius Tiburs, pater huius equitis Romani, optimi atque ornatissimi viri, damnato T. Caelio, quo modo ex eadem civitate T. Coponius, civis item summa virtute et dignitate,—nepotes T. et C. Coponios nostis,—damnato C. Masone civis Romanus est factus?

-

an lingua et ingenio patefieri aditus ad civitatem potuit, manu et virtute non potuit? anneAnne> An Manutius de nobis trahere spolia foederatis licebat, de hostibus non licebat? an quod adipisci poterant dicendo, id eis pugnando adsequi non licebat? an accusatori maiores nostri maiora praemia quam bellatori esse voluerunt?

quod si acerbissima lege Servilia principes viri acac P2BϚ et pler. (agrav. P1): om. GE: et Halm gravissimi et sapientissimiet sapient. s. l. P2 cives hanc Latinis, id est foederatis, viam ad civitatem populi iussu patere passi sunt, neque iusius Madv: his codd. (iis k) est hoc reprehensum Licinia et Mucia lege, cum praesertim genus ipsum accusationis et nomen etet add. Ernesti eius modi praemium quod nemo adsequi possetposset Ernesti: possit codd. nisi ex senatoris calamitate neque senatori neque bono cuiquam nimis iucundum esse posset, dubitandum fuit quin, quo in genere iudicumiudiciorum ut Reid ita bc praemia rata essent, in eodem iudicia imperatorum valerent? num fundos igitur factos populos Latinos arbitramur aut Serviliae legi aut ceteris quibus Latinis hominibus erat propositum aliqua ex re praemium civitatis?

+

an lingua et ingenio patefieri aditus ad civitatem potuit, manu et virtute non potuit? anneAnne An Manutius de nobis trahere spolia foederatis licebat, de hostibus non licebat? an quod adipisci poterant dicendo, id eis pugnando adsequi non licebat? an accusatori maiores nostri maiora praemia quam bellatori esse voluerunt?

quod si acerbissima lege Servilia principes viri acac P2BϚ et pler. (agrav. P1): om. GE: et Halm gravissimi et sapientissimiet sapient. s. l. P2 cives hanc Latinis, id est foederatis, viam ad civitatem populi iussu patere passi sunt, neque iusius Madv: his codd. (iis k) est hoc reprehensum Licinia et Mucia lege, cum praesertim genus ipsum accusationis et nomen etet add. Ernesti eius modi praemium quod nemo adsequi possetposset Ernesti: possit codd. nisi ex senatoris calamitate neque senatori neque bono cuiquam nimis iucundum esse posset, dubitandum fuit quin, quo in genere iudicumiudiciorum ut Reid ita bc praemia rata essent, in eodem iudicia imperatorum valerent? num fundos igitur factos populos Latinos arbitramur aut Serviliae legi aut ceteris quibus Latinis hominibus erat propositum aliqua ex re praemium civitatis?

cognoscite nunc iudicium senatus, quod semper iudicio est populi comprobatum. sacra Cereris, iudices, summa maiores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt; quae cum essent adsumpta de Graecia, et per Graecas curata sunt semper sacerdotes et Graeca omninoomnino Muell. prob. Zielinsk: omnia codd.: Graece omnia ut Kraffert ita b: Graecanica omnia Paul nominata. sed cum illam quae Graecum illud sacrum monstraret et faceret ex Graecia deligerent, tamen sacra pro civibus civem facere voluerunt, ut deos immortalis scientia peregrina et externa, mente domestica et civili precaretur. has sacerdotes video fere aut Neapolitanas aut Veliensis fuisse, foederatarum sine dubio civitatum. Mitto vetera; proxime dico ante civitatem Veliensibus datam de senatus sententia C. Valerium Flaccum, praetorem urbanum, nominatim ad populum de Calliphana Veliense, ut ea civis Romana esset, tulisse. num igitur aut fundos factos Veliensis, aut sacerdotem illam civem Romanam factam non esse, aut foedus et a senatu et a populo Romano violatum arbitramurarbitramur b: arbitrabamur P1G1E: arbitrabimur k rell.?

intellego, iudices, in causa aperta minimeque dubia multo et plura et a pluribus peritissimisperitissimis malim abesse Baiter: peritissime Paul esse dicta quam res postularet. sed id factum est, non ut vobis rem tam perspicuam dicendo probaremus, verum ut omnium malivolorum iniquorum invidiosoruminvidiosorum PBHk: invidorum GE animos frangeremus; quos ut accusator incenderetaccenderet BΣ, ut aliqui sermones hominum alienis bonis maerentium etiam ad vestras auris permanarent et in iudicio ipso redundarent, idcirco illa in omni parte orationis summasua PBGHbk arte adspergi videbatis; tum pecuniam L. Corneli, quae neque invidiosa est et, quantacumque est, eius modi est ut conservata magis quam correpta esse videatur; tum luxuriam, quae non crimine aliquo libidinis, sed communi maledicto notabatur; tum Tusculanum, quod Q. Metelli fuisse meminerat et L. Crassi, Crassum emisse de libertino homine, Soterico Marcio, ad Metellum pervenisse de Vennoni Vindicide Venonii Vindicii Naugerius (2): debent noni indici codd. bonis non tenebat. simul illud nesciebat, praediorum nullam esse gentem, emptionibus ea solere saepe ad alienos homines, saepe ad infimos, non legibus tamquam tutelas pervenire.

obiectum est etiam quod in tribum Clustuminam perveneritpervenit Madv improb. Zielinsk.; quod hic adsecutus est legis de ambitu praemio minus invidiosoinvidiose Paul quam qui legum praemiis praetoriam sententiam et praetextam togam consequuntur. et adoptatio Theophani agitata est, per quam Cornelius nihil est praeterquam propinquorum suorum hereditates adsecutus.

quamquam istorum animos, qui ipsi Cornelio invident, non est difficillimum mitigare. more hominum invident, in conviviis rodunt, in circulis vellicant: non illo inimico, sed hoc malomalo w. Muell. prob. Zielinsk.: male PBGHEk: maledico Naugerius (1) (hoc maledicente, om. dente b2 edd. R., V.): maligno Madv. dente carpunt.

-

qui amicis L. Corneli aut inimici sunt aut invident, iiii k: hi rell. sunt huic multo vehementius pertimescendi. nam huic quidem ipsi quis est umquam inventus inimicus aut quis iure esse potuit? quem bonum non coluit, cuius fortunae dignitatique non concessit? versatus in intima familiaritate hominis potentissimi, in maximis nostris malis atque discordiis neminem umquam alterius rationis ac partis non re, non verbo, non vultu denique offendit. fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut in me unum omnis illa inclinatio communium temporum incumberet. non modo non exsultavit in ruinis nostris vestrisque sordibusnostris vestrisque sordibus Paul, Mueller: vestris nostrisque discordiis codd. (secl. discordiis Bait.): nostris vestrisque disc. Klotz (secl. disc. Kays.): nostris lacrimisque (del. l. 21 lacrimis) Madv. Cornelius, sed omni officio,—lacrimislacrimis> amoris Paul, opera, consolatione,—omnis me absente meos sublevavit.

+

qui amicis L. Corneli aut inimici sunt aut invident, iiii k: hi rell. sunt huic multo vehementius pertimescendi. nam huic quidem ipsi quis est umquam inventus inimicus aut quis iure esse potuit? quem bonum non coluit, cuius fortunae dignitatique non concessit? versatus in intima familiaritate hominis potentissimi, in maximis nostris malis atque discordiis neminem umquam alterius rationis ac partis non re, non verbo, non vultu denique offendit. fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut in me unum omnis illa inclinatio communium temporum incumberet. non modo non exsultavit in ruinis nostris vestrisque sordibusnostris vestrisque sordibus Paul, Mueller: vestris nostrisque discordiis codd. (secl. discordiis Bait.): nostris vestrisque disc. Klotz (secl. disc. Kays.): nostris lacrimisque (del. l. 21 lacrimis) Madv. Cornelius, sed omni officio,—lacrimislacrimis amoris Paul, opera, consolatione,—omnis me absente meos sublevavit.

quorum ego testimonio ac precibus munus hoc meritum huic et, ut a principio dixi, iustam et debitam gratiam refero, speroque, iudices, ut eos qui principes fuerunt conservandae salutis aut dignitatis meae diligitis et caros habetis, sic, quae ab hoc pro facultate hominishominis Mueller: huius codd.: eius Lamb.: del. Garat.: facultatibus, pro Paul, pro loco facta sunt, et grata esse vobis et probata. non igitur a suis, quos nullos habet, sed a suorum, qui et multi et potentes sunt, urgetur inimicis; quos quidem hesterno die Cn. Pompeius copiosa oratione et gravi secum, si vellent, contendere iubebat, ab hoc impari certamine atque iniusta contentione avocabat.

-

et eriterit Mueller: erat codd. aequa lex et nobis, iudices, atque omnibus qui nostris familiaritatibus implicantur vehementer utilis, ut nostras inimicitias ipsi inter nos geramus, amicis nostrorum inimicorum temperemus. ac si mea auctoritas satis apud illosillos> alios Paul in hac re ponderis haberet, cum me praesertim rerum varietate atque usu ipso iam perdoctum viderent, etiam ab illis eos maioribus discordiis avocarem. etenimEtenim Abram.: id enim codd. contendere de re publica, cum id defendas quod esse optimum sentias, et fortium virorum et magnorum hominum semper putavi, neque huic umquam labori officio muneri defui. sed contentio tam diu sapiens est quam diu aut proficit aliquid, aut, si non proficitproficitur (bis) P1, non obest civitati.

+

et eriterit Mueller: erat codd. aequa lex et nobis, iudices, atque omnibus qui nostris familiaritatibus implicantur vehementer utilis, ut nostras inimicitias ipsi inter nos geramus, amicis nostrorum inimicorum temperemus. ac si mea auctoritas satis apud illosillos alios Paul in hac re ponderis haberet, cum me praesertim rerum varietate atque usu ipso iam perdoctum viderent, etiam ab illis eos maioribus discordiis avocarem. etenimEtenim Abram.: id enim codd. contendere de re publica, cum id defendas quod esse optimum sentias, et fortium virorum et magnorum hominum semper putavi, neque huic umquam labori officio muneri defui. sed contentio tam diu sapiens est quam diu aut proficit aliquid, aut, si non proficitproficitur (bis) P1, non obest civitati.

voluimus quaedam, contendimus, experti sumus: obtenta non sunt. dolorem alii, nos luctum maeroremque suscepimus. cur ea quae mutare non possumus convellere malumus quam tueri? C. Caesarem senatus et genere supplicationum amplissimo ornavit et numero dierum novonovo Manut.: novem P rell.: idem in angustiis aerari victorem exercitum stipendio adfecit, imperatori decem legatos decrevit, lege Sempronia succedendum non censuit. harum ego sententiarum et princeps et auctor fui, neque me dissensioni meae pristinae putavi potius adsentiri quam praesentibus rei publicae temporibus et concordiae convenire. non idem aliis videtur: sunt fortasse in sententia firmiores. reprendoReprendo PB: reprehendo Hk rell. neminem, sed adsentior non omnibus; neque esse inconstantis puto sententiamin sentent. P: sententiam aliquam bϚ et in mg. Σ tamquam aliquod navigiumnavig. dirigere coni. Reid atque cursumatque cursum om. b, del. Cobet (cursum om. k) ex rei publicae tempestate moderari.

sed si qui sunt quibus infinitum sit odium in quos semel susceptum sitsit codd.: est Bait., Reid (§ 44), quos video esse non nullos, cum ducibus ipsis, non cum comitatu adsectatoribusque confligant. illam enim fortasse pertinaciam non nulli, virtutem alii putabunt, hanc vero iniquitatem omnes cum aliqua crudelitate coniunctam. sed si certorum hominum mentis nulla ratione, iudices, placare possumus, vestros quidem animos certe confidimus non oratione nostra, sed humanitate vestra esse placatos.

quid enim est cur non potius ad summam laudem huic quam ad minimam fraudem Caesaris familiaritas valere debeat? cognovit adulescens; placuit homini prudentissimo; in summa amicorum copia cum familiarissimis eius est adaequatus. in praetura, in consulatu praefectum fabrum detulit; consilium hominis probavit, fidem est complexus, officia observantiamque dilexit. fuit hic multorum illi laborum socius aliquando: est fortasse nunc non nullorum particeps commodorum. quae quidem si huic obfuerint apud vos, non intellego quod bonum cuiquam sit apud talis viros profuturum.

diff --git a/data/phi0474/phi052/phi0474.phi052.perseus-eng2.xml b/data/phi0474/phi052/phi0474.phi052.perseus-eng2.xml index 9d359aaaf..2f5228c74 100644 --- a/data/phi0474/phi052/phi0474.phi052.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi0474/phi052/phi0474.phi052.perseus-eng2.xml @@ -255,7 +255,7 @@ schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>

But if, on the other hand, as usually happens, a mere change of disposition and of tastes should occur, or if a difference in political views should arise (for I am talking now, as I said a moment ago, not of friendships existing between wise men, but of those of the ordinary kind), care must be taken lest it appear, not only that friendship has been put aside, but that open hostility has been aroused. For nothing is more discreditable than to be at war with one with whom you have lived on intimate terms. Scipio, as you both know, had severed his friendship with Quintus Pompeius on my account;He won his election over Laelius by pretending that he was not a candidate, thus throwing Laelius off his guard.and, moreover, because of a disagreement in politics, was estranged from my colleague, Metellus; he acted with deliberation and moderation in each instance, and without any bitter feeling of resentment.

Wherefore, in the first place, pains must be taken that, if possible, no discord should arise between friends, but in case it does, then our care should be that the friendships appear to have burned out rather than to have been stamped out. And you must indeed be on your guard lest friendships be changed into serious enmities, which are the source of disputes, abuse, and invective. Yet even these, if endurable, are to be borne, and such respect is to be paid to the old-time friendship that he may be in the wrong who committed the offence and not he who suffered it.

-

>In short: there is but one security and one provision against these ills and annoyances, and that is, neither to enlist your love too quickly nor to fix it on unworthy men.

+

In short: there is but one security and one provision against these ills and annoyances, and that is, neither to enlist your love too quickly nor to fix it on unworthy men.

Now they are worthy of friendship who have within their own souls the reason for their being loved. A rare class indeed! And really everything splendid is rare, and nothing is harder to find than something which in all respects is a perfect specimen of its kind. But the majority of men recognize nothing whatever in human experience ence as good unless it brings some profit and they regard their friends as they do their cattle, valuing most highly those which give hope of the largest gain.

diff --git a/data/phi0474/phi056/phi0474.phi056.perseus-eng1.xml b/data/phi0474/phi056/phi0474.phi056.perseus-eng1.xml index 6ab852043..d5d26891f 100644 --- a/data/phi0474/phi056/phi0474.phi056.perseus-eng1.xml +++ b/data/phi0474/phi056/phi0474.phi056.perseus-eng1.xml @@ -1669,7 +1669,7 @@ Combined into single file. that same gang, and then there will be found some one also to veto the bill. Such a state of things was not put before me when I was leaving Rome, but I often used to be told that I was certain to return in three - days with the greatest >éclat. "What made you go, then?" + days with the greatest éclat. "What made you go, then?" you will say. What, indeed! Many circumstances concurred to throw me off my balance—the defection of Pompey, the hostility of the consuls, and of the praetors also, the timidity of the publicani, the armed bands. The tears of my diff --git a/data/phi0474/phi057/phi0474.phi057.perseus-eng1.xml b/data/phi0474/phi057/phi0474.phi057.perseus-eng1.xml index 3b74a63ba..0b47f21af 100644 --- a/data/phi0474/phi057/phi0474.phi057.perseus-eng1.xml +++ b/data/phi0474/phi057/phi0474.phi057.perseus-eng1.xml @@ -1722,7 +1722,7 @@ Combined into single file. chief subject of interest is the disturbance in Gaul. For the Aedui—"our brethren" A special title given to the Aedui on their application for - alliance. Caesar, B.G. 1.33>/c>. —have recently + alliance. Caesar, B.G. 1.33/c>. —have recently fought a losing battle, and the Helvetii are undoubtedly in arms and making raids upon our province. The migration of the Helvetii did not actually begin till B.C. diff --git a/data/phi0474/phi058/phi0474.phi058.perseus-eng1.xml b/data/phi0474/phi058/phi0474.phi058.perseus-eng1.xml index 39a8644ac..ab0926a73 100644 --- a/data/phi0474/phi058/phi0474.phi058.perseus-eng1.xml +++ b/data/phi0474/phi058/phi0474.phi058.perseus-eng1.xml @@ -1210,7 +1210,7 @@ Combined into single file. by the help of that same gang, and then there will be found some one also to veto the bill. Such a state of things was not put before me when I was leaving Rome, but I often used to be told that I was certain to - return in three days with the greatest >éclat. "What + return in three days with the greatest éclat. "What made you go, then?" you will say. What, indeed! Many circumstances concurred to throw me off my balance—the defection of Pompey, the hostility of the consuls, and of the praetors also, the timidity of the publicani, the armed @@ -3961,7 +3961,7 @@ Combined into single file. by the help of that same gang, and then there will be found some one also to veto the bill. Such a state of things was not put before me when I was leaving Rome, but I often used to be told that I was certain to - return in three days with the greatest >éclat. "What + return in three days with the greatest éclat. "What made you go, then?" you will say. What, indeed! Many circumstances concurred to throw me off my balance—the defection of Pompey, the hostility of the consuls, and of the praetors also, the timidity of the publicani, the armed diff --git a/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml b/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml index 0fa8b6b20..73da2c90a 100644 --- a/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml +++ b/data/phi1348/abo015/phi1348.abo015.perseus-eng2.xml @@ -68,7 +68,7 @@
-

>LIVIA having married Augustus when she +

LIVIA having married Augustus when she was pregnant was, within three months afterwards, delivered. of Drusus, the father of Claudius Caesar, who had at first the praenomen of Decimus, but afterwards that of Nero; and it was diff --git a/data/phi2003/phi001/phi2003.phi001.perseus-lat1.xml b/data/phi2003/phi001/phi2003.phi001.perseus-lat1.xml index d4e28a537..cb4c812c9 100644 --- a/data/phi2003/phi001/phi2003.phi001.perseus-lat1.xml +++ b/data/phi2003/phi001/phi2003.phi001.perseus-lat1.xml @@ -219,7 +219,7 @@ reserentur.

Ut dulcia melle diu durent: accipies -quod Graeci dicunt pnhi/on> et facies farinam et admisces +quod Graeci dicunt pnhi/on et facies farinam et admisces cum melle et tempore quo dulcia facturus es. diff --git a/data/stoa0054/stoa006/stoa0054.stoa006.perseus-lat1.xml b/data/stoa0054/stoa006/stoa0054.stoa006.perseus-lat1.xml index 8a50d9c5d..e2acb290c 100644 --- a/data/stoa0054/stoa006/stoa0054.stoa006.perseus-lat1.xml +++ b/data/stoa0054/stoa006/stoa0054.stoa006.perseus-lat1.xml @@ -1800,7 +1800,7 @@ et Petrum monachum, qui beato pontifici Gregorio gentem Anglorum fidem Christi suscepisse, ac se episcopum factum esse referrent; simul et de eis, quae necessariae -Gregory's replies to Augustine>'s questions. +Gregory's replies to Augustine's questions. uidebantur, quaestionibus eius consulta flagitans. Nec mora, congrua quaesitui responsa recepit; quae etiam huic historiae nostrae commodum duximus indere.